လ္ဂုၚ်၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၁၉)
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု ကလေၚ်ဗလးကဵု ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံဂှ်ဝွံ ဒှ်ဟိုတ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ် ဗွိုၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံကဵု ဟိုတ်ပေါဲရုဲမာဲ သၞာံဂတဏံဂှ်တုဲ ဒစးဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲကောန်ဂကူ တုဲကၠုၚ်ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၁၇) တေံဂှ် နဒဒှ်ရှ်ေသှ်ေအဲပရဲ ကုပရေၚ်ဗ္စာရဏာမၞိဟ်ဂှ်တုဲ ကောန်ထံၚ်မဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဒုဟ်ဒဏ် နူကဵုထံၚ်နာနာတံ အပံၚ်ဖအိုတ် (၅၇၀၀) ပြၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒဏ်တံရ။
ပၞောဝ်ကဵုညးမကလိဂွံဒုဟ်ဒဏ်တံဂှ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မၞိဟ်တြုံ (၆၁၈) တၠ ကေုာံ မၞိဟ်ဗြဴ (၉၄) တၠတံပါလုပ်တုဲ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲ အပံၚ်ဖအိုတ် (၇၀၀) ပြၚ်ဟေၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂှ် ရံၚ်ကဵု ပရေၚ်ဆက်ဆောံ ကလုတ်တမာန် ကၟိန်ဍုၚ်ရေၚ်သ္ကအ်တုဲ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ် ကုကောန်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵု ပူဂဵုကဵုကသပ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ မေဿတာယှံၚ်တာနေဝ်၊ ကလုတ်တမာန် ဗျိတိၚ်တြေံ ဗေတ်ကဳဗိုဝ်မာန် ကေုာံ ဒါရိုက်တာ တက်ရုပ်ဂမျိုၚ်စၟတ်သမ္တီ တဝ်ရူကူဗိုဝ်တာတံဂှ်တုဲ ကဵုလဝ်ဒဏ်ဗဒဴကၠေံ နူဍုၚ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဗော် NLD ဒံက်တာမျဵုညောအ် ကေုာံ ညးရေၚ်တၠုၚ်ဂဗုတ် ဥူကျဝ်ဟိုဝ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးဘာ တၞောဝ် (၈၈) ညးချဳဒရာၚ်ကတိုၚ်ကၟဟ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူမျဨတံလေဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူရပ်ဒက်လဝ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ နကဵုတၚ်ရန်တၟံ နွံပၟိက်မ္ဂး သွက်ဂွံပ္တိတ်သုၚ်စောဲဂှ်ရ ဒၟါနူဇြဟတ်ဂရိုဟ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံတုဲ ကလေၚ်ဗလးကဵုလဝ်ရောၚ် ညးတာလျိုၚ်ဂကောံရီုဗၚ်မၚ်မွဲ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (AAPP) မွဲတၠ သ္ဂးရ။
“ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် လ္တူညးမရပ်ထိၚ်လဝ်၊ လ္တူကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် စေတနာနွံတုဲ ဗလးကဵုလဝ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဍေံတံ ဒုၚ်ဒဝ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ် ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ၊ ဇြဟတ်ဂရိုဟ် အပ္ဍဲဍုၚ်တံ ဟွံမာန်ဂှ်ရ အတိုၚ်အခိုက်အလိုက် တၠအဝဵုပၞာန်တံ မကၠောန်ဒၟံၚ်တွဵုဂှ် ဗလးကဵုလဝ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံရ၊ ရပ်ဒက် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဟီုဂှ်လေဝ် ဗီုကဵုတံၚ်ရပ်လဝ်မၞိဟ်တုဲ ကလေၚ်သုၚ်စောဲ နဒဒှ်မၞိဟ်ဒးဒုၚ်သ္ပဂၞန်တံတုဲ ရပ်လဝ်ရ၊ နူကၠာတေံရ နကဵုတၚ်ရန်တၟံ အခိၚ်နွံပၟိက် သွက်ဂွံပ္တိတ်သုၚ်စောဲ သွက်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် ရပ်ဒက်လဝ်ရ၊ ဆန္ဒဍေံတံဂှ်တှ်ေ စိုတ်မိက်ဂွံဗလးကဵု မၞိဟ်တံဏံ ဟွံမွဲဒၟံၚ်ပုဟ်ဟီုဂှ် ပြာကတ်ဒၟံၚ်တုဲတုဲရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် မၞိဟ်မကလေၚ်ဗလးကဵုလဝ် နကဵုအခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်တံ ယဝ်ရထပ်လုတ်လောန်ဒုဟ်ဒဏ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ဒုဟ်ဒဏ်သွက်ဒးဒုၚ်နွံတံဂှ်လေဝ် ထပ်ဒးဒုၚ်ပၠန်ရောၚ်ဂးတုဲ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် အခိၚ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ် လ္တူကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထမံက်ရုပ်ရဴ တၚ်တုပ်စိုတ်အာဇြဳယာန် (၅) တၚ်ဟွံမာန်ဂှ် ဖန်ဗဒှ်လဝ် ဗီုပြၚ်လစွံစိုတ်သၠဲလးဍိုန်ဍောတ်တံရောၚ် သ္ဂးရ။
“အခိၚ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ် ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် နကဵုဍေံတံ စပ်ကဵုမၞိဟ်တံဏံတုဲ ဗလးကဵုအာတှ်ေ ညံၚ်ဂွံညာတ်အာ အလဵုအသဳဍေံတံ ဒှ်အလဵုအသဳလစွံစိုတ်သၠဲလး ဍိုန်ဍောတ်ဂှ် ဖန်ဗဒှ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ထေၚ်ရ၊ မွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် ခြာဟွံလအ်ဏံ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အခိၚ်ဒးပလေဝ်ပလေတ်ဂှ်ယျ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဂှ် ညံၚ်ပရေၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံယအ်စှ်ေအာ မွဲမွဲသာ်ဂှ် နကဵုဍေံတံ ကလေၚ်ဗလးကဵုလဝ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံရောၚ်ဂှ် အဲဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
သမ္မတယာယဳ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (NUG) ဒူဝါလယှဳလဂှ် ၜိုန်ရကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်ကီုလေဝ် မွဲလ္ပာ်တေံဂှ် ရပ်ဒက်ဂစိုတ်ဒၟံၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဟၟဲကဵုဒုဟ်ဒဏ် အလုံဍုၚ်ကွာန်ပြးဇးတံ၊ ဗ္တိုက်ဂြာတ်ဒၟံၚ်မခတိုဟ် နကဵုက္ၜၚ်ကျာပၞာန် ဟွံမွဲကဵု ဓဝ်ဗ္စာရဏာမၞိဟ်တံဂှ် လၟေၚ်တ္ၚဲ ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရောၚ် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲကဵုဂလာန် လ္တူညးမဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်လဝ်ဟွံဗဗွဲဓဝ်တံ ဗၠးကၠုၚ်ဂှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဂှ် သုၚ်စောဲဗျူဟာ ဍာ်မွဲလ္ပာ် ပၟတ်မွဲလ္ပာ်တုဲ ညံၚ်ကဵုဓဝ်ဆာန်ဍူညှာတာတံ နွံမံၚ်ညံၚ်ၚ် ဒ္ဂေတ်စရိုတ် မဓဇန်ယုတ်မာတံ နွံဒၟံၚ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဟီုဂှ် ဒးစွံသတိဂှ်လေဝ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ် ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မွဲတၠဂှ်လေဝ် သွက်ပေါဲရုဲမာဲ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသၞာံဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်ဂွံကလိဂွံ ပရဲဖဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကလေၚ်ဗလးကဵုလဝ် ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံရောၚ် ဟီုရ။
“ ဒှ်နဲဍေံတံ ဝေၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် ဟီုဂွံရ၊ ယဝ်ရတ္ၚဲဏံ အခိၚ်ဏံ ဍေံတံ ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ် တန်တဴကဵု လ္တူပေါဲရုဲမာဲဏံတုဲ ဂကောံဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဗီုလဵုကလေၚ်ခၠေဝ်ပၠန်ဂှ်ရော၊ ဥပမာ ကောန်ဗော် NLD စိုတ်ဓာတ်မဍိုန်လျလ္ၚဵုတံ ထံက်ဂလာန် ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်၊ လုပ်ပြိုၚ်ဏောၚ်၊ ဗီုဏံဒှ်မာန်ရောၚ်ဟီုမ္ဂး အကြာဂကောံဇြဟတ် မဒစဵုဒစးတဝ်စၞေဟ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ပြးထ္ကးတံ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်၊ ဣဏံဂှ် သွက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပရဲပရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲ ဟီုဂွံရ” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
ဗော်ဂအုပ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူ (NLD) ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ချပ်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲ ဟွံဍာံဟွံဇေတ်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူဒှ်အရာဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံဂွံ ဗဗွဲဓဝ် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ကဵု သွက်သ္ဂောံဂွံ ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် သ္ပစၟတ်သမ္တီ နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်ရ ဒုၚ်တဲသ္ပအာစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၈) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ်လေဝ် သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ စၟတ်လဝ် နဒဒှ်သၞာံ မကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပရေၚ်ပၠန်ဂတးတုဲ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟွံလီုညံၚ်ဂွံလီု ပလီုအာရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒေသ ပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန် မသ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်လ္ၚဵုတံဂှ် ဗ္တိုက်ကၠုၚ် နကဵုအရီုဗၚ်တရဴကျာတံဂှ် သာကၠောန်ကၠုၚ်တုဲ နူကဵုဒပ်တိုက် မကျကၠုၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်တံဂှ်လေဝ် ပန်ပှော်ဒၟံၚ်ကဵု လွဟ်ဇၞော်တံဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ် တီတီဒှ်ဒှ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)