တၚ်တုပ်စိုတ်ဒေါအ်ပန်ပှော် လမျီုလုပ်ကၠုၚ်တုဲ ဒပ်အေတ်သရေ တိတ်အာနူဒေသဂါဇာ

ဂျေရုသလေၚ်၊ အံက်တဝ်ပါ ၁၃

တၚ်တုပ်စိုတ် ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် အကြာအေတ်သရေကဵု ဟာမာတ်သ် လမျီုလုပ်ကၠုၚ်တုဲ နူကဵုဒေသဂါဇာ ဒပ်အေတ်သရေတိတ်အာ မွဲသ္ကုတ်မွဲသ္ကူ စတိတ်မံၚ်ယျရောၚ် ဒပ်ဒပ်အေတ်သရေ ဟီုရ။

အပ္ဍဲကဵု ၚာၚ်ဒဵုဒေသၜိုတ်ကဝက်ဏံ ဒပ်အေတ်သရေ သီလဝ်ဏီကီုလေဝ် အတိုၚ်ပယျဵုဒၞာဲဝါတုပ်လဝ်စိုတ်တံ ကလေၚ်ဆုတ်မံၚ်ရဂှ် ဒပ်အေတ်သရေဟီုရ။

ဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံ ဒပ်အေတ်သရေ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ကြဳလဝ်ဗုမ် ဒၞာဲဒေသဂါဇာသၟဝ်ကျာတေံ ကောန်ဍုၚ်ပါလက်သတိုၚ် လၟိဟ်ကဵုလ္ၚီ ဗီုကလေၚ်စဴကၠုၚ်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုရုပ်ရမျှာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂွံဆဵုရ။

သွက်ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်အေတ်သရေကဵု ပးဒၞန်တံညံၚ်ဂွံဗၠးတိတ်မာန် ပရေၚ်တုပ်စိုတ် အဆံၚ်ပထမ သမ္မတအမေရိကာန် ဒဝ်နဝ်ထရ တုပ်လဝ်စိုတ် ပ္ဍဲအံက်တဝ်ပါ ၉ တုဲ ဗွဲကြဴဏံ ပရေၚ်တုပ်စိုတ် လမျီုလုပ်ကၠုၚ်ရ။ မွဲအဆံၚ်ပၠန်ဂှ် ထပ်ပညဳမံၚ်ဖိုအ် မဒှ်ရ။

အပ္ဍဲကဵုတၚ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ဇွဇုတ်ပးဒၞက်ချိုတ်အာလဝ် ၂၈ တၠ ကေုာံ လမျီုဂျိုၚ်မံၚ်ဏီရောၚ် ပတေဟ်စမာန် ညးသှ်ေမံၚ် ၂၀ တံ သီုပးဒၞက်ဖအိုတ်အေတ်သရေဖအိုတ် ပ္ဍဲအံက်တဝ်ပါ ၁၃ ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ်ဒေသ ၁၂ နာဍဳ နကဵုဟာမာတ်သ် ဒးကလေၚ်ဗလးကဵုရောၚ် မဒှ်ရ။

နူကဵုထံၚ် အေတ်သရေတံဂှ် ကောန်ထံၚ်ပါလေတ်သတိုၚ် ဒးဒုၚ်စှ်ေလဝ်ထံၚ်မွဲအယုက် ကောန်ထံၚ်ကရပ် ၂၅၀ တံဂှ် ဒးဗလးကဵုရောၚ် မဒှ်ရ။

ကောန်ထံၚ် ၁၀၀ ဂှ် ဗလးကဵု ဒေသပလိုတ်ပြၚ်ၜဳဂါဇာတုဲ ၅၀ တၠဂှ် ဗလးဏာ ဇရေၚ်ဂျေရုသလေၚ်ရောၚ် ဌာန်ဗလးရမျှာၚ် ဒပ်ပၞာန်အေတသရေ ဟီုရ။

နူကဵုဂါဇ ထိၚ်ရပ်လဝ် ကောန်ဍုၚ်ပါလေတ်သတိုၚ် ၁၇၀၀ ဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံထပ်ဗလးကဵုနွံမံၚ် ဂွံတီရ။

အတိုၚ်ပရေၚ်တုပ်စိုတ် ခုတ်စၟတ်လဝ်တံမ္ဂး ကွဳစက်ဇၞော် သွက်ကဵုအရီုဗၚ်တံဂှ် ဘိုအ်ဂွံကဵုအခေါၚ်လုပ်အာ ဒေသၚာၚ်ၜဳဂါဇာလေဝ် နွံမံၚ်ရ။

ညးဒေသဂါဇာတံဂှ် နွံမံၚ်ပၟိက်ကဵု ပရေၚ်အရီုဗၚ် ဗွဲမပြဟ်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဝွံ အပ္ဍဲကဵုပေါဲပၞာန်ပွိုၚ်ၜါသၞာံဏံ ဇၟာပ်ပ်အခိၚ် မ္ဒးဂြိပ်ဓလေတ်ပါဲမံၚ်လၟိုန် မဒှ်ရ။

စနူကဵုအံက်တဝ်ပါ ၁၀ ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံကဵုအာ ပရေၚ်အရီုဗၚ် ဇရေၚ်ဂါဇာတေံ ကွဳစက်ဇၞော် ၜိုတ် ၆၀၀ အရိုဟ်တ္ၚဲလုပ်ကီုလေဝ် တၚ်နၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဂှ် သ္ပဒတန်ဟွံမာန်ဏီ။

ပ္ဍဲဒၞာဲသ္ကုတ်ဒေသၚာၚ်ၜဳဂါဇာ ဒးဆဵုဂဗမံၚ်ကဵု ဘဲအေၚ်ကၠောဝ်အိုတ်ယျ ညးစီုသကီု ထံက်ဂလာန်ကုလသမဂ္ဂတံ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂတ် အလန်ပထမ လလောၚ်တြးလဝ်ရ။

မၞိဟ် ၅ ကိုတ်ပြၚ်တံဂှ် ဒးဆဵုဂဗမံၚ်ကဵု ပွမအေၚ်ကၠောဝ်စၞစ၊ ပရေၚ်ဝါတ်ခါဲ၊ ပွမချိုတ်တံတုဲ ညံၚ်ကဵုဒးဂဗဆဵုမံၚ်ကဵု ကပ်ပရေအ်မွဲမွဲဒှ်မံၚ် ညးစီုသကီုတံဏံ ဟီုရ။

အပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်အပ္ဍဲဏံ အေင်ကၠောဝ်မံၚ် စၞစသုၚ်နာနာရောၚ် ပရေၚ်ဟီုဂးမံၚ်တံဂှ် အေတ်သရေတးပါဲစဵုစးလဝ် အလန်ကဵုအလန်ရ။

နကဵုအစဳဇန်တၞဟ်ခြာဝွံ ဒပ်အမေရိကာန် နွံမံာ်ဒေသဗၟံက်လဒေါဝ် ၂၀၀ ဂှ် သွက်ဂွံမၚ်ရံၚ်အာ ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် ဘိုအ်ဂွံပြံၚ်ပဆုဲစွံအာ ဇရေၚ်အေတ်သရေ နွံမံၚ်ရ။

နကဵုသ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်အေတ်သရေ နေတေန်ညာဟုဂှ် ပးဒၞန်ဖအိုတ် ဒးကလေၚ်ဗၠးရောၚ် အတိုၚ်ဂတိဏံ ညးတေံ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုလဝ်ရောၚ် သ္ဂးရ။

စပ်ကဵုပရေၚ်ကိစ္စ ပလှ်လွဟ်ဂှ် နကဵုဂကောံဟာမာတ်သ် မုလေဝ် ဟီုပတိတ်လဝ် ဟၟဲရောၚ်။

Ref:BBC