လ္ဂုၚ်၊ အဝ်ဂါတ် (၃၁)
ဟိုတ်နူမူဝါဒ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပြံၚ်လှာဲဒၟံၚ် နာနာသာ်တံ ကဵု ထိၚ်ဒက်လဝ် သြန်ဒဝ်ဠာတံဂှ်ရ အပ္ဍဲပွိုၚ်ပိဂိတု ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဒးဆေၚ်မုက်ကဵု ဂဥုဲဇဗပိုတ်အိုတ်မာန်ရောၚ် ညးပၠောပ်ပ္တိုန်ဂဥုဲဇဗတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ စနူဂိတုဨပရဴမံက် တုဲကၠုၚ်တေံတုဲ သြန်ဒဝ်ဠာ မလုပ်ကၠုၚ် နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် မွဲဒဝ်ဠာ (၁၈၅၀) ဒ္ကေဝ် အပ္ဍဲပွိုၚ် (၂၄) နာဍဳ ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးသၠာဲကဵုရောၚ် စၟတ်လဝ်တုဲ သွက်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ နွံပၟိက်ကၠုၚ်ဒဝ်ဠာမ္ဂး ကောန်ဂကောံ ဒါရိုက်တာကမ္ပဏဳမွဲတၠ ဒးအာတ်ပ္တိုန် အလဵုမၞိဟ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲဗလးတိဏံ ပွမသွံတြးကဵုဂှ် ဟွံမွဲရ။
မ္ၚးနူထိၚ်လဝ် သြန်ဒဝ်ဠာဂှ် ဟိုတ်နူတၚ်အပိုၚ်အခြာ ပွမပၠောပ်ပ္တိုန် စပ်ကဵုကပေါတ်ဂဥုဲတံတုဲ ညးပၠောပ်နၚ် ဂဥုဲဍုၚ်သ္အာၚ် နာနာသာ်တံ ဂဗကၠုၚ် အခက်မာန်ဂှ်ရ ၚုဟ်မးဂဥုဲဇဗတံ သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ် ကဵုဆရဂှ် တၠကမၠောန်မွဲတၠ ဟီုရ။
“ဒးကၠုၚ်သွံကဵုဍေံတံ ၚုဟ်လဵုရောၚ် ခုတ်လဝ်တုဲ တိုက်သြန်ဗဟဵု လလောၚ်တြးလဝ်ရ၊ မိက်ဂွံပၠောပ်ပ္တိုန်ကပေါတ်တုဲ ယဝ်ကလေၚ်ရာန်ဒဝ်ဠာဇရေၚ်ဍေံတံပၠန်မ္ဂး ဟွံဂွံပုဟ်၊ နူလဵုမှ ဟွံသွံကဵုပုဟ်၊ ဣဏံဂှ် ပြသၞာအဓိကရ၊ ရာန်ဒဝ်ဠာ ဟွံဂွံပုဟ်ဟီုမ္ဂး သၞာံဏံ ဟွံအိုတ်ပုဟ်၊ တြဴဂိတုလ္ပဟီုဏီ ပိဂိတုဂတဏံပၠန်ဂှ် ကမၠောန်တံ ဟွံဒုၚ်ရပုဟ်” သာ်ဝွံ တၠကမၠောန် မပၠောပ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ် ဂဥုဲဇဗ နူဍုၚ်လ္ဂုၚ်မွဲတၠ ဟီုရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ကမ္ပဏဳ ဂဥုဲသှ်ေ နွံဒၟံၚ်ဏီတံဝွံ ၜိုန်ရဆက်ဂေတ်ဂြိပ်ဒၟံၚ် ကဵုကပေါတ်သှ်ေ မပၠောပ်နၚ်တံကီုလေဝ် ဂဥုဲဇဗမသှ်ေတံ ပိုတ်အိုတ်အာမ္ဂး သွက်ဂွံထပ်ပၠောပ်ဂှ် ဒးဆေၚ်မုက်ကဵု အခက်အခုဲတံရောၚ်။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပွမအာတ်ပ္တိုန်လဝ် လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ် လ္တူမွဲကိုဋ်ဒဝ်ဠာတံဂှ်လေဝ် ကဵုအာအခေါၚ် ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ ဂၠိုၚ်ကဵုအလန်ပါ်တုဲ ဒးအာတ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် လာၚ်ဇြေန်တုဲ အခိၚ်လအ်လ မဟွံမွဲပၟိက်တံ ဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်မွဲတၠ ဟီုရ။
“အခိၚ်မစဳစောတ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံပၠောပ်ကပေါတ်တံဂှ် အခက်အခုဲနွံဒၟံၚ်၊ အခိၚ်ပၠောပ်ဂှ်လေဝ် ကၠာတေံ ပ္ဍဲဒၞါဲပၠောပ်ဒၟံၚ် ကွက်စှ်ကိုဋ်ဒဝ်ဠာဂှ်လေဝ် လၟုဟ် မွဲကိုဋ်ဒဝ်ဠာဂှ် ပါ်စှ်အလန်တုဲ ဒးရာန်ပၠောပ်ဒၟံၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လၟုဟ် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ ကပေါတ်တံ ပိုတ်ဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ၊ လာၚ်ဇြေန် ပၠောပ်ပ္တိုန်ဂှ်လေဝ် စဳစောတ်ဒၟံၚ်တုဲ အခိၚ်လအ်ဒၟံၚ်ရ” သာ်ဝွံ ညးပၠောပ်ပ္တိုန် ဂဥုဲမွဲတၠ ဟီုရ။
အကာဲအရာဏံဝွံ ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဂဥုဲဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဒှ် သၞောတ်ညးဓလိုက်တမ်ရိုဟ် မရပ်စပ်သၠုဲသၠာ်မာန်တံ အုပ်ဓလီုကေတ်လဝ်ဖအိုတ်ဂှ် ဓရိုဟ်ပလံၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ဗွဝ်ဖျာဒမၠုက်တံ လမျီုကလေၚ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ဂးရ။
ညးပၠောပ်ပ္တိုန် ဂဥုဲဍုၚ်သ္အာၚ်တံကဵု ကပေါတ်ဂဥုဲတံဝွံ ကေတ်ဒဝ်ဠာ နအစဳဇန်ဇကုဇကုတုဲ လေဲကဵု လ္ပာ်ညးသွံတြးတံမာန်မှဟေၚ် ပ္တိတ်ကဵုလာၚ်ဇြေန် ဗၞိက်ပၠောပ်တံရောၚ် တၚ်လလောၚ်တြး ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မံက်တိတ်ကၠုၚ်တုဲ အပ္ဍဲၜါဂိတုဓဝ်ဂှ် ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗတံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် ကဵုဆရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျူလာၚ် (၁၅) တေံ အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် နူကမ္ပဏဳ ပိုန်ဒြပ်ကောန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ပါလုပ်ဒၟံၚ် (၃၅) တၟံကၠံတံဂှ် ကဵုအမိၚ်သၠာဲဂတး ကဵုသြန်ဒ္ကေဝ်ဗၟာတုဲ ထိၚ်ဒက်လဝ် ဗွဝ်ဖျာသြန်ဒဝ်ဠာရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူအခက်အခုဲ သြန်ဒဝ်ဠာတုဲ ကမ္ပဏဳပၠောပ်ပ္တိုန် ဂဥုဲဇဗတံ ဒးဒေါအ်ဇူကၠုၚ်အိုတ်တုဲ ကမ္ပဏဳထပ်သ္ဂောံဒေါအ်ဇူအာ နွံဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဗွဝ်ဖျာဂဥုဲဇဗကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (၈၅) တၟံကၠံဂှ် ပၠောပ်နၚ်နူဍုၚ်သ္အာၚ်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပၠောပ်နၚ် နူကၟိန်ဍုၚ်ကြုက်၊ အိန္ဒိယ၊ ပါကေဿတာန် ကေုာံ ဍုၚ်သေံတံရ။
သှ်ေ (၁၅) တၟံကၠံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် နူရုၚ်စက် အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်တံရောၚ်။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)