ဟာရေရေ၊ ဨပရဴ ၅
ဍုၚ်ဇြေန်ဗာဗိုဲ သွက်ဂွံရပ်စပ်သောၚ်ကလး အကြေပ်အဂြတ် ဗြဲဝၚ်ဂှ်တုဲ သမ္မတ အဳမာဇြေန် အာမ်နာဂါဝါ လလောၚ်တြးလဝ် အကာဲအရာကာတၟေၚ် နဒဒှ်ဘဲသဘာဝကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ရ။
ဗြဲဝၚ်တုဲ ပရေၚ်တဵုလွဳသြောံဂန် လီုလာ်အာ ၜိုတ်ကဝက်ပြၚ်တုဲ စၞအာဟာရကျာတ်ဝါတ် မက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံဗ္တိုက်သရိုဟ်ဂှ် နကဵုဍုၚ်ဇကုတံ နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ကဵု ၂ ဗဳလျာန်ဒဝ်ဠာရောၚ် သမ္မတ သ္ဂးလဝ်ရ။
ၜဲ၊ သြောံဂန် ကေုာံ သ္ၚု ကျာတ်ဝါတ်တုဲ ၚုဟ်ဇွောံမစၞစတံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ် ၂ ဒဿမ ၇ ပြကောဋိကိုဋ်ဝွံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ဘဲကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုတုဲ ဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ် မာလာဝဳဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဗြဲဝၚ်တုဲ တုဲကၠုၚ်ခြာဟွံလအ်တေံ ဒးလလောၚ်တြးလဝ် အကာဲအရာကာတၟေၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဗြဲဝၚ်ဍာ်ကျာတ် မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အလုံအာဖရိကသၠုၚ်ကျာဂှ်ဝွံ အပ္ဍဲပွိုၚ်စှော်သၞာံ ဒှ်ကၠုၚ်ပရေံအိုတ်ဏောၚ်ဂှ် ညးလ္ၚဵု ဂွိၚ်ဂွါဲဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
ဂကောံဇွောံမစၞစဂၠးတိဂှ် လၟိဟ်မၞိဟ်အပ္ဍဲဒေသ ၁၃ ဒဿမ ၆ ပြကောဋိကိုဋ်ဂှ်ဝွံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု အကာဲအရာ ဇွောံမစၞစဟွံရုမ်ဂပ်ဏောၚ်ဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ဍုၚ်အပ္ဍဲဒေသဂမၠိုၚ်ဝွံ သ္ဂောံဂွံသြောံဂန်ရုမ်မ်ဂပ်ပ်ဂှ် ဒးဂၠိုက်ဂၠါဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဍုၚ်သ္အာၚ်တံတုဲ အခိၚ်လၟုဟ် ဍုၚ်ဇြေန်ဗာဗိုဲလေဝ် ပါလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်တံဏံကီုရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူရာသဳဥတုအေဝ်နဳညဵုတုဲ ဗြဲဟွံဂူဂှ်ရ ကောန်ဍုၚ်ဇြေန်ဗာဗိုဲ ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ် ဓာတ်ဇြဟတ်ဍာ်တံဂှ်ဝွံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ပြသၞာဓာတ်ဇြဟတ်ဍာ်တံရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
မွဲအခိၚ်တေံ ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် ဍုၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်စၞစအဓိက ပ္ဍဲအာဖရိကသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာဂှ်ကီုလေဝ် အပ္ဍဲသၞာံခြာဟွံလအ်တံဏံ လၟေၚ်ဒဒှ်ဗြဲဝၚ်ဍာ်ကျာတ်တံ သာသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်တုဲ ဍုၚ်ဇြေန်ဗာဗိုဲဝွံ ဒးဆောံလေၚ်ကၠုၚ်လဝ် ဒၞါဲတဵုလွဳတံကဵု တိရစ္ဆာန်သ္ၚိတံရ။
လောန်ကၠုၚ် သၞာံ ၁၉၉၂ တေံဂှ်လေဝ် ဒးဂဗလဝ်ကဵု လၟေၚ်ဒဒှ်ဗြဲဝၚ် ပရေံအိုတ်တံဂှ်တုဲ လၟိဟ်ပြေၚ်၊ ဂၠဴ အပ္ဍဲဍုၚ် ၜိုတ်ကဝက်ပြၚ် ဒးချိုတ်အာလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူၚုဟ်စၞစသၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ ကောန်ဍုၚ်ဇြေန်ဗာဗိုဲဂမၠိုၚ်ဝွံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် သီုကဵုသြန်ဖောဝ်တံရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
Ref:BBC