မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၂၀
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ရံၚ်ကဵုဗ္ၜတ်ကၟိန်ဍုၚ်မ္ဂး ဒၟါနူကလိဂွံလဝ်ဒၞါဲညးစၞး မရနုက်ကဵုဆဌမ ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ်တုဲ ဗော်ညးသၟဟ်မန်ဝွံ ဟိုတ်နူကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ ဒးဒှ်ဒၟံၚ်ဗော်ဒးဂိပိသာ်ဏောၚ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂကောံသုတေသနပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမညရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမည တၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်လၟေၚ်သတ္တာဟ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၇ တေံဂှ်မ္ဂး ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဝွံ အရာမဒးဂိ စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲ၊ စပ်ကဵုဒှ်ကောန်ဂကောံကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ စပ်ကဵုအခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်တံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရဂှ် သ္ဂးရ။
ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဝွံ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ထံက်ဂလာန်ကောန်ဂကူမန်တုဲ ကလိဂွံလဝ်ဒၞါဲညးစၞး စဵုကဵု ၁၂ ဒၞါဲကီုလေဝ် အပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵု ကလေၚ်မွဲဝါပၠန်ဏံဂှ် ဒးဒုၚ်ပလီုထောံလဝ် သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲရ။
စပ်ကဵုကိစ္စဏံတုဲ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် လုပ်ပြိုၚ်လဝ် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဒးဂိလဝ် သွက်သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်တုဲ စၞးဒးဒစဵုဒစး ပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် နတဲဏံ ပံၚ်တောဲထောံလဝ် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ။
ညးစၞးၜါတၠ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဗလးလဝ် နဒဒှ်ကောန်ဂကောံ ပ္ဍဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒံက်တာဗညာအံၚ်မိုဝ်ဂှ် ဒှ်ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲ နာဲလျးတၟးဂှ် ကောန်ဂကောံကံၚ်ဇြဳ ကဆံၚ်တွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။
ဆ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ ဂှ် ပလှ်ဖျေံ ဒံက်တာဗညာအံၚ်မိုဝ် နဒဒှ်ကောန်ဂကောံကံၚ်ဇြဳဂှ်တုဲ ပြံၚ်လှာဲခါန်ကၞက်လဝ် နဒဒှ်ကောန်ဂကောံကဵုကသပ်ဗဟဵုကီုလေဝ် နာဲလျးတၟးဂှ်တှ်ေ ဆက်နွံဒၟံၚ်အတိုၚ်တြေံတုဲ ဆက်ပါလုပ်ဒၟံၚ် နဒဒှ်ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ရ။
နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ၜိုန်ရပံၚ်တောဲဒၟံၚ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကြပ်ပ်ကီုလေဝ် လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နူကဵုကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ပလေဝ်ပလေတ်စၞောန်ပျးလဝ်ဂှ်မ္ဂး သွက်အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ဂှ် ဖျဝ်ထောံမွဲကဆံၚ်တုဲ ၜိုန်ရအာတ်ပ္တိုန်လဝ် ကဆံၚ်တွဵုရးကီုလေဝ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော် ဂွိုအ်စှ်ေဏီဖိုဟ်ရ။
ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ဂှ်တှ်ေ ဗော်ညးသၟဟ်မန်ဝွံ ကြဴနူပံၚ်တောဲကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ ကောန်ဗော်တံ နုက်တိတ်အာတံလေဝ် နွံတုဲ ရဲကဵုဇြဟတ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတးလ္ၚဵုတံလေဝ် နွံလဝ်ဂှ်ရ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟွံပတှ်ေဗော်တုဲ ဟွံဖျေံကဵုအခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ဂှ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဝွံ တုဲကၠုၚ်သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုအဝ်ဂါတ်ကြပ်အိုတ်တေံ ၜိုန်ရအာတ်ပ္တိုန်လဝ် အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော် ကေုာံ အခေါၚ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော် ကဆံၚ်တွဵုရး ပ္ဍဲကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ နကဵုယၟုဗော်တောတက်မန် သွက်တွဵုရးကရေၚ်ဂှ်ကီုလေဝ် ဒဵုကဵုလၟုဟ် ဟွံစှ်ေဏီရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်မွဲတၠဂှ် နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူလုပ်ပြိုၚ်ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဟွံဂွံဂှ်ရ ပါ်တိတ် ဗော်ကဆံၚ်တွဵုရးၜါဗော်တုဲ အကာဲအရာဒးကၠောန်လဝ်သာ်ဏံဂှ်ဝွံ ဒှ်သဘဴဗော်ထ္ကးအာဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“မိက်ဂွံကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကလေၚ်ချပ်မွဲဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာလၟုဟ်မ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲမာန်ဟာ။ ဟိုတ်နူအကာဲအရာပဋိပက္ခလၟုဟ်တုဲ ဗီုလဵုမှကၠောန်ဟွံဂွံပုဟ်။ မွဲပၠန်ဂှ် သၞောဝ်စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲ မေန်အံၚ်လှာၚ်မပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ်ဟီုတှ်ေ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ဒှ်သဘဴထ္ကးအာၜါကရေက်ဏောၚ်။ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် လုပ်ပြိုၚ်ဟွံဂွံတုဲ လုပ်ပြိုၚ်ကဆံၚ်တွဵုရးဟီုမ္ဂး အခိၚ်လၟုဟ် သွက်တွဵုရးကရေၚ်ကဵု တွဵုရးဍုၚ်မန် ကောန်ဂကူမန်နွံဂၠိုၚ်အိုတ်တံဂှ် ပါ်တိတ်ဗော်တၞဟ်ခြာမွဲတုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ ဟီုမ္ဂး ညအ်ဂှ်ဗော်ထ္ကးအာဂှ် ဟီုဂွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမညဂှ် ရံၚ်အာဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဗွဲဓမ္မတာရမ္ဂး သ္ဇက်ဒးစိုတ်ဂိလ္တူကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရနွံတုဲ သ္ဇက်ဂွံဒှ်မိဿဟာဲ မွဲဒၞါဲမှဟွံဆဵုကီုလေဝ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်စဵုဒၞါလဝ်တုဲ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဒ္ဂေတ်ဗက်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဟိုတ်ဍေံဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပအပ်ကဵုလဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတြေံ ၅ တၠ မတိုန်စိုပ်လဝ်ကောံဓရီုကောန်ဂကူ သွက်ဂွံစၞောန်ပျးသ္ပဒတန် ချူခၞံသၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ တဆိပ်ကြာကေက်သကာပရေၚ်မၞိဟ် (ကဆံၚ်ပထမ) ရ။
ပ္ဍဲကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတြေံ ၅ တၠဂှ် ၄ တၠဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကဆံၚ်လ္တူဂမၠိုၚ်တုဲ ဒှ်အဖဝ်ဝေၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကရောံဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဏောၚ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမညရ။
ရံၚ်အာဣဏံမ္ဂး အာဂျေန်ဒါပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန်တံ အကာဲအရာဆက်စပ်ဒၟံၚ်ဂှ် ချိၚ်ခယျကေတ်ဂွံမာန်ဏောၚ် သ္ဂးလဝ်ကီုလေဝ် ကုညးမဝေၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကရောံဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ယၟုဂှ် ဟွံမွဲရ။
ပ္ဍဲကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတြေံ ၅ တၠ ကလိဂွံလဝ်တဆိပ်ကြာကေက်သ္ကာပရေၚ်မၞိဟ် (ကဆံၚ်ပထမ) ဂှ် နာဲဆာန်တိ၊ နာဲအံၚ်နာၚ်၊ နာဲတၠညး၊ နာဲလွဳအံၚ် ကေုာံ နာဲတေန်လှတံ မဒှ်ရောၚ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၄ တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−TLT