ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်တံဂှ် ဟိုတ်နူဇြဟတ်လေၚ်ဒိုက်ဒပ်တံတုဲ ထ္ပက်ကၠုၚ်အဇာ သီုကဵုကောန်ဂကောံဗၠာဲသၟိၚ်ဂမၠိုၚ်

ညံၚ်လေဝ်ပေန်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၆)

အပ္ဍဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ်ၜါသၞာံဘာ်ပြၚ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိ မဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုကောန်ဂကောံဒပ်ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်တံဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ထ္ပက်ကၠုၚ်အဇာ ရပ်စပ်ကၠုၚ် သီုကဵုကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံရဂှ် ဂၠိုက်ဂၠါဲဂွံတီကေတ် နူကဵုဗွိုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံရ။

ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မလေၚ်ဒိုက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဒပ်ဂှ်ဝွံ သွက်ပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိ ကရောံကောန်ပၞာန်တံဂှ် ပလံၚ်ဏာဒၟံၚ် ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ ပ္ဍဲမုက်ပၞာန်တေံဂှ်ကီု၊ နကဵုတၚ်ထ္ၜးဟိုတ် ပရေၚ်ဂီုကၠီုကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ကဵုကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ သၠာဲကျိုၚ် ကယျိုၚ်ကောန်ပၞာန်တံဂှ်တုဲ ကဵုယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ်ရောၚ် ကောန်ဂကောံဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ ဟီုဂးကၠုၚ်ရ။

အပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာတုဲကၠုၚ်တေံ ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပဇြောန်မျံၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ညံၚ်လေဝ်ပေန်၊ ရးဗဂေါဂှ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက် မက္တဵုဒှ်လဝ် အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံကဵု ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်တံဂှ် ကောန်ပၞာန် (၄၀) ပြၚ် ဒးချိုတ်အာလဝ်ရ။

ညးမချိုတ်အာ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်ဝွံ ကောန်ပၞာန် နူကဵုကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ သၟးဟွံက ဒှ်ဒၟံၚ်သီုကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ကေုာံ ကောန်ဒပ်သိုဟ်ပၠိုတ်ပၟတ် မကဵုဒၟံၚ်ပရေၚ်ဒုၚ်ကာ ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပါလုပ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကောန်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံကဵု ဗွိုၚ် CDM တံ ဟီုဂးလဝ်ရ။

“ဗွဲကြဴဏံဂှ်တှ်ေ ဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက် နူကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ။ ရဲဂြိပ်နူဒပ်တံ ဂၠိုၚ်တုဲ နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် လုပ်ကၠုၚ် CDM တံ ဒှ်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်တံဂှ် ဒမြိပ်ချိုတ်တံ ဂၠိုၚ်ကုၚ်ရ။ စပ်ကဵုဏံတုဲ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံဂှ် ကဵုလ္တက်ကယျိုၚ်ပၞာန်တုဲ ထ္ပက်ကၠုၚ်အဇာရ။ တုဲတှ်ေ ထ္ပက်ကၠုၚ်အဇာ သီုပျူသဝ်ထဳတံရ။ နူကဵုသိုဟ်ပၠိုတ်ပၟတ်တံလေဝ် ပါဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံပါဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက် မက္တဵုဒှ်လဝ် ပ္ဍဲရးဗဂေါဟွံလအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ကာစဵုဒၞါ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲပၞာန်တဝ်စၞေဟ်ပၠန်ဂတးညးဍုၚ်ကွာန် ပွိုၚ်ၜါသၞာံဂှ် ကောန်ဒပ်သၞတံ ဗ္ဒါဲ (၃၀၀၀၀) ဒးလေၚ်ဒိုက်အာလဝ် ပ္ဍဲကဵုဗလးပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၇) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

နကဵုကံၚ်ဇြဳပာန် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗပေၚ်ဇြဟတ်ဒပ်တံဂှ် ပျူသဝ်ထဳကီု ပၞာန်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ဒပ်မၚ်ပယျဵု၊ ကောန်ပၞာန်တြေံတြေံ၊ ကောန်ဒပ်တၟိတၟိ အာယုက်ဟွံပေၚ်ဏီတံဂှ် သၠဲပ္တိတ်စန်ဒက်ဒၟံၚ်သၟးဟွံက သမ္ဘာကောန်သ္ဂံၚ်ဂမၠိုၚ်၊ သၞာဲဒဴ Non CDM တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံရပ်စပ်စကာ ပ္ဍဲကဵုပေါဲပၞာန်ဂှ် ပ္တိတ်ကၠုၚ်ဇြဟတ်ရောၚ် သ္ဂးရ။

တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ်ချ် (၂၅) ဂှ်လေဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ကလေၚ်စၞောန်ပျးလဝ် သၞောဝ်ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဍုၚ်ဗၟာတံဂှ်တုဲ လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်ဏံတုဲ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ မ္ၚးနူကဵုပရေၚ်သၞောဝ်အုပ်လဒံ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ၜိုဟ်သြိုဟ်သာယာဂှ် နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်စဵုဒၞါကၟိန်ဍုၚ်တံကဵု ပရေၚ်ဂီုကၠီုတံဂှ်လေဝ် ဒးယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ်ရောၚ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။

ကြဴနူစၞောန်ပျးသၞောဝ်ဏံတုဲဂှ် ပြံၚ်လှာဲကၠေံ ကယျိုၚ်ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ မွဲစွံကဵုကောန်ပၞာန်တံဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူစကာကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်မုက်ပၞာန်တံဂှ်ရ အရာဟွံပြေစိုတ် အပ္ဍဲဂကောံဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ နွံဒၟံၚ်ရောၚ် သၞာဲဒဴဗၠာဲသၟိၚ် ဟွံမံက်ထ္မံက်ယၟုမွဲတၠ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

ကိုဝ်အေမေန်ထောန်ဂှ် စုတ်ကၠေံ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် မ္ဒးကေတ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ် ပရေၚ်ဂီုကၠီုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဗ္တိုက်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကလောန်ဒပ်ပၞာန်မွဲသာ် ဗက်ပါဒၟံၚ်ဇၟာပ်ပ်ဒၞါဲဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ပါ်ပါဲထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

“ဍာံဍာံဂှ် ဂကောံဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဟီုဂှ် ဒှ်ဂီုကၠီုညးဍုၚ်ကွာန်တံဏောၚ်။ စုတ်ကၠုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဗ္တိုက်သၟေဟ်တံဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်ပုဟ်ဂှ် အဲထေၚ်ရ။ ဒးဟီုတပ်ပ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ကၠောန်ကလောန်ဒပ်ပၞာန်၊ ဗၠာဲသၟိၚ်ဂှ် ကၠောန်ကလောန်ဗၠာဲသၟိၚ်။ လၟုဟ်ဂှ် ဗီုဏံဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ကမၠောန်ဗၠာဲသၟိၚ်တံလေဝ် ဒပ်ပၞာန်လုပ်ပလာပ်ပထုဲ။ ကမၠောန်ဌာနမဆေၚ်စပ်တၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ဒပ်ပၞာန်လုပ်ပလာပ်ပထုဲ။ ဍာံဍာံဂှ် မုလေဝ်ဟွံလေပ်၊ မၞိဟ်ဟွံစောန် ပ္ဍဲကဵုဒပ်ပၞာန်တံဂှ် ပလံၚ်ထောံ ပ္ဍဲကဵုဌာနမဆေၚ်စပ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ်တုဲ လီုလာ်အိုတ်ယျဣဒှ်” သာ်ဝွံ ဟီုတဴရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ဗ္ဒိုပ်သၞေဟ်ကၚ် မၞုံပွိုၚ်ဍုၚ်နာနာတံ ဒးဒုၚ်ဗ္တိုက်ဒၟံၚ် မွဲဏှမွဲဏှဂှ်ရ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံဂှ် မွဲမွဲဒၞါဲ ဟွံစွံလအ်လအ်ရတုဲ ဆုဲပြံၚ်ကဵုတာလျိုၚ် ပ္ဍဲကဵုဒေသ တိဍာ်ဟွံညိၚ်ဝတ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။

အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ကဵုဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ် အနိၚ်အပိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံမိက်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ်ဂှ်ရ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ တိတ်စ္ဍးနူဗ္ဒိုပ်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်သ္ပကၠုၚ် CDM တံလေဝ် သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။

လ္ဂောံကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် NUG ဂှ်မ္ဂး စနူအခိၚ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ပြံၚ်ကၠုၚ်လ္ပာ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ စၟဳတ်တုဲဂှ် (၁၀၅၀၀) ပြၚ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဏံ ကောန်ဂကောံဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်လ္ၚဵုတံဝွံ အခါလၟုဟ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နဒဒှ်ကောန်ဒပ်စဵုဒၞါညးဍုၚ်ကွာန် (PDF) တံတုဲ ယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ်အိုတ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−AFP