ဝါယှေန်တာန် – ဒဳဇြေန်ဗာ(၁)
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ပေန်တဂေါန် အမေရိကာန် လလောၚ်တြးလဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၃၅ ကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ယဝ်ရ ကြုက်ဆက်ကၠောန်ပ္တိတ်အာနျူကလဳယျာ အတိုၚ်အသိၚ်လၟုဟ်ဏံမ္ဂး အထောဋ်နျူ အပံၚ်စဵုကဵု(၁၅၀၀) ပကောံကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ကြုက်ဂှ် စပ်ကဵုတၚ်ချိၚ်ခယျ သၠုၚ်ပတိုန်အသိၚ် ပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ် အထောဋ်နျူညးတအ်တုဲ ၜိုန်ရဓမံက်ထ္ၜး ဟီုပတိတ်ကၠုၚ်လဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် စပ်ကဵုတၚ်ရန်တၟံသွက်ဂွံသၠောဲပ္တိတ် ဂၠံတိုက်နျူကလဳယျာတုဲ ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပရေၚ်ဂွိၚ်ဂွာဲ အမေရိကာန်ရ။
“ပ္ဍဲဍေံတအ်ဂှ် ပရေၚ်ကၠောန်ခၞံဗဒှ်အသိၚ်သၠုၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်လောန်ဒၟံၚ် ဒဵုကဵုကၟာတ်လဒဵုဟွံမာန် နွံဒၟံၚ်ရ” ဂှ် ညးတာလျိုၚ်ပရေၚ်စဵုဒၞာအမေရိကာန်ကဆံၚ်သၠုၚ်မွဲတၠ ဟီုသ္ဂးလဝ် ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်ကလးပရိုၚ် ဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ဒပ်ပၞာန်ကြုက်ရ။
ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် သၞာံ ၂၀၂၁ အဓိကဏံဂှ် စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ကြုက် ဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် အထောဋ်နျူ ပံၚ် (၄၀၀)ပြၚ်ရဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲဂၠံတိုက် လွဟ်နျူကလဳယျာကြုက်ဂှ် စိုပ်သၞာံ ၂၀၃၀ဏံမ္ဂး အထောဋ်ကမ်လှောဝ် နွံကၠုၚ် (၁၀၀၀) ဏောၚ်ဂှ် တၚ်ချိၚ်ခယျ ပေန်တဂေါန် ဟွံဂွံပြံၚ်သၠာဲ ဆက်နွံအာတုဲ ပ္ဍဲတၚ်ချိၚ်ခယျ သွက်သၞာံ ၂၀၃၅ ဂှ်မ္ဂး အထောဋ်ကမ်လှောဝ် နွံကၠုၚ်စဵုကဵု(၁၅၀၀)ဏောၚ်ဂှ် ချိၚ်ခယျကေတ်လဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ်ဏံမ္ဂး လတူနူအမေရိကာန် ကေုာံရုယှာတအ်ဂှ် လွဟ်လက်နက်ကြုက် နွံအောန်ဒၟံၚ်တုဲ အမေရိကာန်ဂှ် ယဝ်ရယှအ်ဖအောန်ဖျေံ နျူကလဳယျာညးတအ် ကဆံၚ်ကြုက်ကီုမ္ဂး သွက်ဂွံဆဵုဂဗ သဳကၠဳအာနွံရောၚ်ဂှ် နူလပါ်ကြုက်ဟီုကၠုၚ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်အမေရိကာန်ဂှ် ဂိုၚ်စွံလဝ် အထောဋ်နျူကလဳယျာ စဵုကဵု(၃၇၀၀) နွံတုဲ ပ္ဍဲဂှ် ဖျေံလဝ်ဗဒပ် နွံ(၁၇၄၀) ရောၚ်ဂှ် ဂကောံကဵုကသပ် ဌာနသုတေသန ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (SIPR) စတအ်ဟုမ်ဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကောန်ဂရေတ် ဗော်ကောန်မျူနေတ် ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ တုဲကၠုၚ်ဏံ ကြုက်ဂှ် ဇြဟတ်ဆိုအ်ဗစဵုဒၞာညးတအ် ခိုဟ်ကၠုၚ်ဏောၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ယှဳကျေန်ဖျေန် ဟီုလဝ်တုဲ အရာဏံဂှ် ဒှ်အသုၚ်အစောဲ ဓမံက်ထ္ၜး လွဟ်လက်နက်နျူကလဳယျာ ဟွံလအ်ဟွံလအ်ရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ပေန်တဂေါန်ဂှ် ဒှ်ဂဝိၚ်ဂွိၚ်ကဵုထိုၚ်ဝါန် ဖေက်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်နူကြုက် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
Ref: CNA