မတ်မလီု – အဝ်ဂေတ်(၈)
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဒက်ပ္တန်အာဒပ်ပၞာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပါလုပ် ဂကူစုၚ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်တၚ်ဖန်ဇန်ကောပ်ကာဲ အလဵုအသဳအရာပ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ သၞမ္ၚးဍုၚ်ဟေၚ်ရောၚ်ဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် နကဵုစၟတ်တ္ၚဲ (၆) ဂိတုအဝ်ဂေတ် တ္ၚဲဏံရ။
ကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ် ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ ကေုာံ အလဵုအသဳပ ရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူတအ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြး တၚ်လစွံစိုတ်ဒတူလာၚ် ဂကောံပၠန်ဂတး ပံၚ်တောဲလုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗတိုက် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးက္ညၚ် မွဲစွံဂှ်ရ။
ပ္ဍဲပဋိပက္ခဒှ်ကၠုၚ် ဟိုတ်နူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုသၟးဟွံက စပ်ကဵု ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် က္လိလောန်လဝ်လ္တူ ကောန်ဂကူကကောန်ဍုၚ်အရၚ် သီုကဆံၚ်အကွပ်ညးဍုၚ်ကွာန်နာနာ ခေတ်အဆက်က်ကီု၊ ဒုဟ်ရာဇဝတ်ပၞာန်ကီု၊ ဒုဟ်ရာဇဝတ်ကလိလောန်လဝ် လ္တူကောန်ဂကူမၞိဟ်ကီု၊ ဂဗုတ်ဂစိုတ်ကမၠက်ဂကူတအ်တုဲ ညံၚ်ဓရ်ဍာံဂွံမံက်ဂတဝ်တိတ်ကၠုၚ်မာန် ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်အာရောၚ်ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညံၚ်ပရေၚ်ကေတ်လျိုၚ်ပရေၚ်ဒုၚ်လျိုၚ် ဂွံနွံ၊ ညံၚ်သ္ဂောံက္လိဂွံ ဓဝ်ဍာံ၊ ညံၚ်ဟွံဂွံထပ်ဒးဒုၚ်ကလိလောန်ဂှ် ဒေါံဟွံဂွံ ကဵုအာဖျုန် ဓမံက်အာရုပ်ရဴ ပရေၚ်လၟေၚ်ကမၠောန်ဓဝ်ဍာံ ကာလပြံၚ်အယောၚ်အလာ (Transitional Justice) ရောၚ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးရ။
တိုၚ်ပ္ကဴရန်တၟံညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် တုပ်စိုတ် ဒုၚ်တဲပတှ်ေစှ်ေစိုတ်တုဲ ပါဲတးအာ ဗလးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂၠံၚ်တရဴဂွံဗၠေတ်မှာ နူဗ္ၜတ်ၚုဟ်မး တၚ်ရန်တၟံ ဆေၚ်စပ်ကဵု အပြံၚ်သၠာဲခေတ်တၟိ၊ သၞောတ်တၟိ မစၟဳပတှ်ေကေတ်လဝ် ဂကူလဵုဟွံဟီု ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်ရောၚ်ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
လအိတ်တိုၚ်ပ္ကဴရန်တၟံပၠန်ဂတးက္ညၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဗီုပြၚ်သဏ္ဌာန်သၟးဟွံသေၚ် သီုကြက်ရှ်သာဍိုက်ပေၚ်တုဲ ဒှ်ပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ (System Change) ဒ္ဂေတ်ဗက်အာ သၞောတ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ နတဲစှ်ေစှ်ေရဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီရ။
တၚ်လလောၚ်တြးဏံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ်ဂှ် သွက်သၞောတ်တၠအဝဵု ပါလုပ်သီုသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ဂွံပၠိုတ်လလံအိုတ်အာကီု သီုသွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု တၚ်စၟဳပတှ်ေကၟိန်ဍုၚ် ကေုာံ ဗ္ၜတ်ၚုဟ်မး၊ သ္ဇိုၚ်စၞောန်ပ္ညုၚ်ဂၠံၚ်တရဴ၊ မူဝါဒသ္ဇိုၚ် ကေုာံ ဗီုပြံၚ်တိထ္ၜးဂၠံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မပါလုပ် ပ္ဍဲလစှ်ေ (၁) ပဋိညာဏ်ဖေတ်ဒရေဝ် (Federal Democracy Charter) ဂှ်တုဲ လလောၚ်တြးလဝ် တၚ်ရန်တၟံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ တၚ်ဒတူလာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပရိုၚ် – သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုရုပ် – NUG