နေဗျဳဒဝ်၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ ၂၆
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ် အခိၚ်ပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵု ကြပ်ပေၚ်ပန်သၞာံဏံ ပရေၚ်မမာဲဟွံဗဗွဲဓဝ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲ လက်ထက်အလဵုအသဳ NLD ဍေံတံ မစောဲလဝ်ဂဗုတ်ဂှ် ညံၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ဂွံစွံကၠုၚ်အာရီု ပ္တိတ်ကၠုၚ်ဇြဟတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် စပ်ကဵုမမာဲဟွံဗဗွဲကဵုသၞောဝ် ကေုာံ ပြဝဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ်တံဂှ်တုဲ အရာမဂၠါဲဂွံဆဵုကေတ် မထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် နကဵုအရေဝ်ဘာသာ ၅ သာ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၂၂ တေံ ဗလးလဝ် ပ္ဍဲကဵုဝါပ်သာ် ကေုာံ ပ္ဍဲမိုဝ်ဗိုၚ်အာပ်တံဂှ်ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
ပရေၚ်ဒဒှ် လအာတုပ်သာ်ဏံ ညံၚ်ဂွိုအ်က္တဵုဒှ်မွဲဝါပၠန်၊ ညးလ္ၚတ်အပ္ဍဲဍုၚ်၊ မ္ၚးဍုၚ်တံ ဂွံဗဵုသ္ၚဳဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် လောဲလောဲသွာသွာမာန် ရန်သာ်ဏံတုဲ ချူစုတ်လဝ် အရေဝ်ဘာသာဗၟာ၊ အေန်ဂဠိက်၊ ကြုက်၊ ရုယှာ၊ ဂျပါန်တံဂှ်ရောၚ် ဥက္ကဌ ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ခါန်ကၞက်လဝ် ဥူကိုဝ်ဝ် သ္ဂးရ။
ရုၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒက်ပ္တန်ကဵုလဝ် ဂကောံချူခၞံဝါပ်သာ်ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံချူဓဇက် အစဳဇန် လၟေၚ်ကမၠောန် ၇ သာ် မပါလုပ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံဏံ နူဂိတုဂျူလာၚ် သတ္တာဟဒုတိယ စဵုကဵုဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သတ္တာဟဒုတိယဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်ထ္မံက်လဝ်ရုပ်ရဴရ။
ဣဏံဝွံ ပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်အဓာန်ဂတ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂၠံၚ်တရဴ မကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်အလဵုအသဳမလုပ်သၞောဝ်မွဲဂှ် ကလေၚ်ထ္မံက်လဝ် ပရေၚ်ပရူမမာဲဟွံဓဝ်ယာ မစောဲစပ်လဝ်ဂှ်ရောၚ် ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်အိုတ်ရ။
အ္စာဗြဴဗ္တောန်လိက် သ္ပလဝ် CDM မွဲတၠ မဒးလဝ်တာလျိုၚ် အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵုပရေၚ်မာဲဟွံဓဝ်ယာတုဲ သီကၠေံအဝဵုဂှ်ဝွံ ပရေၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကၟိုဟ် မက္တဵုဒှ်လဝ်တံဂှ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန် ဒစဵုဒစး ထ္ၜးဆန္ဒ ဒဵုကဵုအခိၚ်ဏံဂှ် ဒှ်သက်သဳရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ဟီုကၠေံ ဟိုတ်နူမမာဲဟွံဗဗွဲဓဝ်တုဲ သီကၠေံအဝဵုဂှ်ဝွံ ပရေၚ်ညးဍုၚ်ကွာန် ကလိုက်ကၟိုဟ်တံကဵု ပရေၚ်ထ္ၜးဆန္ဒတံဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်သက်သဳရဏောၚ်။ ဒဵုအခိၚ်လၟုဟ်လေဝ် ပရေၚ်ထ္ၜးဆန္ဒတံဂှ် ဒၞါဲကၠောန်ဂွံတံဂှ် ဇြဟတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ။ ရံၚ်ကေတ်အရာဏံမ္ဂး မမာဲဟွံဗဗွဲဓဝ် ဍာံ၊ ဟွံဍာံဟီုဂှ် စပ်ကဵုဍေံတံ (စကစ) ဟီုကၠုၚ်ဒၟံၚ် နကဵုအရေဝ်ဘာသာနာနာသာ်ဂှ်တုဲ သ္ၚဳဂၠိပ်ကေတ်ဂွံရ။ မမာဲဟွံဗဗွဲဓဝ်ဏောၚ် သာ်လဵုဍေံတံဟီုဟီု ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ညးဍုၚ်ကွာန်ထ္ၜးဒၟံၚ်ဆန္ဒ ဒစဵုဒစးဒၟံၚ် လ္တူပရေၚ်ဍေံတံသီကၠေံအဝဵုဂှ် ဒှ်သက်သဳရဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် နူအခိၚ်သီအဝဵု စဵုကဵုတ္ၚဲဏံ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီု ပ္ဍဲကဵုဟီုဂလာန် ပ္ဍဲအကြာဝိုၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ် မလုပ်ဂွံတံဂှ် ဒဒှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံ မမာဲဟွံဗဗွဲကဵုသၞောဝ် က္တဵုဒှ်လဝ်ဂှ် တြးဒၟံၚ်ဝါဒ လၟိုန်ရ။
အပ္ဍဲကောံဓရီု ဒေသပါ်မေဝ်ခံၚ် မတုဲကၠုၚ်ဂှ် အခိၚ်ဆဵုဂဗကဵု သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဍုၚ်ကြုက်၊ သေံ၊ လာအိုဝ် ကေုာံ ဍုၚ်ကာမ္ဗောဒဳယျာတံ ဗွဲတၞဟ်ခြာဂှ်လေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုကၠုၚ်လဝ် ဒဒှ်ရဟိုတ်နူမမာဲဟွံဗဗွဲကဵုသၞောဝ်တုဲ အကာဲအရာ မ္ဒးယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်လျိုၚ်ကၟိန်ဍုၚ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဂှ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် သွက်ပရေၚ်ကၠးမှး ညံၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်အာဏံဂှ် ကော်ဘိက်အာ ဂကောံညးစၞးလ္ၚတ်ခါတ်အကာဲဂမၠိုၚ် နူကဵုဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်ဏောၚ်ဂးတုဲ ညံၚ်ဂွံဂွံပရေၚ်ထံက်ဂလာန် နူကဵုကၟိန်ဍုၚ် ဒေသပါ်မေဝ်ခံၚ်တံဂှ် ကဵုကတိ စန်ဒက်လဝ်ဏီရ။
ဥူတာန်သဵုနာၚ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳမလုပ်သၞောဝ်မွဲမာန်ဂှ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးဒၟံၚ် တၚ်စောဲစပ်ကၠာတေံဂှ်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ဟိုတ်နူလီမာဲတုဲ ညးဒးသီလဝ်အဝဵု။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညး ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ မလုပ်သၞောဝ်မွဲတုဲ ကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ကဵု အလဵုအသဳမလုပ်သၞောဝ်မွဲဏောၚ် တၚ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်သာ်ဏံဂှ်ဝွံ ဒှ်ကိစ္စသ္ဇက်ဒးဂြိုၚ်မွဲရောၚ် ညးဂၠးတံ သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်ရ။ ဆ္ဂး ညးဂှ်တှ်ေ ညံၚ်အကာဲအရာဍေံ ဂွံတန်ကြန်ဂှ်တုဲ ကလေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးဒၟံၚ် တၚ်စောဲစပ်ကၠာတေံဂှ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုပေါဲကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၉ တေံဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုခလပ်ဆစရၚ်မာဲဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲရးဗဂေါဂှ် စရၚ်မာဲဗၠေတ်ဗၠၚ် က္တဵုဒှ်လဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသ ကေုာံ တွဵုရးတၞဟ်ဟ်တံဂှ်လေဝ် စၟဳတ်ဂွံဆဵုကေတ်လဝ် မမာဲဟွံဓဝ်ယာတံဂှ်ရောၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ညံၚ်စရၚ်မာဲဗၠေတ်မှာတံ ဟွံဂွံမွဲဂှ် စွံအဓိက ရေၚ်တၠုၚ်အာဏောၚ်တုဲ နကဵုသၞောတ်စက်ကဵုမာဲအဳလက်ထရဝ်နေတ်ဂှ် ရံၚ်ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ သ္ကုတ်ဍေံကဵုဍေံ ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲမာန်ဏောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ ပေါဲရုဲမာဲကၠောန်ဗဒှ်လဝ် နူကဵုသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ တံဂှ်ဝွံ နကဵုဗ္ၜတ်အလုံဍုၚ်မွဲ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် မွဲအခိၚ်ဓဝ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဏံဂှ် တန်တဴကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ တိဍာ်ကၠောန်ဗဒှ်မာန်တံဂှ် ကၠောန်အာကၠာဏောၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာသာ်ဏံရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူကဵုပၞာန်ထ္ပက်အလုံဍုၚ်မွဲတုဲ ဒးဗလးလဝ် ဍုၚ် ၈၀ ပြၚ်ဂှ်ရ စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ် မပလေဝ်ဒၟံၚ် သွက်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်လေဝ် ကံက်ဂွံလဝ် ဗၞတ် ၆၃ တၟံကၠံရတုဲ ကၞောတ်သၞာံဏံမ္ဂး ကံက်အာဒတုဲမာန်ဏောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် စၟဳလဝ်ရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ဏံတုဲ သွက်ဂွံကံက်စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်မာန် ကေုာံ သွက်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် အလဵုအသဳကြုက် ကဵုအာအရီုဗၚ် မနွံပၟိက်တံဂှ်ဏောၚ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်ကြုက် အခိၚ်ဆဵုဂဗကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် အပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သတ္တာဟပထမဂှ် ဟီုလဝ်ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ဂးရ။
ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ခါန်ကၞက်ပ္တိုန်လဝ်ဂှ် ကၞောတ်သၞာံဂတဏံ ကၠောန်ဗဒှ်အာပေါဲရုဲမာဲဏောၚ် ကြဴနူဟီုပ္တိတ်ကဵုလဝ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မဂွံအခေါၚ်ပ္တိုန်စရၚ်တံဂှ်တုဲဂှ် ညံၚ်ဂွံဂွံပရေၚ်ထံက်ဂလာန် နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် နဲကဲနာနာသာ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI/AP