နေဗျဳဒဝ်၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ ၈
သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကလိဂွံလဝ်အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်တံကဵု ကဝ်မတဳပ္ညဳပ္ညပ်ထ္မံက်ရုပ်ရဴပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် NSPNC တံ ဆဵုဂဗသဳကၠဳလဝ် ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ ၅ ကဵု ၆ တံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲပရေၚ်ဆဵုဂဗညးသ္ကအ်ဂှ် ဥက္ကဌ NSPNC ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ထောန်န်နံၚ်ကဵု ကေၚ်ကာကမ္မတဳဂမၠိုၚ်၊ ဥက္ကဌ၊ ဒုဥက္ကဌ၊ ညးအုပ်ကာ ကေုာံ ကေၚ်ကာကမ္မတဳဗဟဵု နူကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ၅၁ ဗော်တံ တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲ၊ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောတ်ဒဳမိုဝ်ကရေဇြဳ ကေုာံ သၞောတ်ဖေဝ်ဒရာတံ၊ ကိစ္စစပ်ကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ဂီုကၠီု ကေုာံ ကိစ္စနာနာတံဂှ် သဳကၠဳလဝ် ပွိုၚ်ၜါတ္ၚဲရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် တၚ်သ္ၚဳဂၠိပ် လ္တူသၞောတ်ဖေဝ်ဒရာ ကေုာံ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်အိန္ဒိယ၊ လစွံစိုတ် NSPNC ကေုာံ EAOs တံ ဂကောံဗော်သွးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ စပ်ကဵုသ္ဂောံပလေဝ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ တံဂှ်လေဝ် သဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ်လဝ်ရ။
ပေါဲသဳကၠဳစပ်ကဵုသၞောဝ်ဖေဝ်ဒရာ ကေုာံ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် နူကဵုအလဵုအသဳအိန္ဒိယ မသ္ကိုပ်သ္ကကၠောန်ဗဒှ်လဝ် တုဲကၠုၚ် အပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သတ္တာဟပထမဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကီု ဂကောံ EAOs ဒေါအ်ပန်ပှော်ကီု သီုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။
ဥက္ကဌ NSPNC ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် မံၚ်တန်တဴနှဴရဴဒၟံၚ်အိုတ်ဂှ်ရ လ္တူနူကဵုသၞောတ်ဖေဝ်ဒရာ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂပ်ဝ်ဒးပ္တဝ်က္ဍိုပ်ကဵု သၞောတ်ဖေဝ်ဒရာမဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ဒေသဂှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
ဥူတာန်သဵုနာၚ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဒပ်ပၞာန်ဂှ်ဝွံ သိုၚ်ဒၟံၚ်သ္ၚိပ္ဍဲကျာဏောၚ်တုဲ ရန်ကဵုအခေါၚ်ဒတူလိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဒတုဲမြမောဝ်တံဂှ်တုဲ ဂကောံလ္ၚဵုတံရဟေၚ် ပတှ်ေအိုတ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ ဒပ်ပၞာန် ကဵုဖေဝ်ဒရာဏောၚ်ဟီုဂှ် ဒှ်သွပ်လ္ပဟ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်မွဲရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲကျာဏောၚ်။ ညံၚ်ဂွံပြေစိုတ် ဒှ်သဘဴကဵုလဝ်တၚ်စၟဳတံဂှ်တုဲ ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳညးတံ (စကစ) ဟီုဂှ် ပံၚ်တောဲကဵု ရဲမိက်ဂွံလုပ်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ်တုဲ ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ် (ဒေါအ်ပန်ပှော်) ဂကောံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လ္တူဍုၚ်ညိညတံဂှ်ရဟေၚ် ပတှ်ေကေတ်တုဲ ပါဗက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ကမၠောန်သာ်ဏံတံဂှ်ရ။ ဆ္ဂး ပါဗက်သာ်ဏံဟီုဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု ဒတုဲမြမောဝ်ညးတံဏောၚ်။ သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်ဒတူလိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်အရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ဟိုတ်တံဏံလေဝ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သွက်သ္ဂောံသဳကၠဳ ပြသၞာဍုၚ်ဗၟာဂှ်ဏောၚ်ဟီုမ္ဂး တၚ်နၚ်ဒပ်ပၞာန် မ္ဒးဆုတ်ကလေၚ်နူကဵု အခန်ကဏ္ဍပရေၚ်က္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ဏောၚ်ဂှ် ဒးပ္တိုန်ထ္ၜး နဒဒှ်ဂၞန်မွဲဏောၚ်ဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။
သာ်ဏံဟွံသေၚ်မွဲသာ် သၟဝ်အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒပ်ပၞာန်မပါလုပ်ဒၟံၚ်ဂှ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မာန်ဟွံသေၚ်တုဲ ပေါဲရုဲမာဲလေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပတှ်ေအာဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ် စွံအဓိကကဵု တၚ်ကဵုကသပ်နူဗော်ဂမၠိုၚ်တံဂှ်တုဲ ပ္တဝ်အာက္ဍိုပ်ကဵု ညံၚ်သ္ဂောံဂွံပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ပေၚ်ၚ်ကီု၊ ပရေၚ်ဗဗွဲသၞောဝ် ကေုာံ အခေါၚ်ကဵုမာဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ညံၚ်ဟွံဂွံဆောံလေၚ်အာဂှ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
အပ္ဍဲပၞာန်သီအဝဵုဏံ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဗလးလဝ်တဲ စဵုကဵု ၈၆ ဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက်လဝ်ပေၚ်ၚ်တံဂှ်ရဟေၚ် ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ်ဍေံကဵုဍေံဏောၚ်ဂှ် ညးခါတ်အကာဲဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
အကြာပ်ဒပ် ဇြေယျ မသ္ပလဝ် CDM နူကဵုဒပ်ကျာဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ နကဵုဗီုပြၚ်မၞုံပၟိက် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ညံၚ်အဝဵုဂွံတန်ကြန်အာ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဏောၚ်ကီုလေဝ် ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီုမာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ဍေံတံဂှ်တှ်ေ နကဵုဗီုပြၚ် နွံပၟိက်ကုဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ညံၚ်ဂွံဂွံ ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဂှ်ဏောၚ်။ ညံၚ်ဍေံတံ အဝဵုဂွံတန်ကြန်အာဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ရဲလ္ပာ်တံဏံ ကၠောန်ကၠုၚ်ဗွဲအနိၚ်အပိုၚ်မ္ဂး ကဵုကၠုၚ်ယၟု ဟီုကၠုၚ် ရဲပကီုပရာပ် ရဲဟွံမွဲပၟိက်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳသာ်ဏံဏောၚ်။ အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ၜိုန်ဒှ်တိဍာ်အုပ်ဓလီုလဝ်ကီုလေဝ် ဂွံစဵုဒၞါ တိဍာ်ညး ဗ္ဒိုပ်ညး မၞိဟ်ညးတံဂှ် ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်တၟာလှ်ေဏောၚ်။ အကာဲအရာမက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဏံဂှ် ဂကောံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ဗော်သှ်ေဒၟံၚ်ဂမၠိုၚ် ကိစ္စစန်ဒက်မာဲ ဂွံကဵုဂီုကၠီု မၞိဟ်မဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲညးတံ ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်ဒစးပေါဲရုဲမာဲတံကဵု ကာလပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် သွက်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂးတုဲ ဂကောံ EAO ဒေါအ်ပန်ပှော်တံ သွက်ဂွံပံၚ်တောဲပါလုပ်ကဵုဂှ် ဟီုပံက်တိုန်ပါၚ် ပ္ဍဲကဵုဂလာန်မဟီုလဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲကၠောံသၞာံ NCA သၞာံဏံဂှ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မရပ်စပ်အာ သၞောတ်စက်ကဵုမာဲအဳလက်ထရဝ်နေတ်ဂှ် ဂကောံဇြဟတ်ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံဂှ်တှ်ေ ဒစဵုဒစးဗ္တိုက်သရိုဟ်အာဏောၚ်ဂှ် ဟီုပ္တိတ်လဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ကြုက် ကေုာံ ရုယှာ မထံက်ပၚ်ကဵုဒၟံၚ် စက်ယန်စပ်ကဵုကပေါတ်လွဟ်လက်နက်ပၞာန်တံဂှ်တှ်ေ ကဵုအာအရီုဗၚ် သွက်ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ဂှ် ပရိုၚ်တြးဝါဒ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI