ဝါသဝ် – အဝ်ဂေတ်(၁၁)
သွက်ဂွံဒှ်အထံက်အရီု ဒပ်ပၞာန်မၚ်ပယျဵုကၟိန်ဍုၚ်ပိုဝ်လာန်ဂှ် စဳဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံပဆုဲပြံၚ်ကောန်ဒပ်တၞဟ် စဵုကဵုမွဲဠက်ရဂှ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်စဵုဒၞာ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဝ်လာန် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
“ပ္ဍဲပယျဵုဂှ် ကောန်ပၞာန်နွံ ၜိုတ်မွဲလက် ဒှ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုဂှ် ပန်လ္ၚီဂှ် ထံက်ပၚ်အာဒပ်မၚ်ပယျဵုတိုက်ရိုက်တုဲ ၜိုတ်တြဴလ္ၚီဂှ် နွံပ္ဍဲဒပ်အရန်ဏောၚ်”ဂှ် ဝန်ဇၞော်ဗလေတ်ဇြေတ် အခိၚ်ဆဵုဂဗသၟာန်သၟုက်လဝ်ကဵု ရေဒဳယောညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သွက်ဂွံဘပဠ ညံၚ်သၞဟွံဂွံဂံၚ်ဗတိုက်ဂှ် ပြံၚ်ပဆုဲအာဒပ်ပၞာန် ပ္ဍဲဒၞာဲသာတုဲစုက်လုက်ကဵုပယျဵု ဗဳလာရုတ်ရောၚ်ဂှ် ညးဟီုသ္ဂးလဝ်ဏီရ။
ပိုဝ်လာန်ဂှ် ပ္ဍဲဒၞာဲမုက်ပၞာန်ညးတအ် မၞုံပ္ဍဲပယျဵုဗဳလာရုတ်ဂှ် ထပ်ဗလးဏာ ကောန်ဒပ် (၂)လ္ၚီပၠန်ရောၚ်ဂှ် ဒုတိယဝန်ဇၞော်ပရေၚ်အပ္ဍဲဍုၚ် ဟီုသ္ဂးလဝ် ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် စၟတ်တ္ၚဲ (၉)ရ။
အတိုၚ်တၚ်ကော်ဘိက်သမ္မတလူကာယှာန်ဂှ် ဂိတုတုဲတေံ ကောန်ပၞာန်လိၚ် ဝဂ်နာဗတိုက်ပန်သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်တအ် စိုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဗဳလာရုတ်တုဲဂှ် ပိုဝ်လာန်ဂှ် ပရေၚ်ဒှ်ဓဝိၚ် သွက်ဒေသပယျဵု သာသၠုၚ်ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
ဗဳလာရုတ်ဂှ် ပ္ဍဲသတ္တာဟဏံ ဆက်ကၠောန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ပၞာန် ဗ္ဒာဲပယျဵုတုဲ သွက်ဂွံတာဒၞာသၟာဗတိုက်ပန်ဝဂ်နာ မိက်ဂွံဗတိုက်ဒၟံၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဝ်လာန်ဂှ် သမ္မတလူကာယှာန် ဟီုသ္ဂးလဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုအလန်ရဂှ်လေဝ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဝ်လာန်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုတုဲကၠုၚ်ဟွံလအ်ဏံ ဗွဲအဓိကမ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ဒၟံၚ် လၟိဟ်မၞိဟ်ပြံၚ်မံၚ်တန်တဴ ဂစာန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဂွံတတ်ကၠောံပယျဵု နူဒိုဟ်ဗၟံက်သ္ကုတ်လဒေါဝ်ကဵု အာဖရိကတအ် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရဂှ်လေဝ် ဂွံတီကေတ်ရ။
သၞာံဏံ သ္ကုတ်ကၠာဂှ် ညးဂစာန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဂွံတတ်ကၠောံပယျဵု ပိုဝ်လာန်- ဗဳလာရုတ် ဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ် (၁၉၀၀၀) တၠနွံတုဲ ဂၠိုၚ်နူကဵုလၟိဟ် သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ (၁၆၀၀၀)ရဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒပ်မၚ်ပယျဵု ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
Ref,Reuters
sanlontai