ပ္ဍဲဒဂုၚ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဂဗုတ် မာန်နေဂျာ တိုက်သြန်ကမ္ဘယျရတနာ(ကမ္ဘာ့ရတနာဘဏ်) ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဒေါံဇူ မွဲတၠ ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်လဝ် နကဵုလွဟ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံကၠုၚ်လဝ်ဒဏ်ဂစိုတ် ကွးဘာတက္ကသိုလ်ဒဂုၚ် (၇) တၠ နကဵုတၚ်စောတ်စောဲ ပါလုပ်ဆေၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ တုဲကၠုၚ် စၟတ်တ္ၚဲ (၃၀)ဂှ်ရ။ ကြဴနူရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံဒဏ်ဂစိုတ်ကဵု ကွးဘာတက္ကသိုလ် (၇) တၠ ဂှ်တုဲ ပရိုၚ်စဳရေၚ်ဒဏ်ဂစိုတ်တအ်လေဝ် မံက်တိတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂဗုတ်ဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ် နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံစဳရေၚ်ဒဏ်ဂစိုတ် ဒးတတ်ထပါ် ကဆံၚ်သာ်လဵုနွံရော။ လၟေၚ်ကမၠောန်သၞောဝ်ဥပဒေဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု နွံရော။ စပ်ကဵုအကာဲအရာဏံတုဲ သၟာန်သွဟ်လဝ်ကေုာံ တၠပညာသၞောဝ်ဥပဒေမွဲတၠရ။
-အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံတှ်ေ သွက်ဂွံစဳရေၚ်ဒဏ်ဂစိုတ် သွက်အမိၚ်ဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ် နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ကဆံၚ်ဗီုပြၚ်လဵု သွက်ဂွံဒးတတ်ထပါ်အာ နွံဒၟံၚ်ရော။
ဍေံဂှ် ဒၟာနူဒှ်ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန်ဂှ်ရ အာအတိုၚ်အေတ်ဥပဒေ၊ နဲဥပဒေဒပ်ပၞာန် သၞာံ ၁၉၅၉ ဂှ်ရ အမိၚ်ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံကၠုၚ်လဝ်ဒဏ်ဂစိုတ်ဂှ် အခေါၚ်ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ညးအရာပ် သွက်ဂွံဒုၚ်ခၠေဝ်သှ်ဟၟဲရ။ အတိုၚ်နဲဥပဒေဒပ်ပၞာန်တၞဟ်ခြာ ဒက်ပ္တန်စွံလဝ်ကဵု ဂကောံဒုၚ်ခၠေဝ်သှ်သက်က်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ညးမၞုံကဆံၚ် ဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာ ခါန်ကၞက်ကဵုလဝ်ဂှ် ဒှ်ဥက္ကဌရ။ တုဲမှ စရၚ်ယၟု နူကဵုဂအုပ်ကၠတ်ထဝ်သၞောဝ်ဓဝ် ပ္တိုန်ကဵုလဝ်မွဲတၠဂှ် ဒှ်ညးအုပ်ကာ။ တုဲမှ ဂကောံရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်သက်က် ညးနွံကဆံၚ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ပါလုပ်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံရ။ အေဂှ်တှ်ေ (၅) တၠပါလုပ်ရ။ ဟီုဂှ်တှ်ေ ဒဏ်ဂစိုတ်ဂှ် ဒးပတိုန်တၚ်ခၠေဝ်သှ် ကဵုဂကောံဂှ်ရ။ နူဂှ်မွဲကဆံၚ်စၟဳစၟတ်တုဲ ပရေၚ်ယှအ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ် သ္ပဒ္တန်ကဵုဒုဟ်ဒဏ် (ဟွံသေၚ်) စၟဳစၟတ်ဟွံမံက်ရောၚ်ဂးတုဲ ဗလးကဵု ဗီုဏံလေဝ် ကၠောန်သ္ပလေပ်ရ။
ပိုဲတအ် ပ္ဍဲကာလလပါ်ဏံ ပ္ဍဲအခိၚ် နစက ဏံဂှ်ရ ဒဏ်ဂစိုတ် ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံလဝ်ဂှ် နူကဵုဂကောံဒုၚ်ခၠေဝ်သှ်ဂှ် ပြံၚ်လှာဲပလေဝ်ပလေတ် ဖျေံကၠုၚ်လဝ်ပၟိၚ် ဒဏ်ထံၚ် (၂၀)သၞာံနွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ စပ်ကဵု ဒုဟ်ဒဏ်ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံလဝ်ဂှ်တုဲ ဂကောံဒုၚ်ခၠေဝ်သှ်ဂှ် ပါဲတးကၠုၚ် တၚ်ခၠေဝ်သှ်ဟီုတှ်ေ ဒးပတိုန်လိက် လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်ကဵု ဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာရ။ ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်ပ္တိုန်လိက် လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်ဂှ်တုဲဟေၚ်မှ ဂအုပ်ကၠတ်ထဝ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ် ဟွံသေၚ်တုဲ ဒးအာတိုက်ရိုက်ဂှ်ရ ဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵု အသံအမိၚ်ဒဏ်ဂစိုတ်ဂှ်ရ။
-အတိုၚ်လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴ သၞောဝ်ဥပဒေတှ်ေ နူအခိၚ်ဖျေံဒဏ်ဂစိုတ်တုဲ စဵုကဵုအခိၚ်ပြိုက်ဂစိုတ် အခိၚ်ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု လအ်လမာန်ရော။
ကေဝ်ကၠေဝ်တုဲ ပိုဲဂွံတီကေတ်တှ်ေ ဒဏ်ဂစိုတ် နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပိုဲဖျေံလဝ်ဂှ် ပတိုန်တၚ်ခၠေဝ်သှ် ကဆံၚ်ကဵုကဆံၚ်ဏောၚ်၊ ကဆံၚ်လိက်လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်ဂှ် ကဆံၚ်သဝ်အိုတ် နူ ၃ သၞာံကဵု ၅ သၞာံလအ်မာန်ရ။ ဣဏံဂှ် ရုၚ် ဂဗုတ်နွံဂၠိုၚ်ဂှ်ရ။ ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ဂဗုတ်ဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ်ဂှ် ပတိုန်တၚ်ခၠေဝ်သှ်ဟီုတှ်ေ ဂကောံဒုၚ်ခၠေဝ်သှ် လပါ်ပၞာန်ဂှ် စၟဳစၟတ်တုဲ သ္ပဒ္တန်ကီု၊ ကလေၚ်ဖျေံ အသံအမိၚ်ကီု။ ပါဲတး တၚ်ခၠေတ်သှ်ကီုဂှ် ဒှ်ပွိုၚ်ကဵုဂိတုရ။ ဥပမာ- ပ္ဍဲပွိုၚ် ၃ ဂိတုဂှ် ဖျေံမာန်ကၠုၚ်ကီု ယဝ်ရဒှ် ဂဗုတ်ပၟိက်ဇၞော်တှ်ေ ဒက်ပ္တန်ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲဂိတု၊ ၜါဂိတုတုဲ ကလေၚ်ဖျေံကဵုမာန်ရ။ လိက်လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်လေဝ် လအ်ၜိုတ်ဂှ်ကီုရ။ ပိုဲတအ်ဂှ် အမိၚ်ဒဏ်ဂစိုတ် ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံလဝ် သွက်အမိၚ်သ္ပဒ္တန် ဂွံတိတ်ကၠုၚ် အောန်အိုတ်အကြာ ၃ ဂိတု ကဵု ၆ ဂိတုလအ်မာန်ရ။ ဆဂးဂှ် ဗီုဟီုလဝ်ဂှ်ရ။
ကဆံၚ်ကဆံၚ်တအ်ဏံဂှ် ဒှ်အခေါၚ်အရာ ညးဒးဒုၚ်ဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ်တအ်ရ။ တၚ်ခၠေဝ်သှ်ဟီုဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ဒှ်အခေါၚ်အရာ ကဵုဂှ် ဒးကဵုဟေၚ်ရ။ လိက်လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်ဂှ်တှ်ေ SOCIAL RIGHT ရ။ သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်ပြံၚ်လှာဲ ဒုဟ်ဒဏ်ဂှ် လုပ်ပလာပ်ပထုဲ အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဟွံသေၚ်တုဲ ဗွဲအစောံဗစာရဏာတော်ချကဵုဇကုတုဲ ဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂှ် ပလေဝ်ပလေဝ်ကဵု ဒုဟ်ဒဏ် ဂွံဒၟံၚ်ရ။ ဖအောန်ယှအ်ဖျေံဂွံရ။ ဆာန်ဍူကဵုဂွံရ။ (ဟွံ) ယဝ်ရဟွံထေက်ကြိုက်တှ်ေ လိက်လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ်ဂှ် စၟတ်သမ္တီကေတ် တးပါဲထောံ ဒှ်လေပ်ရ။ သီုဟွံကၠောန်သ္ပ ကဆံၚ်ဏံမွဲသာ် လောန်ၜက်အာတုဲ ပရေၚ်သ္ပဒ္တန်ဒဏ်ဂစိုတ်ကီု ဟီုမွဲနဲပၠန်တှ်ေ ကဵုဇုက်ပြိုက်ဂစိုတ်လဝ်ဂှ် လၟေၚ်ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် မွဲလှ်ေဟၟဲကၠုၚ်လဝ်ဏီရ။
-ဂဗုတ်ကွးဘာတအ်လၟုဟ်ဏံဂှ် ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ညးအရာပ်ဟွံသေၚ်တုဲ ပ္ဍဲလတူ ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဖျေံကၠုၚ်ဒဏ်ဂစိုတ်ဏံ အတိုၚ်လၟေၚ်သၞောဝ်တှ်ေ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။
ဣဏံဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေရဏောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုဒေသ လလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်စဳရေၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ညးအရာပ် သုၚ်စောဲဟွံဂွံရ။ ဍေံဂှ်တှ်ေ ယဝ်ရသမ္မတကၟိန်ဍုၚ်နွံတှ်ေ သမ္မတကၟိန်ဍုၚ်၊ သမ္မတကၟိန်ဍုၚ်ဟွံသေၚ် ပ္ဍဲကဵုဗီုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံတှ်ေ နူကဵုဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂှ် ကဵုတာလျိုၚ်ကဵု ဂအုပ်ရးပၞာန်မဆေၚ်စပ် ဒေသလလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံကောပ်ကာဲအုပ်ဓုပ်ရ။ ဂဗုတ်က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဒေသဂှ် တိဍာ်ဂှ်သီုဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ဒက်ပ္တန်လဝ် အတိုၚ်အေတ်ဥပဒေ နဲဥပဒေဒပ်ပၞာန်ဂှ်ရ စၟဳစၟတ်စဳရေၚ်ဂွံဏောၚ်ဂှ် ပြဌာန်လဝ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဂှ်ရ ကောန်ၚာ်ဒးဒုၚ်ဖျေံဒဏ်ဂစိုတ်လၟုဟ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးမံၚ်တန်တဴ ပ္ဍဲဒေသလလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် (ဟွံ) ဒှ်ညးကလိလောန်လဝ်ဒုဟ်ဒဏ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ပၞာန် ကေတ်ကၠုၚ်အရေဝ်ဂှ် ဟွံကိတ်ညဳကဵုသၞောဝ်ဥပဒေရပုဟ် ဟီုဟွံမာန်ရ။ ဣဏံဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်အတိုၚ်လၟေၚ် ဥပဒေ၊ နဲဥပဒေဒပ်ပၞာန်ရဏောၚ် ဒးဟီုရ။
-အလန်လကြဴအိုတ်ဏံတှ်ေ ပွမဖျေံဒဏ်ဂစိုတ် လတူကွးဘာတအ်ဂှ် ပရေၚ်ဒစဵုဒစး နူဍုၚ်နာနာ၊ ဂကောံညးအရာပ်တအ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ နူလပါ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်သ္ပကဵု ပရေၚ်ယှအ်ဖအောန်ဖျေံမာန်ဟာ၊ ပ္ဍဲလတူဏံ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။
ယဝ်ဒးဟီုတှ်ေ ဍေံဂှ် နူကဵုဍုၚ်နာနာကဵုဒှ်၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ကဵုဒှ် ပရေၚ်ဒစဵုဒစး၊ ပရေၚ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်တအ် ဗီုလဵုကၠောန်န် ဗီုလဵုသ္ပသ္ပရ။ ဣဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သၟး ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ အလဵုအသဳညးအရာပ်လေဝ် ဍေံဂှ် ဒးအာအတိုၚ်လၟေၚ် ဂၠံၚ်တရဴသၞောဝ်ဥပဒေရ။ တန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေတုဲ ဒးရေၚ်တၠုၚ်ကဵု ပရေၚ်ယှအ်ဖအောန်ဖျေံ ဂွံရ။ လၟေၚ်ကမၠောန် အာဒၟံၚ်အတိုၚ်လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴ သၞောဝ်ဥပဒေဏံဂှ် သွက်ဇြဟတ်ဍိုက်ဓရိုဟ် နူမ္ၚး နူဍုၚ်နာနာကဵုဒှ်၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ကဵုဒှ် ကဵုဇြဟတ်ဍိုက်ဓရိုဟ်တုဲ သွက်ဂွံပြံၚ်သၠာဲအာဂှ် ဟၟဲရ။ အကာဲအရာနူကၠၚ်ဂှ် ယဝ်ပြံၚ်သၠာဲအာတှ်ေ ဒှ်အာမွဲဗီုပြၚ်မာန်ရ။ အတိုၚ်ပကတိတှ်ေ လၟေၚ်ကမၠောန်အာဒၟံၚ် အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေမွဲမွဲဂှ် ဇြဟတ်ဓရိုဟ် နူမ္ၚးမွဲမွဲ ညံၚ်ဂွံပြံၚ်လှာဲအာ သ္ပကဵုဟွံမာန်ရဂှ် ဒးဟီုရ။