ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ၚုဟ်ပၟတ်မွဲယူနေတ် ဒှ်ကၠုၚ်စဵုကဵု ဗ္ဒါဲ ၂၀၀၀ ဒ္ကေဝ်

ရေဝ်၊ သေပ်တေမ်ဗာ(၂၀)

ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် လလောၚ်တြးလဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဂှ် ၚုဟ်ပၟတ်မွဲယူနေတ်မ္ဂး ကံက်ဗပဵုပ္တိုန်အာ စဵုကဵု ၁၈၀၀ ဒ္ကေဝ်ရဂှ် နူကဵုကမၠောန်တြးပၟတ်ပုဂ္ဂလိကတံ ကဵုကၠုၚ်သမ္တီရဂှ် ကောန်ဍုၚ်တံ ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။

ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် ဒှ်ပွိုၚ်ဍုၚ်တွဵုရးဍုၚ်မန် ဒးဒုၚ်လလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် မွဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဓဝ်ဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ၚုဟ်ပၟတ် ကမၠောန်တြးပၟတ်ပုဂ္ဂလိကတံဂှ် တိုန်ကၠုၚ်မံၚ် မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲရ။

ကိုပ်ကၠာဒပ်ပၞာန်ဂွိုအ်သီအဝဵုဂှ် ၚုဟ်ပၟတ်မွဲယူနေတ်ဂှ် ၜိုန်ရမၞုံကၠုၚ်လဝ် ပွဳူ ၆၀၀ ဒ္ကေဝ်ရကီုလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံသီအဝဵုဂှ် ၚုဟ်တိုန်အာ စဵုကဵုမွဲယူနေတ် ၈၀၀ ဒ္ကေဝ်တုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ၜါသၞာံဘာ်ပြၚ်ဂှ်တှ်ေ မွဲယူနေတ်ဂှ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု ၁၈၀၀ဒ္ကေဝ်ရ။

Southern Myanmar Development ကေုာံ ကုမ္ပဏဳမျာတ်သူရ မဒှ်ကုမ္ပဏဳ တြးပၟတ်ပုဂ္ဂက မၞုံပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဂှ် သွက်ဂိတုဏံဂှ် မွဲယူနေတ် ၁၇၅၀ ဒ္ကေဝ် ကေုာံ ဂိတုဂတဏံမ္ဂး ကံက်အာ ၁၈၀၀ ဒ္ကေဝ်ရောၚ်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်သမ္တီ ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ သတ္တာဟတတိယဂှ်ရ။

ကောန်ဍုၚ်ရေဝ်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ အစဳဇန်ကံက်ပပဵုပ္တိုန်ၚုဟ်ပၟတ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဒစးဒုၚ်ကဵုလဝ်သမ္တီၜိုတ်ပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်ရ ပ္ဍဲကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် ပရေၚ်ဆောံလေၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်နွံကၠုၚ်မာန်မံၚ်ရဂှ် ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။

“စနူဂိတု ၉ တုဲ ကံက်ပပဵုပ္တိုန်မွဲယူနေတ် ၁၈၀၀ ဒ္ကေဝ်ရ။ ပိုဲမိက်ဂွံဒှ်ဂှ်တှ်ေ ၚုဟ်ပၟတ်တိုန်လေဝ် ဒစးဒုၚ်လဴစလဝ် ၜိုတ်မွဲဂိတုလေဝ်။ ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်မွဲသာ် ကြတ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်ဂိတုတုဲ သွက်ဂိတုဏံဂှ် ကံက် ၁၈၀၀ ဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကြေပ်အာရ။ လ္ၚဵုညးကၠောန်ကမၠောန်နကဵုပၟတ်တံ၊ စက်ဆာဲလိက်တံ၊ ညးကၠောန်ပ္ကဴပသဲပၟတ်တံဂှ် ထပိုတ်ကေတ်စရိတ်ကမၠောန် နကဵုၚုဟ်ပၟတ်ရ။ အခိၚ်ဗပဵုပ္တိုန် ဗီုလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ဆောံလေၚ်တံနွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ယဝ်ခါရ ၚုဟ်ပၟတ်တိုန်တှ်ေ ကၠောန်ကဵုၚုဟ်တိုန်တံရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ကြေပ်ဂြတ်မံၚ်တံဂှ် ၚုဟ်ပၟတ်တိုန်အာတှ်ေ ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် သာတုဲကြေပ်ဂြတ်အာရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ပ္ဍဲဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ကုမ္ပဏဳ Southern Myanmar Development ကေုာံ ကုမ္ပဏဳမျာတ်သူရ ၜါကုမ္ပဏဳတံဂှ် ကံက်ကေတ်လဝ် မွဲယူနေတ် ၁၅၅၀ ဒ္ကေဝ်ရ။ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဂွံပၟတ်အလဵုသဳတံတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ကဵုဗပဵုၚုဟ်တုဲ ဒးသုၚ်စောဲမံၚ် ပၟတ်နူကမၠောန်တြးပၟတ်တံ သွံတြးကဵုမံၚ်တံဂှ်ရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ လ္တူၚုဟ်မးလှုဲဍုၚ်ဗၟာစှ်ေမံၚ်တံဂှ် အခိၚ်ဒးဆေၚ်မံၚ်မုက် ကုၚုဟ်ကပေါတ်ဗၞိက်က္ဍၚ်တိုန်တံဂှ် ထပ်တုဲဒးဆေၚ်မံၚ်မုက် ကုၚုဟ်ပၟတ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တံရ။ ကောန်ဍုၚ်လၟိုၚ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ပၟတ် သၠုၚ်တိုန်ဗီုလၟုဟ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ကဆံၚ်သ္ဇိုၚ်တံ ဒးဂဗကၠုၚ် ကုအခက်ခုဲနာနာသာ်မာန်မံၚ်ရဂှ် ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။

“ၚုဟ်ဂှ်တိုန်မံၚ်တှ်ေ ပိုဲကဆံၚ်မၞိဟ်သ္ဇိုၚ်တံဂှ်တှ်ေ ဒှ်ဒဒိုက်ညိညရ။ ပၟတ်ဂှ် ဟွံကေတ်လေဝ်ဟွံဒှ်တှ်ေ ဒှ်မံၚ်ဗီုဂှ်ရ။ ခၞေအ်တုဲသုၚ်စောဲရ၊ တလာဍာ်ကဠောံတံ ကေုာံ ဟွံဍုန်ကဵုထၟာဲပုၚ်ဓာတ်တံရတုဲ ဍုန်ကဵုအှော်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတု(၈)ဂှ် စရိတ်ပၟတ်ဂှ် ဟွံယအ်ပုဟ်။ ဗီုလဵုဍေံတံကံက်မံၚ် ယူနေတ်ဂှ်လေဝ် ပိုဲတံဟွံကၠိုဟ်ရ။ ဖအောန်လေဝ် သ္ၚိလ္ၚဵုတံဂှ် ဒးဟလိုၚ်ဂှ်ရ။ ဍေံတံကံက်မံၚ်ယူနေတ် အေဗီုဂှ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ပ္ဍဲကွာန်မၞုံပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ နကဵုဇြဟတ်ဇကုကဵုဇကုဂှ် တြးကဵုမံၚ်ပၟတ်ကဵုအခိၚ်တံနွံမံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်တံဏံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဒးသုၚ်စောဲပၟတ်စက်တံဂှ်ရ ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် ၚုဟ်ပၟတ် မွဲယူနေတ်ဂှ် က္ဍၚ်တိုန်မံၚ် စဵုကဵု ၂၂၀၀ ဒ္ကေဝ်ရ။

ပၟတ်ပုဂ္ဂလိကတံဂှ်တှ်ေ တန်တဴကဵုၚုဟ်ကၠေၚ်စက်က္ဍၚ်တိုန်ကၠုၚ်တံတုဲ ကံက်သၠုၚ်ပ္တိုန်မံၚ် ၚုဟ်ပၟတ်တံတုဲ ကဵုလဝ် ပရေၚ်ရေၚ်တၠုၚ် ၂၄ နာဍဳရ။

ဆ္ဂး ဟိုတ်နူၚုဟ်ပၟတ်က္ဍၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ ဇၟာပ်ဒၞါဲ သုၚ်စောဲပၟတ်ပေၚ်ၚ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ ပွဒုစရိုတ်၊ ကၠတ်ဂၠံက် ပၠံၚ်ၜးတံ သာတုဲဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်မံၚ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်လဟီု ညးဒေသဍုၚ်ရေဝ်တံရ။

Southern Myanmar Development ဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံရာန်ကေတ် ကၠေၚ်စက်သွက်စက်ပၟတ်ဇၞော်တံဂှ် အခက်အခုဲနွံကၠုၚ်တုဲ စၞးကဵုမံၚ်ပၟတ် ၂၄ နာဍဳဂှ် နွံပၟိက်ဒးသုၚ်စောဲကၠုၚ် သၞောတ်ကဵုပၟတ်နကဵုအခိၚ်မ္ဂး ကဵုအာသမ္တီရောၚ်ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်

ဗီု-TLT