မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၁၆)
ပရေၚ်ကြုက်လုပ်ပသောၚ်ကဵုအကြာကေုာံ တၚ်တုပ်စိုတ်ဟိုၚ်ဂေန် ပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ ပ္ဍဲရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာတံဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ လမျီုပၠိုတ်အာယျမဒှ်ရ။
သၞာံတုဲကၠုၚ် သ္ပတံနူဂိတုအံက်တဝ်ဗာ လ္ပာ်လက္ကရဴဂှ်တုဲ ပ္ဍဲရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ ဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံဂှ်တုဲ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပရေၚ်ပရူဟွံခိုဟ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂ္စာန်ကၠောန်သ္ပကၠုၚ်ပရေၚ်သဳကၠဳ နကဵုအရီုဗၚ်ကြုက်တံ စဵုကဵု (၃)ဝါရ။
ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၁၀) ကဵု (၁၁)ဂှ် လ္ဂောံကဵုသွဟ် ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံမဟာမိတ်ပိဂကောံတံ ပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက်၊ ဍုၚ်ကူမေန်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒပ်ၜါလ္ပာ်တံ သွက်ဂွံဒေါံပန်ပှော်ဂှ် က္လိဂွံလဝ် တၚ်တုပ်စိုတ်ဟိုၚ်ဂေန်မဒှ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်တုပ်စိုတ်ဂှ်မ္ဂး သ္ပတံနူ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၁၁) အခိၚ်ဗ္တံ (၉)နာဍဳဂှ်တုဲ ဒပ်ၜါလ္ပာ်တံ သွက်ဂွံဒေါံပန်ပှော်လွာဲဂှ်၊ အကြာဂကောံဒပ်ရေၚ်သ္ကအ် ညံၚ်ပရေၚ်ပန်ပှော်လုက်စုက်ဒးညးသ္ကအ်ဟွံဂွံမွဲ၊ ယဝ်ခါရ သ္ဇက်သ္ဂောံဒးကယျာန်ဓဝါန်တံကဵု ပရေၚ်ပန်ပှော်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံပသောၚ်အာကဵု ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳတံမဒှ်ရ။
ဆ္ဂး သွက်တၚ်တုပ်စိုတ် လမျီုဂွံလုပ် ကိုပ်ကၠာနူဟွံဂွံပေၚ်ပွိုၚ် (၂၄)နာဍဳဳဂှ်ရ သ္ပတံနူဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၁၂)ဂှ်တုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ပရေၚ်ပန်ပှော်လွဟ်ဇၞော်တံကဵု ပရေၚ်ပန်ပှော်တရဴကျာ ကုရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာတံ ဆက်နွံမံၚ်ရဂှ် ဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဂကောံညးဗြဴတအာၚ် (TWO) ဖျေံသ္ဇိုၚ်ရးသေံသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် သၠဲပ္တိုန်ဇြဟတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္တိုက်သီကေတ်ဒၟံၚ် ဗ္ဒိုပ်ပၞာန်ဒးဒုၚ်သီကေတ်လဝ်တံ နွံဒၟံၚ်တုဲ စွံကၠုၚ်ပွန်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တအာၚ်တံရဂှ် ဟီုကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်တှ်ေ ဓရ်ပတှ်ေ လ္တူပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော်ယာယီတံဂှ် ဟွံမွဲရ။ လလောၚ်တြးဒေါံပန်ပှော်တုဲ ကိုပ်ကၠာနူဟွံဂွံပေၚ် ၂၄ နာဍဳဂှ်ရ ပေါဲဗ္တိုက်တံ ဆက်က္တဵုဒှ်ရ။ လ္ပာ်စကစတံ သၠဲပ္တိုန်ဇြဟတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္တိုက်သီကေတ်ဒၟံၚ် ဗ္ဒိုပ်ပၞာန် နူဂကောံကောဒေံပိဂကောံသီဂွံလဝ်တံဂှ် နွံကၠုၚ်ရ။ လၟုဟ်မ္ဂး သာတုဲဗပေၚ်ကၠုၚ်ဇြဟတ်ပၞာန်တံရ။ စွံပွန် လ္တူသၟတ်တအာၚ်တံ၊ ဂကောံမိၞဟ်တအာၚ်တံ၊ CPO တအာၚ်တံတုဲ စၟဳတ်ရ။ စနူကဵုသ္ၚိတအာၚ်တံဂှ် ရပ်ဒက်စၟဳတ်ၜုၚ်တက်တံ နွံမံၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဂကောံတအာၚ် TNLA ဂှ်တှ်ေ ကြဴနူဒေါံပန်ပှော်တုဲ စဵုကဵုဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁၅)ဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဒၞါဲဗ္ဒိုပ်ဇကုတံမၞုံ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကျံက်မေဝ်၊ မိုဝ်ကုက်၊ လာယှိုဝ်တံဂှ် ပန်ပှော်ဗ္တိုက်မံၚ် နကဵုလွဟ်ဇၞော်တံ လၟေၚ်တ္ၚဲရဂှ် ကဵုသမ္တီလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်တှ်ေ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ ၁၃ ကဵု ၁၄ ဂှ် ကၠုၚ်စိုပ်ဗပေၚ်မံၚ် ဇြဟတ်မၞိဟ်၊ ဇြဟတ်မကမ်လွဟ်လက်နက်တံ နကဵုယာဉ်ထံက်ပလံၚ်တံ ပ္ဍဲဍုၚ်မူဇြေဝ်ရဂှ် TNLA ကဵုလဝ်သမ္တီရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပွကမၠောန် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ဒှ်ပွဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် စၟတ်တဲဒေါံပန်ပှော်တံ မံက်က်ထေၚ်ၚ်လၟေၚ်တ္ၚဲရဂှ် TNLA ခၠေဝ်ပၠန်လဝ်တုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ စပ်ကဵုကလေၚ်ဗ္တိုက်မံၚ် ရးသေံသၟဝ်ကျာဂှ်တုဲ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ဟွံမွဲဏီရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူလ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဖံက်ပ္ကဝ်ထောံ တၚ်တုပ်စိုတ်ဂှ်ရ နကဵုဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံဂှ် သွက်ပရေၚ်သီလာယှိုဝ်ဂှ် စိုပ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ပေၚ်ၚ်ယျဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“တၚ်တုပ်စိုတ်ဟိုၚ်ဂေန်ဂှ်တှ်ေ ကိုပ်ကၠာနူဟွံဂွံပေၚ် ၂၄ နာဍဳဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဖံက်ပလီုထောံဂှ်ရ လီုအာယျဂှ် ဟီုစမာန်ရ။ ဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူပလီုထောံ တၚ်တုပ်စိုတ်ဂှ်တုဲ လၟုဟ် ပ္ဍဲအကာဲအရာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဗ္တိုက်မံၚ်အဆက်ဟွံပိုတ်သ္ကုတ်ဂှ် TNLA ကဵု ဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံဂှ် သ္ဇက်ဂွံရုဲစှ်တၞဟ်ဟ်ဟွံမွဲရ။ ဒှ်အခိၚ် ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ပလေဝ်ပလေတ်မံၚ် သွက်ဂွံဗိုၚ်ကၟာတ်ဆိုအ်တုဲ သီကေတ်လာယှိုဝ်ရ။ ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲဒေသဏံဂှ် အသိၚ်အလိုန်ပရေၚ်ပၞာန် သာသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တုဲ စိုပ်မံၚ်အကာဲအရာ ပလေဝ်ပလေတ် ပရေၚ်ပၞာန်သီလာယှိုဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ လုပ်ပေါဲဗ္တိုက်ယျဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်မံၚ်အကာဲအရာ ဗလးတဲကုလာယှိုဝ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကာလဏံ နကဵုအရီုဗၚ်ကြုက်ဂှ် ဂ္စာန်ကၠုၚ်သွက်ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်တံ သ္ဂောံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ပၠန်ဏောၚ်ဂှ် ညးထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
လ္ဂောံကဵုတၚ်တုပ်စိုတ်ဟိုၚ်ဂေန်မ္ဂး နကဵုပရေၚ်ပြုပြေၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော်လွာဲဂှ် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံတံဂှ် သွက်ဂွံဆက်သဳကၠဳအာ ကိစ္စတၞဟ်သ္အာၚ်တံဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ်အိုတ်ရ။
ပ္ဍဲ မွဲၜါဂိတုကၠုၚ်စိုပ်ဏံ အကာဲအရာဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံတံ လုပ်စိုပ်သီကေတ်လာယှိုဝ်တိုက်ရိုက်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်တုဲ ဒှ်အကာဲအရာဗိုၚ်လဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍုၚ်လံက်ကိုၚ် စဵုကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ သ္ဂောံဖျေံကၠုၚ်လွဟ်ဍုၚ်လာယှိုဝ်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ်ရောၚ်ဂှ် ဥူတာန်သဵုနာၚ်သ္ဂးရ။
အကြာပ်ဒပ်ဇၞော်ဒပ်ကျာ CDM ဇြေယျဂှ်တှ်ေ ၜိုန်ရဒပ်ပၞာန်တံ ဗ္တိုက်ဒၟံၚ်ဗီုလၟုဟ်ကီုလေဝ် လ္ပာ်ဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံ ဟွံကလေၚ်ဗ္တိုက်ဂှ် ကေတ်ဒၟံၚ်အသိၚ် သွက်အခိၚ်ပလေဝ်ပလေတ် သွက်ဂွံသီ ဂအုပ်ဌာန်ပၞာန်ရးဨသာန်(ရမခ) နူလာယှိုဝ်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ၜိုန်ရတၚ်တုပ်စိုတ်နွံတုဲ ဒပ်ပၞာန်တံ ဗ္တိုက်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဍေံတံဟွံကလေၚ်ဗ္တိုက်ပုဟ်ဟီုဂှ် အလဵုဍေံတံလေဝ် ဒးကေတ်ဇၞောဝ်ဇူကီုတုဲ ကေတ်မံၚ်အသိၚ်ရ။ သွက်ဂွံသီ ရမခ လာယှိုဝ်၊ ပျေန်ဥူလွေန်တံဟီုတှ်ေ သွက်ဂွံကလေၚ်သုၚ်စောဲ ကပေါတ်လွဟ်လက်နက်ဍေံတံသီလဝ်ဂှ် နွံပၟိက်ရ။ ဂှ်တှ်ေ ဍေံတံဂှ် နွံပၟိက်မံၚ် အခိၚ်ဒက်ဂကောံပလေဝ်ပလေတ်၊ အခိၚ်ပ္ကတ်ပကေၚ်တံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ စဵုကဵုအခိၚ်အပိုၚ်အခြာမွဲမွဲဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်သ္ကာတ်မြဟ်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်ဏီပုဟ်ဂှ် နကဵုအဲ ညာတ်ကေတ်ရ။” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဂကောံကဝ်က MNDAA၊ ဂကောံတအာၚ် TNLA၊ ဂကောံရခေၚ် AA မဒှ်ဂကောံကောဒေံပိဂကောံတံဂှ် ပ္ဍဲပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ ပွိုၚ်ၜါဂိတုပြၚ်ဏံ သီဂွံလဝ် ဍုၚ် (၁၆)ဍုၚ်ကေုာံ ဗ္ဒိုပ်ဒပ်နူကဵု ရးသေံသၟဝ်ကျာတံ ဂၠိုၚ်ကဵုကၠံတုဲ သွက်ဂွံသီ ဂအုပ်ဌာန ရမခ နူလာယှိုဝ်ဂှ် သှ်ေဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကာလသီအဝဵု ကြပ်ပေၚ်ပိသၞာံဂှ် နကဵုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဒးတြးလဝ်ဇြဟတ်ပၞာန် ကြပ်အလုံဍုၚ်မွဲတုဲ ဒးဆေၚ်မံၚ်မုက် ကုဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံတံမပါလုပ် ကုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်လ္ၚဵုတံကဵု ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတးတံရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
ဗီု-MNDAA