မတ်မလီု၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ (၅)
ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ဟွံဂွံပရေၚ်မၚ်မွဲရီုဗၚ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တံရတုဲ သီုကဵုဒးဒုၚ်ပကီုပရာပ်ဂၠိုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ် ကမ္မတဳပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် အခေါၚ်တုပ်သၟဟ် ညးအဝဲဟွံခံၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (MCERP) ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ အခေါၚ်အရာကမၠောန်ကၟိတ် ကေုာံ အခေါၚ်သ္ဂောံဂျိုၚ်လမျီုသၟးဟွံက သီုကဵုအခေါၚ်အရာ နူဇဳဒိုဟ်တံ ဗ္ဒါဲအိုဿီုတုဲ ကလိဂွံပရၚ်မၚ်မွဲရီုဗၚ်တံလေဝ် ဟွံမွဲရ။
ပ္ဍဲကဵုဂှ် ကောန်ဂကောံဒပ် သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဝွံ ယဝ်ရဟွံထံက်ဂလာန်ကဵုညးတံမ္ဂး ကၠောန်သ္ပပကီုပရာပ်ဒၟံၚ် ကုညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ နနဲနာနာသာ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒေသ ပေါဲဗ္တိုက် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် ကလိလောန်ဒၟံၚ် ပွမရပ်ဒက်ဂစိုတ်ဂယျိုၚ် ဟွံမွဲကဵုဟိုတ်တံ အဆက်က်ရ။
ကောန်ဂကောံဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဝွံ ထ္ၜးဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်သ္ပပကီုပရာပ်ဒၟံၚ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဂှ်ရ အခေါၚ်အရာညးအဝဲဟွံခံၚ်တံသီုဖအိုတ် ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဥက္ကဌကမ္မတဳ ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် အခေါၚ်တုပ်သၟဟ် ညးအဝဲဟွံခံၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (MCERP) ဥူဇြဝ်လေန်ထောန် ဟီုရ။
“ ဥပမာ−စွံထောံရ ဟီုကဵုမၞိဟ်ကတောဝ်ဟွံမိၚ်မွဲတၠ ကဵုဒေါအ်တုဲ မၞိဟ်ဂှ် ဟွံဒေါအ်မ္ဂး မၞိဟ်ဏံ မူဟိုတ်ဟွံဒေါအ်ရောဟီုဂှ် ဟွံဂၠါဲသွဟ်ပုဟ်၊ ဟွံဒေါအ်ပုဟ်ဟီုတှ်ေ ညအ်ဂှ် ဂြိပ်ရဂးတုဲ ပန်ဂစိုတ်ထောံ ကဵုသေနာတ်ရ၊ တုဲတှ်ေ ပိုယ်တံဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံတုဲ အရေဝ်အိၚ်တံ၊ အရေဝ်ခက်အာတံ ဟီုဂးပ္တိတ်လွာဲလွာဲဂှ် ဟွံမာန်မ္ဂး မူပဟွံဟီုဂးတုဲ တဲပါကၠုၚ် ပကီုပရာပ်ပျဲပျာံတံ၊ ၜုၚ်တက်တံတုဲ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်သာ်ဏံတံရ၊ ဟွံသၚ်္ကာဒၟံၚ်မၞိဟ်တံ သာ်ဏံရ၊ လုကဴထေၚ်ကေတ် မၞိဟ်ထံက်ဂလာန်ဇကုတံ ဟွံသေၚ်တုဲ ကၠောန်သ္ပအာပကီုပရာပ် သာ်ဏံရဏောၚ်ဟီုတှ်ေ အခိၚ်ဏံဂှ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ဒှ်ကၠုၚ်မၞိဟ်ဒးဒုၚ်သ္ပဒၞန်သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ နူအခိၚ်ကာလကၠာတေံရ လ္တူနူမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တံဂှ် ကလိဂွံလဝ် အခေါၚ်အရာညိညဓဝ်ရတုဲ ကြဴနူကံၚ်ဇြဳပၞာန်လၟုဟ် သီအဝဵုတုဲဂှ် အခေါၚ်အရာညးအဝဲဟွံခံၚ် မကလိဂွံဒၟံၚ် နူတမ်တေံ ဗ္ဒါဲသီုဖအိုတ် ဆောံလေၚ်အာတုဲ သီုကဵုအခေါၚ်သ္ဂောံဂွံ အတိုၚ်ဥပဒေတံဂှ်လေဝ် ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
နကဵုညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ဒၟါနူဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ဒးဒုၚ်ပကီုပရာပ်မ္ဂးလေဝ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုတံ ဟွံမွဲရတုဲ ပွမဓဝ်ယာတံ ဟွံမွဲရပုဟ်ဂှ် ဥက္ကဌ (MCERP) ဥူဇြဝ်လေန်ထောန် ဆက်ဟီုရ။
“အပ္ဍဲကာလ သီအဝဵုပွိုၚ် (၂) သၞာံဂှ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်လ္ၚဵုတံ အာရုၚ်၊ အာကလောန်၊ အာမ္ၚး၊ အာဖျာတံတှ်ေ ဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ဖုၚ်၊ ဒးဒုၚ်ၜုၚ်တက်၊ ဒးဒုၚ်ပၠံၚ်လစိန်တံရ၊ ဆ္ဂး ညးတံဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဟွံဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ရဂှ် ညံၚ်ကဵုဒးတၚ်ဒၟံၚ်ဂုဏ်ရ၊ ပ္ဍဲဒၞါဲလ္ၚဵုတံဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်ပကီုပရာပ် စပ်ကဵုလိၚ်တံ နွံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဒှ်ဒှ် ပ္ဍဲအရာပ်ဒှ်ဒှ်ရ၊ ဆ္ဂး ဓဝ်ဍာံဂှ် အာဟီုကဵု ဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ ၊ ညးအုပ်ဓုပ်အရာပ်တံကီုလေဝ် ညးတံဂှ် အခိၚ်ဏံ ကဵုက္ဍိုပ် ကုအရာတံဏံတုဲ ဟွံကူချပ်ပုဟ်၊ လ္ပကၠောန်ရ ပြေထောံရ တုဲဒှ်ဟွံသေၚ်ရပုဟ်၊ တၟေၚ်ကၠုၚ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂးတုဲ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဒးကၟာတ်စရၚ်ဂဗုတ်တံရဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဟိုတ်နူဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် သီုကဵုအခေါၚ်အရာ မနွံဒၟံၚ်တုဲတုဲတံဂှ်ရ ပရေၚ်ဇီုကပိုက် သီုခန္ဓ သီုစိုတ်တံလေဝ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် သွက်အခေါၚ်အရာ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဂှ် စွံလဝ်သြန်တမ် (၃) ဗဳလျာန်ဒ္ကေဝ် နွံတုဲ ထံက်ပၚ်ကဵုအာ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ဗွဲမစိုပ်တရဴရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၂၅) တုဲကၠုၚ်တေံ ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ကမ္မတဳကောန်ဂကူ စပ်ကဵုခေါၚ်အရာညးအဝဲဟွံခံၚ်တံကီုလေဝ် နတဲဏံ ကလိဂွံဒၟံၚ် ပရေၚ်ထံက်ပၚ်တံဂှ် ဟွံမွဲရ။
အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထံက်ပၚ်ကဵုဒၟံၚ် ဟွံမွဲတုဲ ဟိုတ်နူအခက်အခုဲကလောန်ကၟိတ်တံတုဲ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဂှ် ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု အခက်အခုဲပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်တံတုဲ စနူပရေၚ်ထက်ယုက်ဂှ် မၚ်မွဲကဵုဗီုကၠာတေံ ဟွံကလိဂွံရဂှ်တုဲ ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵုအကာဲအရာ ပရေံဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တံရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် အတိုၚ်စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်အကြာ သၞာံ (၂၀၁၉) တေံဂှ်မ္ဂး လၟိဟ်သတီုမၞိဟ်ကၟိန်ဍုၚ် (၁၂ ဒဿမ ၈) တၟံကၠံဂှ်ဝွံ ဒှ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံတုဲ ဟိုတ်နူပဋိပက္ခ မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံတုဲလေဝ် လၟိဟ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဂကောံ မရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)