လံက်ကိုၚ်၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၇
ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဝၚ်အဆက်က် ဟွံကေၚ်ဖျေံလဝ်လွဟ် ဇရေၚ်ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အလုံဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်မွဲဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲလက်ထက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဏံ ဒးဖျေံကၠုၚ်လွဟ်ရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁ တေံ ကလိဂွံလဝ် ကဆံၚ်ဌာနန္တရသ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန်ဂှ်တုဲ လအ်ဂွံပွိုၚ် ၁၃ သၞာံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဝွံ ဒးဆေၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်မုက် ဆုတ်ယုတ်စှ်ေကၠုၚ် နကဵုအယောၚ်အလာ သ္ဂောံသရိုဟ်စှ်ေတံရ။
ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ကောပ်ကာဲဒေသ နူကဵုဍုၚ်လံက်ကိုၚ် ရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာ ကောန်ဒပ်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီပါလုပ်ဂှ် သီုကဵုဗ္ဒိုပ်ဒပ် မၞုံပွဳပွူဗ္ဒါဲဂှ်သီုဖအိုတ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၅ တေံ လုပ်စိုပ်ဖျေံကၠုၚ်လွဟ် “ကၠဵုဗ္ဂဲဟွံသှ်ေ” ဂှ် ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ သ္ဂးရ။
ဣဏံဝွံ ပ္ဍဲကဵုဝၚ်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကော်ဂး “မြန်မာတပ်မတော်” ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဒစးဒုၚ် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ဂွံအုပ်ကၠေံနိဂီုတံရဏောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၅ အခိၚ်ဗ္တံ ၁၁ နာဍဳပြၚ်ဂှ် ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
အကြာပ်ဒပ်ဇၞော် ဇြေယျ မသ္ပလဝ် CDM နူကဵုဒပ်ကျာဂှ် ဟွံဒုၚ်ကျမွဲသာ် ဆက်အာအတိုၚ်ဏံရမ္ဂး နကဵုဒပ်ပၞာန် သရိုဟ်အာဏောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ၜါကဵု တိုၚ်အလာံသၟးရသှ်ေဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ဒပ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ဍေံတံအာကဵုပရေၚ်ပၞာန် အတိုၚ်ဏံရဏောၚ်။ ဍေံတံဟွံဒုၚ်ကျမွဲသာ် ယဝ်ဆက်အာအတိုၚ်ဏံရတှ်ေ သရိုဟ်ဏောၚ်ဂှ်ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာအရာ မေန်အံၚ်လှာၚ်၊ သဵုဝေန် ကဵုတိုၚ်အလာံရသှ်ေအာဏောၚ်။ မူဟိုတ်ရောတှ်ေ လ္ပာ်ဏံ ဂကောံတၞဟ်ဟ်သီုဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် မၚ်ကျောဝ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ အကာဲအရာညးတံ ညးတံကၠိုဟ်ကေတ်ဒၟံၚ်ယျ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂ္စါန်တိတ်ဒၟံၚ် နကဵုနဲကဲနာနာသာ်ရ။ ဗီုကဵုဒၞါဲ ဒကစ မပကောံလဝ် ဒပ်ဗ္တိုက် ခမရတံသၟးရဂှ် ဖျေံကၠုၚ်လွဟ် လောဲလောဲသွာသွာဟီုတှ်ေ ဒပ်သှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်ထ္ပက်ပၞာန်ဗ္တိုက်ရဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ဟွံဗ္တိုက်မွဲသာ်တုဲ လၟေၚ်ဒဒှ်ဖျေံလွဟ်တံ နွံကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်မာန်ဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ယဝ်ဆက်အာအတိုၚ်ဏံမ္ဂး ဒပ်ပၞာန်သရိုဟ်စှ်ေရဏောၚ်ဟီုဂှ် ဒါတ်တိဟွံဗၠးရပုဟ်“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုညးမဖျေံအာလွဟ် ဇရေၚ်ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံဂှ် သၞာဲဒဴ ၂၂၈ တၠ ပါလုပ်တုဲ ကဆံၚ်သ္ကိုပ်ဗိုလ် ၆ တၠကဵု မၞိဟ်ကဆံၚ်တၞဟ်ဟ် ၁၈၉၀ တၠပြၚ် ပါလုပ်တုဲ နဒဒှ်က္ဍိုပ်လက္ကရဴအိုတ် ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ၂၆၆ တၠ ပါလုပ်လဝ်ဂှ်ရ ကောန်ဒပ် စဵုကဵု ၂၄၀၀ ဒုၚ်ကျဖျေံလဝ်လွဟ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်တ္ၚဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဒပ်ဝှေတ်သေတ် မေန်အံၚ်လှာၚ် ဂွံအုပ်ကၠေံနိဂီု ကၞောတ်တဲဂှ် ဒှ်နိဒါန်သၞာံတၟိရောၚ် ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ သ္ဂးရ။
သုတေသဳပရေၚ်ပၞာန်တံဂှ် ဌာန်ဂအုပ် ( ဒကစ) လံက်ကိုၚ် ဖျေံလွဟ်ဂှ်ဝွံ နကဵုတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် သ္ကိုပ် ဒကစဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်ဂွံဟွံသေၚ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ကဆံၚ်လ္တူလ္တူတံသၟးရ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်မာန်တုဲ ဌာန်ဂအုပ်တၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ဒးဂဗကၠုၚ်ကံကုသိုဟ်သာ်ဏံမာန်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်အိုတ်ရ။
ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ပၞာန်မွဲတၠဂှ် “ဒကစ (လံက်ကိုၚ်) ဂှ် သ္ကိုပ်ကစထ (၂) မၞုံသၟဝ်ရမခ ဖျေံသ္ဇိုၚ်လာယှိုဝ် ဒးကောပ်ကာဲတိုက်ရိုက်ကီုလေဝ် ရံၚ်ကဵုလၟေၚ်ကဵုအမိၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဒးကလၚ်အမိၚ် ဒုသ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန်/ သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်စဵုဒၞါ (ပၞာန်တိုက်) ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်သဵုဝေန်ဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒဒှ်မဒုၚ်ကျတံဂှ်ဝွံ ဒှ်သ္ဂုတ်သွာတ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လ္တူလ္တူတံဏောၚ်ဂှ် ဟီုဂွံရ“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ဇြဝ်မေန်ထောန်ဂှ် စွံအဓိကချပ်စုတ်လဝ် ပရေၚ်ဂီုကၠီု ကောန်ဇာတ်ဂြောဝ်ဂတာဒပ်ပၞာန်ဂှ်တုဲ ဒၟါနူဒှ်ဒေသပယျဵုဂှ်တုဲ ညံၚ်ပရေၚ်ဆာန်ကၟိန် ကြုက်−ဗၟာ ဟွံဂွံလီုအာဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်စုတ်လဝ်ရောၚ် သှ်ကဵုလဝ် ဌာန်ပရိုၚ်ပဝ်ပျူလာနယူရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဌာန်ဂအုပ်လံက်ကိုၚ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲကောန်ဒပ်ကဵုလ္ၚီ ဖျေံလွဟ်ဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်ကာဍုၚ်သ္အာၚ်ကြုက် ဒုဝန်ဇၞော် သောန်ဝေတုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်ဍုၚ်ဗၟာတုဲ ဆဵုဂဗလဝ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဆဵုဂဗဏံဂှ် သဳကၠဳလဝ် ကမၠောန်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် သွက်ပရေၚ်ညိၚ်ဝတ် ဒေသပယျဵု ကြုက်−ဗၟာၜါဍုၚ်တံဏောၚ်ဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်တုဲ ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ဗွဲလစှ်ေဟွံသေၚ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် နကဵုကြုက် ကၠိုဟ်ကၠုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကျကၠုၚ်ပၞာန်ဏောၚ်ဂှ်တုဲ ဂုဏ်သိက္ခာညံၚ်ဟွံဂွံလီု ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ သွက်ဂွံစှ်ေအာကေတ်တ်ဂှ် ဖျေံအာဓဝ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကျအာရဏောၚ် ကၠိုဟ်ကၠုၚ်တုဲ ဂုဏ်သိက္ခာညံၚ်ဂွိုအ်လီု ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ သွက်ဂွံစှ်ေအာဂှ် (ကြုက်) ဖျေံအာဓဝ်တွဵုဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဒဒှ်အဆက် ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ဏံတုဲ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် ကၠောန်ကၠုၚ်အပြံၚ်အလှာဲတံဏောၚ်။ ဒပ်ပၞာန် ဂွံဆုတ်တိတ် နူပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ မွဲပၠန်ဂှ် သွက်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ကေုာံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် NLD တံကီုဂှ် တၚ်ဗ္စာသာ်ဏံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ် အဲချိၚ်ခယျကေတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပေါဲဗ္တိုက်လံက်ကိုၚ်ဝွံ စၞောန်ထ္ၜးဒၟံၚ် ကံကုသိုလ် ဒေသကဝ်ကမွဲဓဝ်ဟွံသေၚ် ဒှ်အရာစၞောန်ထ္ၜးဒၟံၚ် ကံကုသိုလ်အနာဂတ် အလုံဍုၚ်ဗၟာမွဲဏောၚ် မဒှ်ရ“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံ နကဵုဍုၚ်ကြုက် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဆက်ထ္မံက်အာရုပ်ရဴ ဂၠံၚ်တရဴပ္ညဳပ္ညပ် ကေုာံ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ပရေၚ်မံၚ်အကြာ လ္တူဍုၚ်ဗၟာဏောၚ်ဂှ် ဥူတာန်သဵုနာၚ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
အပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ အပ္ဍဲပွိုၚ်ၜါဂိတုဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဆောံလေၚ်လဝ် ဗ္ဒိုပ်ဒပ်နူကဵုရးသေံသၟဝ်ကျာဂှ် ဂၠိုၚ်ကဵုကၠံတုဲ မ္ၚးနူကဵုဒးဒုၚ်သီလဝ်ဍုၚ် ဟွံအောန်နူကဵု ၁၃ ဍုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဒေသသက်ကိုၚ်၊ ချေၚ် ကေုာံ ကရေၚ်ဍာဲတံဂှ်လေဝ် ဒးဗလးလဝ်တဲ ဟွံအောန်နူကဵု ၇ ဍုၚ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက်ပၞာန်ထ္ပက် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံတုဲ သီဂွံလဝ် ဍုၚ်ဟွံအောန်နူကဵု ၂၈ ဍုၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−The Kokang