နေပျဳဒဝ်၊ အဝ်ဂါတ်(၂၅)
လ္တူပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ၊ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကေုာံ သၞောတ်ဖေတ်ဒရေဝ် မဒှ်တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAO လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗတိုက်ရပ်လွဟ်က္ညၚ်တအ် စိုတ်ဟွံလုပ်စပုဟ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)ရ။
ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်ကလးပရိုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မရနုက်ကဵု (၂၂)ဝါ ဒေါံဇူလဝ်ပွိုၚ် (၉)ဂိတုတုဲ က္လေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဂှ် ပ္တဝ်လဝ်က္ဍိုပ်ကဵု ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကေုာံဖေတ်ဒရေဝ် မဒှ်တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာ်န်ပိုဲတုဲ အာဒၟံၚ်ရဂှ် ဂအုပ်ဗိုလ်ဇြဝ်မေန်ထောန် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAO နွံဒၟံၚ်ပၟိက်ကဵုဓဝ်ၜိုဟ်လလံတအ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗသဳကၠဳအာလၟိုန်ဂှ် ပံက်ကဵုလဝ်တြၚ် မၚ်ဒုၚ်ဒၟံၚ်တၠုၚ်လၟိုန်တုဲ ပါလုပ်သဳကၠဳညးသ္ကအ်ညိဂှ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂးကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂအုပ်ဗိုလ်ဇြဝ်မေန်ထောန် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ပဒိုဝ်သဝ်တဝ်နဳ ညးလုပ်ဂကောံကဝ်မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာဗဟဵု ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ကေုာံဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟီုဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်တၞဟ်ခြာဒၟံၚ် နူကမၠောန်ဍေံတအ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဒှ်တုဲ ပေါဲသဳကၠဳဓဝ်ၜိုဟ်လလံဂှ် ပရေၚ်လုပ်သၞောဝ် လးလးဟၟဲရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
“နူကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ပ္ကီုပရာပ် ဟီုကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံတအ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတအ် မွဲဒမြိပ်ဟီုဂှ်လေဝ် ကဵုအရာတအ်ဂှ် ပရေၚ်ဆက်စပ် ညိဓဝ် ဟၟဲလးလးရ။ တၞဟ်ခြာဒၟံၚ်ကဵု ကမၠောန်ဍေံတအ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ။ အလဵုဍေံတအ်ဂှ် ကြဴနူသီကေတ်အဝဵုတုဲဂှ် ဂကောံလုပ်သၞောဝ် ဟွံသေၚ်ရပုဟ်ဂှ် သောၚ်ကၠးဒၟံၚ်ရလေဝ်။ တၚ်တုပ်စိုတ်ၜိုတ်နွံ၊ တၞးလိက်ကသုက်ၜိုတ်နွံဂှ် ဖံက်ပ္ကဝ်ထောံတုဲဂှ် ဍေံတအ်ဒှ်အာ ဂကောံဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲတုဲရ။ ဒှ်အာ ဂကောံပ္ကီုပရာပ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဟီုဂှ် ဟွံထေက်ကြိုက်ကဵု ဍေံတအ်ရပုဟ်။ ပရေၚ်လုပ်သၞောဝ်လေဝ် ဟၟဲလးလးရပုဟ်။ အရာဏံ စိုတ်ပိုဲလေဝ် ဟွံလုပ်စရပုဟ်”ဂှ် ညးဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတအ်ကဵု ပရေၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟတ်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရဟီုခ္ဍတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် နတဲဂှ် ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် ဂဗုတ်ရာဇဝတ်ပၞာန်တအ်တအ်ဂှ် မွဲတ္ၚဲကဵုမွဲတ္ၚဲ ဂၠိုၚ်လ္တူဂၠိုၚ် ကၠောန်သ္ပကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရဂှ် ညးထပ်ဟီုလဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပကောံပကေဝ်ကေတ် တၚ်တုပ်စိုတ် ညးပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲပရေၚ်သဳကၠဳဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလံတအ်ဂှ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲ ယဝ်ရကၠောန်လဝ်တှ်ေ သွက်ဂွံစန်ပကောံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကေုာံဖေတ်ဒရေဝ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပအာ ပြဟ်ဟ်ပြေဟ်ဟ်မာန်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ညးအုပ်ကာ -၂ ဗော်တဴတက်ကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ (KNPP) ဥူအောၚ်သာန်မျေတ်ဂှ်လေဝ် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ဖေတ်ဒရေဝ် ဒပ်ပၞာန်ဟီုဒၟံၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ်ရ ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ သွက်အခေါၚ်တုပ်သၟဟ်ကဵု အခေါၚ်ပျးဌာန်ဇကုဇကု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက် မာန်ဟွံသေၚ်ရဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
“ယဝ်အာ သၞောတ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဏောၚ်တှ်ေ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ်တုဲ အာဟွံဂွံပုဟ်။ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ် ကဵုလဝ်တၚ်ဒုၚ်လျိုၚ် ဒပ်ပၞာန်လုပ်ပြံက်စောန် ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်အဝဵုဒပ်ပၞာန်ဂွံတန်အာဂှ် ဒှ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ဒုၚ်ကဵုလဝ်လျိုၚ်မွဲရ။ ဟီုတှ်ေ ဒှ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ဒုၚ်ကဵုလျိုၚ် အခေါၚ်တုပ်သၟဟ်၊ ပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် သီုပရေၚ်ပျးဌာန်ဇကုဇကု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်ဂှ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဂှ်လေဝ် ဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောတ်မွဲကၟိန်ဍုၚ်တုဲ ဒှ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ပ္တဝ်ဒၟံၚ်က္ဍိုပ်ကဵု Centralization ရ။ ဟီုတှ်ေ ပိုဲနွံဒၟံၚ်ပၟိက်ကဵု အခေါၚ်တုပ်သၟဟ်၊ ပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် သီုအခေါၚ်ပျးဌာန်ဇကုဇကုဂှ်ရတှ်ေ အရာဏံဂှ် နဲလဵုသ္ပလေဝ် ဒက်ပ္တန်သၞောတ်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမာန် ဟွံသေၚ်ပုဟ်”ဂှ် ညးဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ဒပ်ပၞာန် ဂအုပ်သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ် က္ဍိုက်လဝ်က္ဍိုပ်ဂှ် ထ္ၜးလဝ်ဟိုတ်မာဲအလီတုဲ ကြဴနူကေလၚ်သီကေတ်လဝ်အဝဵု မွဲအလန်ပၠန်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳဒက်ပ္တန်လဝ် နူဂိတုမာတ်(ချ်) သၞာံ ၂၀၂၁ စဵုကဵုဂိတုဂျူလာၚ် စၟတ်တ္ၚဲ (၂၇) သၞာံဏံ ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နွံကၠုၚ် (၁၉၉)ဝါရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂှ် ပါလုပ်သီုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် (EAO) ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲလိက်ကသုက်ဒေါံပန်ပှော် အလုံကၟိန်ဍုၚ် (NCA) (၇)ဂကောံ ကေုာံ EAO ဟွံဂွံထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ (၃)ဂကောံတအ်ကီု သီုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဘာသာ၊ ညးရေၚ်တၠုၚ်ဖိုလ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံတအ်လေဝ် ပါလုပ်လဝ်ရ။
ဂအုပ်ဗိုလ်ဇၞော်ဇြဝ်မေန်ထောန်ဂှ်မ္ဂး တၚ်နွံပၟိက် အရာလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူဒးသ္ပကဵုအခေါၚ် အခိၚ်စိုပ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဟေၚ်ဂှ်ရ နူကဵုပရေၚ်ဆဵုဂဗလၟုဟ်ဏံဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန်တုပ်လဝ်စိုတ်တုဲဂှ်မ္ဂး သွက်ဂွံပါဲတးအာ ဟၟဲရဂှ် ထပ်ဟီုလဝ် ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်ကလးပရိုၚ်ဂှ်ရ။
ဥူဖေတာန် မဒှ်ညးစၞးကၠတ်ထဝ် ဇၞးပေါဲရုဲမာဲ အလဵုအသဳဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ၜါအဆက်ဂှ်လေဝ် နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ညံၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဂွံပါလုပ်လ္ပာ်ဍေံတအ် ဗီုပြၚ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဒှ်တုဲ လ္တူဖေတ်ဒရေဝ်ဂှ် မုမွဲလေဝ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ကၠးကၠးမးမး ဟၟဲပုဟ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
“ဍေံတအ်ဂှ် ဖျုၚ်ဖ္ဍာတ်ထောံတုဲ ညံၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဂွံပါလုပ်လ္ပာ်ဍေံတအ် ဒှ်ဗီုပြၚ် ကၠောန်ဒၟံၚ်ရ။ ပါဲနူကဵုနဲဏံတုဲ ပ္ဍဲဍေံတအ် မုလေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲ ဟၟဲပုဟ်။ ဍေံတအ်ကဵုဏောၚ်ဟီုဂှ် မုမွဲလေဝ် ဟွံဂွံဟီုလဝ်ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်ပုဟ်။ ဖေတ်ဒရေဝ်ဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု ကဵုရော၊ သဳကၠဳထောံတၞဟ်ခြာလေဝ်။ ဗီုဂှ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဟီုတှ်ေ ဣဏံဂှ် ဍေံတအ်ဓဇက်ဇမၠိၚ်လဝ်ဍာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဝိုတ်စအာ ကမၠောန်ပြဝဒပ်ပၞာန်ဂှ် တုဲပၠန် အရာတအ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသှ်ေၜက် ပ္ဍဲဝၚ်ကီု ညံၚ်ဂွံညာတ်ကေတ်ဍေံတအ် ဒှ်ပူဂဵုအဓိကကၟိန်ဍုၚ်တုဲ တံၚ်ဂြဲဒၟံၚ် စိုတ်ဓာတ် ဓဇက်ဏာဒၟံၚ်မွဲလ္ပာ်တေံရ။ ဇေတ်တ်တေံလေဝ် ပ္ဍဲဍေံတအ် မုလေဝ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် နွံဒၟံၚ်ဒတုဲဟွံသေၚ်ပုဟ်”ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ် ကော်ဘိက်ဒၟံၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် သွက်ဂွံသဳကၠဳ အတိုၚ်လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴ NCA ဂှ်တုဲ ၜိုတ်အပိုၚ်ခြာမမိက်ကဵုမွဲမွဲဟေၚ် နွံရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
ဗော်ဗၠးၜးကချေၚ် (KIO)၊ ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU)၊ ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူချေၚ် (CNF) ကေုာံ ဗော်တဴတက်ကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ (KNPP) မဒှ်ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗတိုက်ရပ်လွဟ်ကဵု ဒပ်ပၞာန် သ္ကာတ်တ်မြဟ်ဟ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂှ် ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU) ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူချေၚ် (CNF) ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ NCA တအ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ကရဴထောံစး ဂတးထောံလဝ်မုက်ကဵု ခုၚ်ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ။
ပရိုၚ် – သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုရုပ် -Twitter
sanlontai