လ္ဂုၚ်၊ အဝ်ဂါတ် (၂၈)
ပ္ဍဲလက်ထက်ဒပ်ပၞာန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ် သ္ကိုပ်သ္ကတုဲ မသီလဝ်အဝဵုကၟိန်ဍုၚ် နကဵုလွဟ်လက်နက် ပကီုပရာပ် ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံဂှ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညးဗြဴတံ ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်ဒၟံၚ် ၜက်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဂကောံရီုဗၚ်မၚ်မွဲ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (AAPP) ရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ် AAPP လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ဂှ်မ္ဂး စနူပၞာန်သီအဝဵု ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁) သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ စဵုကဵုသၞာံဏံ ဂိတုအဝ်ဂါတ် (၂၇) ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒးဒုၚ်ရပ်လဝ် (၃၁၀၀) ပြၚ် နွံဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုဂှ် မၞိဟ်ဗြဴ (၂၄၀၀) ပြၚ်ဝွံ ဆက်ဒးဒုၚ်ရပ်လဝ်တုဲ (၇၀၀) ပြၚ်ဂှ် ကလေၚ်ဗလးကၠုၚ်လဝ်ရ။
ညးတာလျိုၚ် ဂကောံရီုဗၚ်မၚ်မွဲ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် AAPP မွဲတၠဂှ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညးဗြဴ မဒးဒုၚ်ရပ်လဝ် ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုတံဝွံ ဂၠိုၚ်နူကဵု လက်ထက်ပၞာန်သီအဝဵုကၠာတေံဏီဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
“အခိၚ်လၟုဟ် ပၠန်ဂတးဒၟံၚ် ဒပ်ပၞာန်ဏံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန် မၞုံအလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်တံ ပၠန်ဂတးဒၟံၚ်တုဲ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးညးဗြဴတံဂှ်လေဝ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ် အဲ ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုထံၚ်စာတ်တံဂှ်လေဝ် အတိုၚ်တၚ်နၚ်လၟိဟ် နူပိုယ်တံဂှ်မ္ဂး လ္တူနူအခိၚ်ကၠာတေံ ညးဗြဴကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ပိုယ်တံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီထောံအဝဵု နကဵုတၚ်ထ္ၜးဟိုတ် မာဲဟွံဓဝ်ယာဂှ်တုဲ ပ္ဍဲပရေၚ်ဒစဵုဒစးသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် ညးဗြဴနူကဵုကဆံၚ်မၞိဟ်နာနာ ပါလုပ်ကၠုၚ်လဝ်အိုတ်ရ။
တုဲပၠန် သၞာဲဒဴပရေၚ်ပညာ ကေုာံ သၞာဲဒဴပရေၚ်ထတ်ယုက် မပါလုပ် သဵုကဵုညးဗြဴသၞာဲဒဴကၟိန်ဍုၚ် မၞုံသွာၚ်နာနာတံလေဝ် သ္ပကၠုၚ်လဝ် CDM ပွမချဳဒရာၚ် ဒစဵုဒစးအဝဵု ဟွံပကီုပရာပ်တံရ။
ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ ဌာန်ဂအုပ်ညးဗြဴဂမၠိုၚ် (ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ) −WLB နာန်မိုအ်အ်ဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ညးဗြဴတံ သာဒးဒုၚ်ရပ်ကၠုၚ်တုဲ ပရေံအိုတ်ဂှ်တှ်ေ လၟေၚ်ဒဒှ်ဒးဒုၚ်ရပ် နဒဒှ်ညးဒးဒုၚ်သ္ပဂၞန်တံလေဝ် နွံကၠုၚ်လဝ်ရောၚ် ဟီုရ။
“ပ္ဍဲအရာပါ်ထ္ကး ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတံဂှ် ရပ်လဝ် ညးဗြဴတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ဂှ် နွံရ၊ ညးဗြဴပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲ CDM တံ၊ ညးဗြဴဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု PDF တံဂှ်လေဝ် ရပ်ဒၟံၚ် တၟာဂလိုၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ တုဲတှ်ေ ကုညးချဳဒရာၚ် အခေါၚ်အရာညးဗြဴတံ၊ မၞိဟ်ဗြဴအ္စာလိက်ပရိုၚ်တံဂှ် ပ္တဝ်က္ဍိုပ်တုဲ ရပ်ဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ မွဲပၠန်ဂှ် မၞိဟ်တြုံဒှ်ဒှ် ကောန်တြုံအပ္ဍဲသ္ၚိကၟိန်ဂှ်ဒှ်ဒှ် ဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု PDF တံဂးတုဲ အခါကၠုၚ်စၟဳစၟတ် ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် ဟွံဆဵုမၞိဟ်တြုံတံဏံမ္ဂး ရပ်ဒက်ဏာ မၞိဟ်ဗြဴမသှ်ေဒၟံၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိတံ နွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဗွဲကြဴဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်လဝ်တုဲဂှ် လ္တူညးဗြဴ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲသၟာန်သၟုက်စၟဳစၟတ်တံ၊ ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တံဂှ် ပွမပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ပျဲပျာံတံကီု၊ ပွမပ္ဍိုက်ဂရိုက် စပ်ကဵုလိၚ်တံကီု၊ အခေါၚ်အရာမၞိဟ်သ္ဇိုၚ်တံလေဝ် ဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ညးဗြဴကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မကလေၚ်ဗၠးကၠုၚ်လဝ်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
အပ္ဍဲဂိတုမေ သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညးဗြဴမွဲတၠ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ ဟွံမိက်ထ္မံက်ယၟု မဒးဒုၚ်ရပ်လဝ် နူပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတုဲ နူဒၞါဲစၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက် ဒဵုကဵုပ္ဍဲထံၚ်အေန်ဇြုၚ် ပွိုၚ် (၆) ဂိတု ဒးဒုၚ်ဖျေံလဝ်ထံၚ်ဂှ် ပွမဝးပ္ကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တံဂှ်ဝွံ ဒဵုဟီုလဴဟွံဒး ပရေံဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“မလ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ဂွံလဴထ္ၜးကဵုအရေဝ်ရဂှ် ဟီုဟွံဒးရ၊ ဗွဲတၟေၚ် ဗီုလဵုရောဟီုတှ်ေ ပ္တိတ်ရုၚ်ကုပိုယ်တံမ္ဂး ဍေံတံ စၟဳစၟတ်ဂးတုဲ ဗက်ဂၠါဲဂၠါံစမ်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴတံဟီုမ္ဂး သၞာဲဒဴထံၚ်ညးဗြဴတံဂှ် စနူကဵု ပ္ဍဲပလောံအပ္ဍဲတံဂှ် စုတ်တဲတုဲ ဂၠါဲဂၠါံစမ်ဒၟံၚ် သာ်ဏံတံရ၊ ပိုယ်တံ ဒးဟီုတပ်ပ်မ္ဂး အေဗီုတံဏံဂှ် ဟွံဒးစိုတ်ပုဟ်၊ ဟွံဒးစိုတ်ကီုလေဝ် ဍေံတံဂှ် အတိုၚ်စေဝ်ပၞောန် အတိုၚ်တာလျိုၚ် သာ်ဝွံ ဂးတုဲ ဟီုကၠုၚ်ရ” သာ်ဝွံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ညးချဳဒရာၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံကဵု ညးရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာညးဗြဴတံဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်တၠအဝဵုပၞာန်အဆက်က်ဂှ် အခေါၚ်အဝဵုသ္ဇိုၚ်ကောန်ထံၚ်တံ ထေက်ကဵုဂွံတံဂှ် ကဵုလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဟွံမွဲတုဲ ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ လ္တူကောန်ထံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ် သာတုဲ ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ပျဲပျာံတံ နွံကၠုၚ်ရဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
ညးဗြဴကောန်ထံၚ်မွဲတၠပၠန် မဒးဒုၚ်ရပ်လဝ် ပ္ဍဲပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတုဲ နကဵု ၅၀၅ (က) အဃောမဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵုဂဗုတ် ပ္ဍဲထံၚ်အေန်ဇြုၚ် ၜိုတ် (၇) ဂိတုတုဲဂှ် ကလေၚ်ဗၠးကၠုၚ် နကဵုအခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲထံၚ်ဂှ် ပွမမၚ်မွဲပရေၚ်ထတ်ယုက်တံ ဟွံဂွံလဝ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
“ ဂွံဒုၚ်လွဳလွတ်ဂဥုဲဂှ်တှ်ေ ယဲလေဝ်ဂဥုဲဏံရ၊ ဒှ်ယဲထိုၚ်စၞလေဝ် ဂဥုဲဏံရ၊ ဒှ်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ပိုယ်တံဂှ် ပရဟ်တီဒၟံၚ်ရ၊ လက္ကရဴ ဂဥုဲဏံရနွံဂှ်၊ တုဲတှ်ေ သ္ကအ်ရဲပိုယ်တံ ဒှ်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး မိက်ဂွံတိုန်ရုၚ်ဂဥုဲ၊ နွံပၟိက်ကၠုၚ်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဍေံတံ (သၞာဲဒဴထံၚ်) ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဏောၚ်၊ ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဏောၚ်ဂးတုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဒၟံၚ်တံဂှ် လၟုဟ်အဲတိတ်ကၠုၚ်ဏံမှဟီုမ္ဂး ဒဵုကဵုလမျီုဒးဆောံလေၚ်ရနွံ” သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ညးရေၚ်တၠုၚ်ဂဗုတ်မွဲတၠဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေထံၚ်ဂှ်မ္ဂး မ္ၚးနူအခေါၚ်အရာမၞိဟ်သ္ဇိုၚ်တံဂှ် သီုကဵု ပွမမၚ်မွဲပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ဂဥုဲဇဗတံဂှ် ဒးကဵု ကောန်ထံၚ်တံ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်တုဲ ၜုၚ်တက်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ပျဲပျာံဟွံဂွံပုဟ်ဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရောၚ် သာ်ဝွံ ဟီုရ။
ဆ္ဂး အကာဲအရာမက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲထံၚ်စာတ် လၟုဟ်တံဝွံ ဒှ်ဒၟံၚ်တၚ်ဍိုန်လျစပ်ကဵု သၞောဝ်ဥပဒေတံ ဟွံသေၚ်တုဲ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု လ္တူစိုတ်ဓာတ်ကေတ်လျိုၚ် သၟိၚ်တၠအဝဵုထံၚ်တံရောၚ်ဂှ် သ္ပလဝ်တၚ်စၟတ်ရ။
“ပ္ဍဲအခါမရေၚ်တၠုၚ် နတဲဏံဂှ် ဂဥုဲဇဗမ္ဂး ဂဥုဲဇဗဂှ် ဟွံဂွံပုဟ်၊ ဂဥုဲမွဲဂကူရ ဂွံ၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံဂွံပုဟ်၊ လ္ၚဵုတံဂှ် ဂိယဲဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဂွံဒုၚ်လွဳလွတ်ဂဥုဲဇဗတံပုဟ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ အေဂှ်တှ်ေ ဒှ်တၚ်ဍိုန်လျ စပ်ကဵုဥပဒေ ဟွံသေၚ်တုဲ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု လ္တူစိုတ်ဓာတ်ကေတ်လျိုၚ် တီလျိုၚ် နူဇၟာပ်ပ်သၟိၚ်တၠအဝဵုထံၚ် မရေၚ်တၠုၚ်ကေတ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲထံၚ်မဆေၚ်စပ်တံတုဲမှ ပြသၞာတံဏံ မံက်တိတ်ဒၟံၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကြဴနူပၞာန်သီအဝဵုတုဲ အပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တံဂှ် ပြဝဟွံမွဲကဵုသၞောဝ်ဥပဒေတံ ပွမပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ပျဲပျာံတံ၊ ပွမဖ္ဍိုက်ဂရိုက် စပ်ကဵုလိၚ်တံ ကေုာံ ပွမပလာပ်ပထုဲတၟတ်ဒွအ်တံဝွံ ဟိုတ်နူတၚ်ဍိုန်လျ အလုံဂကောံမၞိဟ်မွဲ ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂှ်ကဵု အလဵုညးမဒးရပ်စပ်ဒၟံၚ် ဥပဒေတံ ပွမဒ္ဂေတ်ဗက်ရှ်ေသှ်ေ ဍိုန်လျတံရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ညးချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ညးဗြဴတံဝွံ နကဵုဒပ်ပၞာန် သွက်ဒုဟ်ဒဏ် မလုတ်လောန်လဝ်တံဂှ် မွဲမွဲအခိၚ် ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ပွမကေတ်အရေဝ် ကဵုဒုဟ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် အခိၚ်မဒစဵုဒစးဒၟံၚ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴစိုပ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲထံၚ်တံလေဝ် နွံတုဲ မၞိဟ်ဗြဴလုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ် သ္ဂောံထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ။
ဂကောံဒပ်ဒမၠုက်ညးဗြဴတံ၊ ညးဗြဴထ္ၜးနဲကဲ ပရေၚ်ပၞာန်တံ၊ သ္ဂံၚ်ဗြဴတံ မပါလုပ် ညးဗြဴထံက်ပၚ်သွက်ပရေၚ်ပၠန်ဂတးတံဝွံ မ္ၚးနူသ္ဂောံဂွံ ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် သီုကဵုသွက်သ္ဂောံဂွံ အခေါၚ်အရာမၞိဟ်၊ အခေါၚ်ကဆံၚ်တုပ်သၟဟ် တြုံဗြဴတံ ကေုာံ သ္ဂောံထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက်ဝါဒကၟက်တံတုဲ လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဖိုဟ်ရောၚ်။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)