လက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သၞောတ်ဗ္တောန်ကျူယှေန်တံ ကလေၚ်ဓလီုကၠုၚ်ပၠန်

မတ်မလီု၊ သေပ်တေမ်ဗာ (၆)

သၞောတ်ကျူယှေန် ရိုဟ်ကၞက်မခိုၚ်ကၠိုက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဗၟာဏံဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဏံ ကလေၚ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ပၠန်တုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုကဆံၚ် ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးပလံၚ်ကွးဘာတံ ကျူယှေန်ရဂှ် မိမကွးဘာတံ ကေုာံ ဗွိုၚ်ပရေၚ်ပညာတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

သၞောတ်ကျူယှေန် လက်ထက်အလဵုအသဳကောန်အရာပ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတေံ မလၞိန်ဗပိန်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဏံ ကလေၚ်မံက်ကၠုၚ်တုဲ စနူကဵုတန်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်တိုန်ဘာဟွံသေၚ်တံ ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးတိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကျူယှေန်တံပၠန်ရ။

ပရေၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်ဂှ် ၜိုန်ရစၟတ်လဝ် သၞောတ်ပရေၚ်ပညာဟွံဒးၚုဟ်ကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ကောန်ၚာ်သၟတ် ကွးဘာဂမၠိုၚ်ဝွံ ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးတိုန်စိုပ်ဒၟံၚ်ကျူယှေန်ဂှ်ရ ဒးအိုတ်ဒၟံၚ် လှုဲအပဵု၊ အခိၚ်အပဵုတံရောၚ်ဂှ် မိမကွးဘာတံ သ္ဂးအိုတ်ရ။

မိမကွးဘာမွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် ကဵုၚုဟ်ကျူယှေန် သွက်ပရေၚ်ပညာကောန်ၚာ်တံဂှ်တုဲ ဇီုကပိုက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဂြောဝ်ဂတာတံ သီုကဵုလှုဲအပဵု အရာဟွံထေက်ကဵုဒးအိုတ်တံရောၚ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

“ပ္ဍဲကဵုဘာဂှ် ပ္ဍဲမွဲတန် မၞိဟ်ဂှ်ယဝ်ရဒှ်ဒၟံၚ် ၜိုတ် ၆၀ မ္ဂး ကဵုအ္စာၝောံမွဲတၠဓဝ်ဂှ် သာ်လဵုမှဟွံရုမ်ပုဟ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုလ္ပာ်ဗ္တောန်တံဂှ် နွံပၟိက်ကၠုၚ်ဏောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကျူယှေန်တံဏံ မံက်ကၠုၚ်။ ပ္ဍဲကဵုဏံဂှ်ရ ပိုယ်တံ ကလေၚ်ပါ်ပၠန်မ္ဂး တိုန်ကျူယှေန် ဇရေၚ်အ္စာၝောံအပိုၚ်တန်ကဵု တန်ကျူယှေန်ဓမ္မတာဏံဂှ် ဟွံတုပ်ရပုဟ်။ ကောန်ၚာ်တိုန်ပ္ဍဲအ္စာၝောံ ပ္ဍဲဘာတံဂှ်တှ်ေ စၟတ်ဍေံတံဂှ် တိုန်အာအလဵုလဵုဍေံရ။ ဥပမာ− အေတှ်ေ ဂွံအာအေ ဖအိုတ်ရဏောၚ်။ ကောန်ၚာ်တိုန်ကျူယှေန်ဟွံမာန် လ္ပာ်ဏံဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူစၟတ်တံ အောန်အာဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုအကြာကောန်ၚာ်တံဂှ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက်စပ်ကဵုစိုတ်တံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်။ သွက်ညးဟွံမွဲတဂှ် ဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် ကဵုၚုဟ်ကျူယှေန်တံဏံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲပရေၚ်စသုၚ် နွံပၟိက်တံဂှ် ဒးဖအောန်ဖျေံကၠုၚ်တံ နွံဂှ်ရ ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ကောန်ၚာ်တံဂှ် အာဇီုကပိုက်တွဵုရဏောၚ် “ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

ပ္ဍဲအရာဗ္တောန်ကျူယှေန် အခိၚ်မ္ၚးဘာ ကုကောန်ၚာ်ကွးဘာတံဂှ် နကဵုဂြောဝ်ဂတာ သၠုဲသၠာ်မာန်တံဂှ်မ္ဂး အခက်အခုဲဟွံမွဲကီုလေဝ် သွက်မိမကဆံၚ်သ္ဇိုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုပြသၞာသၠုဲအပဵုအိုတ်တံ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။

အ္စာဘာ CDM မွဲတၠဂှ် ပ္ဍဲကဵုဘာဗ္တောန်လိက် လက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ကော်အခိၚ်အပဵုတုဲ ဗ္တောန်ဒၟံၚ်နကဵုၚုဟ်ဂှ်ရ ကျူယှေန်ဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲဘာတုဲ ပပ္တံနူတန် KG ဂှ် ဒးတိုန်ဒၟံၚ်ကျူယှေန်တံကီုလေဝ် လှုဲအိုတ်တုဲ ဟွံကလိဂွံပညာပုဟ်ဂှ် ပါ်ပါဲဒၟံၚ်ရ။

“ဘာတန်သ္ဇိုၚ်လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ၜိုတ်လဵုအကာဲအရာပရေံမံၚ်ရောဟီုတှ်ေ ကော်အခိၚ်အပဵုတုဲ ကေတ်ၚုဟ်ရ။ ဗီုပြၚ်အ္စာၝောံတံဏံ ကၠောန်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အခိုက်ဏံရဏောၚ်။ ဟီုမ္ဂး ကောန်ၚာ်တံဂှ် ဘာစှ်ေတုဲဗက် ဒးဆက်ဗ္တောန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုအခန်ဂှ်ပၠန်ရ။ ၜိုတ် (၄) နာဍဳ (၄) နာဍဳကဝိုက်မှ ကလေၚ်ဗလးကဵုရ။ ကေတ်ၚုဟ်အခိၚ်အပဵု လ္တူကောန်ၚာ်တံတုဲ တၟံကၠံၚုဟ်အခိၚ်အပဵုဏံဂှ် ဒးထပ်ကဵုဒၟံၚ် ဂအုပ်ဘာဏီရ။ အ္စာၝောံအပိုၚ်တန်ဂှ် ကဵုထောံဂအုပ်ဘာ တၟံကၠံညိညတုဲ သှ်ေ ဂှ် အ္စာၝောံဂှ်ဂွံရ။ ကျူယှေန်ဂှ်တှ်ေ မ္ၚးဏံသၟးဟွံကရပုဟ်၊ လုပ်အာဒၟံၚ် အပ္ဍဲဘာတေံ သိုက်က်ယျဂှ် ဟီုဂွံရ။ နူစ KG ဂှ် ဒးတိုန်ဒၟံၚ်ကျူယှေန်။ ဆ္ဂး လှုဲဂှ်အိုတ်တုဲ ဖဵုမကလိဂွံတံဂှ် ဒးဟီုတပ်ပ်မ္ဂး ဗီုပြၚ်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဘာဂှ်တှ်ေ မိက်ဂွံဂွံလှုဲသက်က်တုဲ ကဵုပညာဟွံသေၚ်ပုဟ် “ သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

အတိုၚ်ဂလာန်မိမကွးဘာတံဂှ်မ္ဂး နဒဒှ်ခရိတ်ကျူယှေန်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံဂှ် နူကဵုတန် KG စဵုကဵု Grade 12 ဂှ် မွဲဂိတုမ္ဂး နူကဵုမွဲဠက်ဒ္ကေဝ် စဵုကဵုမွဲကိုဋ်ပြၚ် ဒးကဵုဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုကျူယှေန်မ္ၚးမ္ၚးတံဂှ် တန်တဴကဵု လ္တူဘာသာတုဲ မွဲဘာသာမ္ဂး နူကဵုပိဠက် စဵုကဵုမသုန်ဠက် ဒးကဵုဒၟံၚ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ၜိုန်ရပ္တိတ်လဝ်စေဝ်ပၞောန် အ္စာ၊ အ္စာၝောံတံ ဗက်လှုဲ၊ ဒုၚ်တဲလှုဲတံ ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံ၊ ဒုၚ်တဲသြန် ကေုာံ ဒုၚ်တဲကပေါတ်ပရၚ်တဲ ဟွံဂွံ၊ တဆိပ်ဘာ၊ တဆိပ်တန် ကေုာံ ကပေါတ်ဂကူလဵုဟွံဟီု သွံတြးတံဂှ် ကၠောန်ဟွံဂွံ မပ္တံသာ်ဏံ ပ္တိတ်လဝ်နွံကီုလေဝ် လ္တူသၞောတ်ကျူယှေန်ဂှ် စၞောန်ပ္ညုၚ်လဝ် ဟွံမွဲရ။

ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳ NLD တေံဂှ် သွက်ဂွံသီပလီုကၠေံ သၞောတ်ကျူယှေန် ရိုဟ်မခိုၚ်ကၠိုက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်မာန်ဂှ်တုဲ ရပ်စပ်သၞောတ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံတံ ဗ္တောန်ကျူယှေန်ဟွံဂွံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာဂှ် ပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ဇြဟတ်ရ။

ဗွိုၚ်ပရေၚ်ပညာတံဂှ် ဒၟါနူသၞောတ်ကျူယှေန်တုဲ ပရေၚ်ပညာဍုၚ်ဗၟာ သဝ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်တုဲ နကဵုအ္စာ၊ အ္စာၝောံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဍာ်ဒကေဝ် ဂွံတောတက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ရောၚ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်အိုတ်ရ။

ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာဍုၚ်ဗၟာဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ချဳဒရာၚ် ဒစဵုဒစးတၠအဝဵုပၞာန် နနဲပကီုပရာပ်ဟွံသေၚ် CDM ဂှ် အ္စာ၊ အ္စာၝောံဗ္တောန်လိက်ဗွဲမဂၠိုၚ် ပါလုပ်အာဂှ်ရ ပရေၚ်ပညာ မ္ဒးဆုတ်ယုတ်အာလဝ်ရ။

ဆ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒၟါနူတၚ်နွံပၟိက် အ္စာ၊ အ္စာၝောံတံတုဲ ဟွံစၟဳတ်ဍာ်ဒ္ကေဝ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မွဲသာ် ခါန်ကၞက်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်ရ စနူကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်ဂှ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက်တံ နွံကၠုၚ်ရောၚ် ဗွိုၚ်ပရေၚ်ပညာတံ ပါ်ပါဲဒၟံၚ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ပညာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံဗ္တောန်ပညာ ၂၀၂၂− ၂၀၂၃ ဏံဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဘာဗ္တောန်လိက်သ္ဇိုၚ်၊ ဘာပုဂ္ဂလိက ကေုာံ ဘာပရေၚ်ပညာခမဳသၚ်ဗ္တောန်တံဂှ် ကွးဘာကၠုၚ်စိုပ်အပ်လဝ်ဘာ ၅၂ ကိုဋ်ပြၚ် နွံဒၟံၚ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−CJ