မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၉
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် တုဲကၠုၚ်အပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ တေံ အပ္ဍဲမွဲသၞာံ ဟိုတ်နူမာၚ်တိုပ်တိ ကေုာံ ကပေါတ်လွဟ်ပၞာန် မခတိုဟ်လေပ်တံဂှ်တုဲ ကောန်အရာပ် ၇ တၠချိုတ်တုဲ ဟွံအောန်နူကဵု ၃၁ တၠ ဇီုကပိုက်ကလိဂွံလဝ်ဝပ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်တၚ်နၚ် သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်ရ။
မာၚ်တိုပ်တိဗ္တိုဟ်ထ္ကးဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒေသပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန်သ္ကာတ်မြဟ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုကျာ်ထဝ်၊ ၜဳကလေၚ်၊ သဓီု ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဂှ် က္တဵုဒှ်လဝ် ဗ္ဒါဲ ၂၀ ဝါတုဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ထဝ်မွဲဓဝ်ဂှ် မာၚ်တိုပ်တိ ဗ္တိုဟ်ထ္ကးအာလဝ် ၈ ဝါ ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။
ဟိုတ်နူမာၚ်တိုပ်တိဗ္တိုဟ်ထ္ကးတုဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ထဝ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်သဓီုတံဂှ် ကောန်ၚာ်အာယုက် ၁၂ သၞာံ ၃ တၠပါလုပ်ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်အရာပ် ၇ တၠ ချိုတ်လဝ်တုဲ ညးဗြဴ ၄ တၠပါလုပ်ဂှ် မၞိဟ်ကလိဂွံဝပ် ၃၁ တၠ နွံလဝ်ရ။
ဒဒှ်မမာၚ်တိုပ်တိဗ္တိုဟ်ထ္ကးဂှ်ဝွံ မ္ၚးနူကဵုကၠအ်သတ်ဆုသတ်ဒုန်၊ ကၠအ်ထၜိုတ်၊ သ္ကုတ်ဂၠံၚ်ဆက်လဝ်ကွာန်ရေၚ်သ္ကအ်တံဂှ် တၟေၚ်မွဲဂှ်တှ်ေ အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ပ္ဍဲကဵုဂၠံၚ်ဇၞော်ပျဳထံၚ်သု မတ်မလီု−ရေဝ် ကေုာံ လ္ဂုၚ်−မတ်မလီုတံဂှ်လေဝ် မာၚ်တိုပ်တိ ဗ္တိုက်ထ္ကးတံ က္တဵုဒှ်လဝ်ရ။
အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ဟိုတ်နူမာၚ်တိုပ်တိ ဗ္တိုဟ်ထ္ကးတုဲ သွက်ဂွံလုပ်ကမၠောန်၊ ဒဵုဂြိုပ်တံ ကေုာံ ကၠအ်သတ်ဆုသတ်ဒုန်တံဂှ် အခက်အခုဲနွံတုဲ ဒးဆေၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်မုက် သီုကဵုပြသၞာပရေၚ်ဗုၚ်ဂၞဴဂြောဝ်ဂတာတံရဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်ဂလာန်ညးဒေသတံရ။
အတိုၚ်လၟေၚ်ဒဒှ် နူကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) စၟဳတ်ဂွံလဝ်ဂှ်မ္ဂး မာၚ်တိုပ်တိဗ္တိုဟ်ထ္ကးအာဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထ္ပက်ကရောၚ်ပၞာန်တုဲ ကလေၚ်ဆုတ်အာတံဂှ်ကီု၊ ပွဳပွူဗ္ဒိုပ်ဒပ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် မာၚ်တိုပ်တိ ဗ္တိုဟ်ထ္ကးလဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ဂကောံချဳဒရာၚ်တာဒၞါ ပွမရပ်စပ်မာၚ်တိုပ်တိဍုၚ်နာနာ (ICBL) တံဂှ်မ္ဂး သုၚ်စောဲဒၟံၚ် မိုၚ်တိုပ်တိ anti-personnel မသ္ကဵုမၞိဟ်ချိုတ်လေပ်ဂှ်ဏီဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်ဗၟာ ကဵု ရုယှာၜါဍုၚ်ရ သှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ရ။
အတိုၚ်ဂလာန် Human Right Watch Network ဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဝွံ စနူသၞာံ ၁၉၉၉ တုဲ သုၚ်စောဲကၠုၚ် မာၚ်တိုပ်တိတံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သီအဝဵုတုဲဂှ် သာသုၚ်စောဲကၠုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ပါလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ် ရပ်စပ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂကောံသြန်ဗွဝ်ကောန်ၚာ် စပ်ကဵုဂၠးတိ ကုလသမဂ္ဂ (UNICEF) ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ ဟိုတ်နူမာၚ်တိုပ်တိကဵု ကပေါတ်လွဟ်ပၞာန် မဗ္တိုဟ်ထ္ကးမာန်တံဂှ်တုဲ ကောန်အရာပ် ဗ္ဒါဲ ၆၀၀ တၠ ချိုတ်အာလဝ်ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−Social Media