ကိုဝ်လာမ်ဗိုဝ်၊ သေပ်တေမ်ဗာ ၂၂
ပ္ဍဲသဳရိလၚ်္ကာ ကြဴနူဒးဂဗလဝ် အကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ဘဏ္ဍာတုဲ လ္တူအစဳဇန်ခၞေံရပ်စပ် ဂကောံသြန်ဗွဝ်ဍုၚ်သ္အာၚ် မၞိဟ်ဒးဂၞပ်အောန်ဂှ် နဒဒှ်ပေါဲကေတ်ဆန္ဒမာဲညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ၂၁ တေံ စကဵုဒၟံၚ်မာဲ ရုဲစှ်သမ္မတရ။
ကြဴနူပေါဲထ္ၜးဆန္ဒဇၞော်ဇၞော် သၞာံ ၂၀၂၂ မပလှ်ဖျေံလဝ် သမ္မတ ဂိုဝ်တာဘာယျာ ရာဂျာပက်သတာဂှ်တုဲဂှ် ဣဏံဝွံ ဒှ်ပေါဲရုဲမာဲသဳရိလၚ်္ကာ အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။
ဖအိုတ်ကၠေံ ပရေၚ်ဇွောံမစၞစ၊ စၞပၟတ် ကေုာံ ဂဥုဲဇဗပိုတ်သ္ကုတ် မလအ်ကဵုဂိတုတံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံဆက်ကၠောန်အာ အစဳဇန် ညံၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် သမ္မတရာနဳ တိုန်ကၠုၚ်လက္ကရဴ ရာဂျာပက်သတာဂှ် ဒးလုပ်မံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်သ္ဂောံဂွံပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ဖိုဟ်ရ။
သၞာံ ၂၀၂၂ မၞိဟ်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီ လုပ်စိုပ်ဍိုက်ဗ္တိုက်လဝ် သ္ၚိသမ္မတတြေံ ရာဂျာပက်သကာတုဲ ပရေၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်က္တဵုဒှ်လဝ်တုဲဂှ် အပ္ဍဲပရေၚ်အုပ်ဓုပ် သမ္မတရာနဳ ပွိုၚ်ၜါသၞာံဏံ ပရေၚ်ညိၚ်ဝတ် လ္တူဂၠံၚ်တံ ကလေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်အတိုၚ်တြေံပၠန်ရ။
ကြဴနူစုတ်မာဲ ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ၂၁ တေံတုဲဂှ် ညံၚ်ဍုၚ်ဏံ ဂွံဗၠးၜးနူအကာဲအရာ ဒးဒုၚ်ဒေဝါလဳဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်လဝ်တုဲယျဂးတုဲ သမ္မတ ရာနဳ ဟီုလဝ်ရ။
ဆ္ဂး အစဳဇန်သမ္မတရာနဳ သၠုၚ်ပ္တိုန်အကံက်အခေါန်၊ အစဳဇန် မရီုပ္တိတ်နူအကြေပ်အဂြတ် IMF ၚုဟ်မးမၞုံ ၂ ဒဿမ ၉ ဗဳလျာန်ဒဝ်ဠာ၊ ဟိုတ်နူအစဳဇန်တၞဟ်သ္အာၚ် မ္ဒးရေၚ်တၠုၚ်လဝ်တံဂှ်တုဲ မၞိဟ်ဂၠိုၚ်ကဵုပြကောဋိကိုဋ် ဒှ်လဝ်ဒဒိုက်ရ။
ပ္ဍဲကဵုညးလုပ်ပြိုၚ် ဒၞါဲသမ္မတအဓိကၜါတၠဂှ် ညးဝွံ ကျအာမၞိဟ်မွဲတၠဏောၚ် ညးဂမၠိုၚ်ထေၚ်ခယျဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
မၞိဟ်လ္ပာ်ဒစဵုဒစး သမ္မတမွဲတၠဂှ်တှ်ေ ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော် မာက်ဝါဒဳ အနူရာ ကုမာရ ဒေတ်သာနာယာကာ ဟိုတ်နူပွပကီုပရာပ်အတိက်တုဲ ပရိုၚ်ဂုန်စရာဲဟွံခိုဟ် မွဲအခိၚ်တေံ ဒးဒုၚ်တးပါဲလဝ်ရ
ဗော်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အနူရာဂှ်ဝွံ ဒှ်ဗော်သ္ကိုပ်သ္ကလဝ် ကလိုက်ကၟဵုသၞာံ ၁၉၇၀ ကဵု ၁၉၈၀ ဟွံအံၚ်ဇၞးတံဂှ်တုဲ မၞိဟ် ၈၀၀၀၀ ပြၚ် ဒးချိုတ်အာလဝ်ရ။ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲကၠတ်ထဝ်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဗော်ဏံ ဂွံဇၞးလဝ် သၟဝ် ၄ တၟံကၠံဓဝ်ရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လ္ပာ်ဒစဵုဒစး သာဂျေတ် ပရဳမာဒါသာဝွံလေဝ် ကလိဂွံအာ ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ် စၟဳစဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
ညးဝွံ ဒှ်ကောန်သမ္မတ ဒးဒုၚ်ကၠတ်ဂစိုတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၃ အခိၚ်အပ္ဍဲပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ် လအ်ကဵုစှော်သၞာံဂှ်ရ။
ညး ကညာၚ်ကမြေဲလဝ် ဗ္တိုက်သရိုဟ်အာ ပရေၚ်စလာဘ်ဒ္ဂေတ်လီုတံဂှ်ဏောၚ်တုဲ ညး ကေုာံ ဒေတ်သာယာနာကာ သီုညးၜါတၠဝွံ ကလေၚ်ပ္ညဳပ္ညပ်အာ တၚ်နၚ် အစဳဇန်သ္ဂောံရီုပ္တိတ် နူကဵုအကြေပ်အဂြတ် IMF ဂှ်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲဂှ် မၞိဟ်လုပ်ပြိုၚ် အပံၚ်ဖအိုတ် ၃၉ တၠ နွံတုဲ ညးစၞး အာယုက် ၇၉ သၞာံ ချိုတ်အာလဝ်သၞာံတုဲတေံ နကဵုယဲကောန်တၟံ မွဲတၠလေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲစရၚ်ဂှ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
မၞိဟ်မကိတ်ညဳကဵု တၚ်နၚ် သ္ဂောံကဵုမာဲဂှ် ၁၇ ပြကောဋိကိုဋ်နွံတုဲ သွက်ဂွံမၚ်ရုၚ်မာဲ ကေုာံ ဒၞါဲရိုဟ်လၟိဟ်မာဲတံဂှ် ဖျေံလဝ်ဗၠာဲသၟိၚ် ၆၃၀၀၀ ရ။
ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ၂၂ ဏံ သွဟ်တိတ်ဏောၚ် စၟဳလဝ်ကီုလေဝ် ယဝ်ရအလံၚ်ညးစၞးၜါတၠ တုပ်အာမ္ဂး သွဟ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ် ဂွံတိတ်ကၠုၚ်ဂှ် ထပ်မၚ်အာပၠန်ဏောၚ် မဒှ်ရ။
Ref: AFP