ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကလိလောန်အမှုရာဇာဝတ်ပၞာန်ဂှ် မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲ သာသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ရောၚ် ဂကောံဂၠိုက်ဂၠါဲစၟဳတ်တံ ဟီု

သက်ကိုၚ်၊ အဝ်ဂါတ် (၁၀)

ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ကေုာံ ဂကောံပွံၚ်ဖွက်ဍေံတံဂမၠိုၚ် သၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် အမှုရာဇဝတ်ပၞာန်တံဂှ်တုဲ ကလိလောန်ဒၟံၚ် မံက်က်ထေၚ်ၚ်ရောၚ်ဂှ် ဂကောံဂၠိုက်ဂၠါဲစၟဳတ်သၠးပွး စပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (IIMM) လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ် (၈) တေံရ။

လ္ဂောံကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ဂစိုတ်ကောပ်မှက်နကဵုဂအုံဗွဝ် ကုကောန်အရာပ် ကေုာံ ကုညးမလုပ်ပေါဲဗ္တိုက် မရပ်ဂွံတံဂှ် သာတုဲသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်သၟးဟွံက နကဵုတၚ်ရန်တၟံနွံနွံ ဟိုတ်နူစံၚ်လဝ်သ္ၚိဒၟံၚ်ကောန်အရာပ်တံကဵု စမြိုၚ်ဂမၠိုၚ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲလ္ၚဵုတံဂှ် လီုလာ်အာလဝ် အလုံကွာန်မွဲရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပရေၚ်ဗ္တိုက် စကာဇြဟတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဟွံဝေၚ်ပါဲကောန်အရာပ်တံမွဲသာ် ညံၚ်ပရေၚ်ဗ္တိုက်ဂြာတ်လဝ်မခတိုဟ်နကဵုတရဴကျာ ပ္ဍဲရးသက်ကိုၚ် အပံၚ်မၞိဟ် မ္ဒးချိုတ်အာလဝ် ၁၅၅ တၠဟွံက မက္တဵုဒှ်လဝ် အပ္ဍဲဂိတုဨပရဴ သၞာံဏံတံဂှ်လေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။

နကဵု IIMM အမှုရာဇာဝတ် ဒပ်ပၞာန်တံ မကလိလောန်လဝ်တံဂှ် ဂလာန်သက်သဳဂွံဆဵုနမတ် နူကဵုမၞိဟ် ၂၀၀ ပြၚ်ဂှ်ကီု၊ ဗီုဓာတ်၊ ဗဳဒဳယော၊ ရမျာၚ်ဖိုၚ်၊ စၟတ်သမ္တီတၞးလိက်၊ ဗီုတိ၊ ဗီုရုပ်ဂြိုဟ်ပ္တောံ၊ ပရိုၚ်ဇာဇၞိက်ပရေၚ်မၞိဟ် ကေုာံ သက်သဳစပ်ကဵုဂဗုတ်တံဒှ်တမ် တၚ်နၚ်နူကဵုတမ်ရိုဟ် ၇၀၀ ပြၚ်တံဂှ် ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်ရောၚ် သ္ဂးရ။

ဟိုတ်နူဒဒှ်မလုတ်လောန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်တုဲ ညးမဒးဒုၚ်စံၚ်ပလီုလဝ်သ္ၚိ နူကဵုရးမဂွဵု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပေါက် မဒှ်ညးဍုၚ်ကွာန် နူကဵုကွာန်ရးမွဲတၠဂှ် ပြဝကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဓဇန်ယုတ်မာန်တုဲ ဟွံမွဲကဵုဓဝ်ဗ္စာရဏာမၞိဟ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ် တၟာဂလိုၚ်ရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

“လ္ပာ်ပိုယ်တံဏံဂှ် အဟိန်ဍေံတံအာကၠုၚ်ရဂှ် မၞိဟ်ဂဗဂှ် ဍေံတံကော်ဏာတုဲ ဟွံဒးကဵုစိုတ်မ္ဂး ဂစိုတ်ထောံလဝ်တံလေဝ် နွံရ။ ကၠောန်ဏာ ဟွံမွဲကဵုဓဝ်ဗ္စာရဏာမၞိဟ်တံဂှ် တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်။ ကၠုၚ်လ္ပာ်ကွာန်ယျဏောၚ်ဟီုတှ်ေ စံၚ်ဏာသ္ၚိတံ နွံရ။ အခိၚ်ကရောၚ်ပၞာန် လုပ်ကၠုၚ်ကၠာအိုတ်တေံဟီုမ္ဂး မၞိဟ်ဆဵုလဝ် ဗ္ဒါဲကွာန်ပိုယ်ဂှ် ကော်ဏာဟဂှ်ရ။ ဂစိုတ်တုဲ စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုလ္တူဂအုံချံက် မၞုံပ္ဍဲဒေသတံဂှ်လေဝ် နွံရ။ ယဝ်ရဒစဵုဒစးကဵုဍေံတံမ္ဂး ကွာန်ဒစဵုဒစးဂှ် ဒးဒှ်အာဆောံရနွံ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပံၚ်တောဲကဵုဒပ်ပၞာန်တုဲ ပျူသဝ်ထဳ မရပ်လဝ်လွဟ်ဂှ်လေဝ် လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်စဵုကဵုအပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ သ္ပမာန်ဍဵုဍိုက်ဒၟံၚ် ကောန်အရာပ်ဟွံမွဲကဵုဒုဟ်ဒဏ်တံ ဂစိုတ်ဒၟံၚ်တံ နွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ ညးဒေသတံ ဟွံဂံၚ်မံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရတုဲ ဒးဂြိပ်ဒဴပါဲဒလေတ်ဒၟံၚ် အလုံကွာန်မွဲတုဲ မၞိဟ်ဒးအာစိုပ် လ္ပာ်သေံတံ ဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ရောၚ် ညးလဴထ္ၜးလဝ်ရ။

အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် IIMM ဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဝွံ ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာ ပါလုပ်သီုကဵုဘာလကျာ် ကေုာံ ဘာဗ္တောန်လိက်တံဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ပွန်စပ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန်ဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရကၠောန်လဝ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုသၞောဝ်ရောၚ်ဂှ် ထ္ၜးလဝ်ဟိုတ်ရ။

ဆ္ဂး အခိၚ်ပရေၚ်ဗ္တိုက်လ္ၚဵုတံ က္တဵုဒှ်ဂှ် အပ္ဍဲပွန်စပ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဗ္ဒါဲဗ္ဒါဲတံဂှ် ကောန်အရာပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ် နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဒဒှ်ရဒပ်ပၞာန်ဒးတီထေက် ဟွံသေၚ်မ္ဂး တီဒၟံၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရဂှ် သက်သဳလ္ဂောံကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်တံ စၞောန်ထ္ၜးဒၟံၚ်ရ။

လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံမ္ဂး သၞာဲဒဴကဵုအမိၚ်အဆံၚ်ၚ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်တံဂှ် သွက်ဂွံတာဒၞါကေတ်ဒုဟ် ကုအမှုရာဇာဝတ် မကလိလောန်လဝ် သၟဝ်ပရေၚ်ကောပ်ကာဲဍေံတံဂှ် တာလျိုၚ်နွံတုဲ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်သာ်ဏံဂှ် ယဝ်ရတာလျိုၚ်လီုအာမ္ဂး သွက်အမှုရာဇာဝတ်တံဏံဂှ် သၞာဲဒဴတံဏံ တာလျိုၚ်နွံကၠုၚ်မာန်ရောၚ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။

ယန္တယာဂၠိုက်ဂၠါဲစၟဳတ်သၠးပွး စပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (IIMM) ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ တေံ ကံၚ်ဇြဳအခေါၚ်အရာမၞိဟ်ကုလသမဂ္ဂ ဒက်ပ္တန်လဝ် သွက်ဂွံကေတ်ဒုဟ် သွက်ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ်သၞောဝ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကေုာံ အမှုရာဇာဝတ် မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာတံရောၚ် မဒှ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−IIMM