တိုဝ်ကျိုဝ် -ဒဳဇြေန်ဗာ(၃)
ဗျိတုၚ်၊အဳတလဳ ကေုာံဂျပါန်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲကၠောန်ပ္တိတ် က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲပၞာန် သွက်ဂွံလလောၚ်တြးအာ တၚ်တုပ်စိုတ်သ္ဇိုၚ်မွဲတန် ပ္ဍဲသတ္တာဟ ကၠုၚ်စိုပ်ဂတဏံ နွံဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် တမ်ရိုဟ်တၚ်ဂၞၚ်ပရိုၚ်ဂမၠိုၚ် ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်ရိုက်တာရ။
ကိုန်စၞောန်ဏံဂှ် ပအပ်ကဵုဗျိတုၚ် အခန်ကဏ္ဍပရေၚ်ဂီုကၠီုဇၞော်သၠဲ ပ္ဍဲအာယှတုဲ သွက်ဂွံပလန်အာတဲကဵု ဇြဟတ်ပၞာန်ကၟိန်ဍုၚ်ကြုက် သ္ပကဵုမိတ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုတၟိ ရီုဗၚ်ကဵုမာန်တုဲ သ္ပစၞးကဵုပရေၚ်ဆက်ဆောံသၠုၚ်အိုတ် မကြပ်လုက် ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီု သွက်ဂျပါန် ကေုာံဗျိတုၚ်ရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
အစဳဇန်ပံၚ်တောဲ ပရောဂျေတ်က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲပၞာန် တာမ်ပေတ်(သ်)ကဵု ပရောဂျေတ်ထပ်စၞး က္ၜၚ်ကျာပၞာန် F-X ဂျပါန် ဗျိတုၚ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျူလာၚ်ဏံ ကေၚ်ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပရိုၚ်ရိုက်တာတုဲ သွက်ပရောဂျေတ် ဆေၚ်ကဵုကပေါတ်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂှ် ဒှ်ပရေၚ် ဂျပါန်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် ကေုာံအမေရိကာန်ကီု သီုကဵုဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် အလန်ပထမရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ကိုပ်ကၠာနူ ကၟိန်ဍုၚ်ဂျပါန်ဟွံဂွံလလောၚ်တြး မဟာဗျူဟာ ပရေၚ်ဂီုကၠီုကောန်ဂကူတၟိ ကေုာံအစဳဇန်ပရေၚ်ရာန်ကေတ် ဆေၚ်ကဵုသွာၚ်ပၞာန်ဂှ် တၚ်လလောၚ်တြးဏံ မံက်တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
အစဳဇန်သိုၚ်ခၞံဂှ် အပ္ဍဲပွိုၚ်မသုန်သၞာံကၠုၚ်စိုပ်ဏံ စရိတ်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂျပါန် စဵုကဵု GDP ကၟိန်ဍုၚ် (၅)တၟံကၠံ ဂၠိုၚ်တိုၚ်ၜါဂအုမ်မာန်တုဲ ဒှ်သွက် လွဟ်လက်နက်တၟိ သီုကဵုကမ်လှောဝ်ပန်ဌာန်သ္ၚောဲပါလုပ် ကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်ဒဳဇြာၚ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ပၞာန် ပ္ဍဲပွဳပွူကၟိန်ဍုၚ်ကြုက်ရ။
သွက်က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲပၞာန် BAE Systems ကေုာံ Mitsubishi Heavy Industries တအ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ် ပ္ဍဲပရေၚ်သဳကၠဳ ဂျပါန်၊ ဗျိတုၚ် ကေုာံ အဳတလဳဂှ် ပရေၚ်ပါ်ပရအ်ကမၠောန် ကေုာံညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်ဖျေံ တၚ်ဂၞၚ်ပရောဂျေတ် ဒဳဇြာၚ်ဗီုပြၚ် မိတ်ပွံၚ်မွဲမွဲတၠ သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ဏံနွံဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် တမ်ရိုဟ်တၚ်ဂၞၚ်ပရိုၚ်ဂမၠိုၚ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ဗော်လေတ်ဗရေယ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မဂွံလဝ်အဝဵု ဂျပါန် ပ္ဍဲအခိၚ်ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပလံၚ်ပတိတ် က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲပၞာန်ပံၚ်တောဲမာန်ဂှ် မၚ်ရံၚ်ဗဵုဒၟံၚ် တၚ်ပတိုန်ဂလာန် သွက်ဂွံယှအ်ဖအောန်ဖျေံ စေဝ်ပၞောန်ပလံၚ်ဗၞိက်ပၞာန် ရဂှ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်စဵုဒၞာတြေံ ဟီုသ္ဂးလဝ်ပ္ဍဲအေန်တာဗျူ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာမွဲဂှ်ရ။
Ref: The Straitstimes