မတ်မလီု၊ မေ ၁၆
သွက်သၞာံဗ္တောန်ပညာကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ပ္ဍဲတိဍာ်ဗၠးၜး ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ် သွက်အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာ ကွးဘာတံ နွံရောၚ် ညးမထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ ကမၠောန်ပရေၚ်ပညာတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
အပ္ဍဲပၞာန်သီအဝဵုပေၚ်ပိသၞာံပြၚ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုကချေၚ်၊ ချေၚ်၊ သေံသၟဝ်ကျာ၊ ရခေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲ၊ ကရေၚ် ကေုာံ ရးသက်ကိုၚ်တံဂှ် ဟိုတ်နူဒပ်စဵုဒၞါညးဍုၚ်ကွာန် PDF တံကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပံၚ်တောဲဗ္တိုက်လဝ်တုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဗလးလဝ်တဲ ဍုၚ် ၅၀ ဍုၚ်ပြၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဏံ ဒပ်ပၠတရဴကောန်ဂကူချေၚ် CNF သီဂွံလဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးချေၚ် ကရောံဂကောံဒပ်စဵုဒၞါအပ္ဍဲဒေသတံဂှ် အပ္ဍဲသၞာံဏံ ဘာနွံအပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက်တံဂှ် ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ ညံၚ်ဂွံပံက်မာန် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“အပ္ဍဲသၞာံဏံ နကဵုပိုယ်တံ အလဵုအသဳတွဵုရးချေၚ်လေဝ် မံက်ကၠုၚ်ယျဟီုတှ်ေ နူကဵုဏံ နူဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ပညာ ညံၚ်ဂွံဆက်ထ္မံက်ရုပ်ရဴ အရာတံဏံ (ပရေၚ်ပညာ) မာန်ဂှ် လၟုဟ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ချူဓဇက် ပဝ်လဇြဳပရေၚ်ပညာတုဲ ပ္ဍဲသၞာံဏံ သီုဖအိုတ်ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် ညံၚ်ဂွံပံက်ဘာမာန်ဂှ် ပိုယ်တံ ဆန္ဒနွံရ။ လၟုဟ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်အရာတံဏံ ဗၠးဗၠးၜးၜးဖိုဟ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဆ္ဂး သ္ကုတ်ထ္မံက်ရုပ်ရဴကမၠောန် စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာတံဂှ် ပလေဝ်ပလေတ် နဗီုပြၚ်သာ်လဵုတုဲ စိုပ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာသာ်လဵုရောဟီုဂှ် သလိုၚ်ထက်နဳ ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး CNF ဟီုပ္တိတ်လဝ် ဗွဲလစှ်ေ ဂှ် ဟွံမွဲရ။
ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် AA ထိၚ်ဒက်လဝ် တွဵုရးရခေၚ် ကဵု တွဵုရးချေၚ် ၁၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပြၚ်ဂှ် ပ္ဍဲရာသဳဘာပံက်ဏံ စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာသ္ဇိုၚ် ကွးဘာမၞုံအပ္ဍဲတိဍာ် ညးတံထိၚ်ဒက်လဝ်ဂှ်တုဲ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ် ဟွံမွဲဏီရ။
နကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) စပ်ကဵုအခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာ ကွးဘာ မၞုံအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် AA ထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ်တုဲ အစဳဇန်သာ်လဵု နွံရောဟီုဂှ် ဂွံတီကေတ်မာန် သၟာန်သၟုက်လဝ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဥူခါၚ်သုခကီုလေဝ် ကလေၚ်ကၠုၚ်ပရိုၚ်ဂှ် ဟွံမွဲရ။
ဥူပေဝ်ညာမဳနဝ် ဒုသ္ကိုပ်ဌာန၊ ဌာနပရေၚ်ပညာ ကံၚ်ဇြဳအုပ်ဓုပ်ကာလအကြာ တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ IEC ဂှ် ဟိုတ်နူထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ သၞောတ်ပညာဖေဝ်ဒရာဂှ်ရ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်မံၚ်ဘာဂွံ ညံၚ်ဂွံတိုန်ဘာမာန် ကဵုလဝ်သမ္တီ ကုညးဒေသတံတုဲယျဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ပရေၚ်ပညာကရေၚ်ဍာဲ ပိုယ်တံဂှ်ဝွံ ဒှ်ပရေၚ်ပညာဖေဝ်ဒရာတုဲ ပရေၚ်ပညာဂှ် ဒှ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် အရေဝ်သာ်ဏံလေဝ် နွံရ။ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်မံၚ်ဘာဂွံ ဒးကလိဂွံအခေါၚ်မံၚ်ဘာဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂွံမံၚ်ဘာဂှ် လိက်ကဵုသမ္တီ လိက်ကဵုပရိုၚ်တံ သီုဖအိုတ်ဂှ် ကဵုလဝ် (ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသတံ) တုဲယျ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တ္ၚဲပံက်ဘာ သွက်သၞာံဗ္တောန်ပညာကၠုၚ်စိုပ်ဏံဂှ် ဂိတုဂျောန် စၟတ်တ္ၚဲ ၃ ဏံ စအာဏောၚ်တုဲ ကွးဘာဂမၠိုၚ် ဂွံဗ္တောန်ပညာ ဂီုဂီုကၠီုကၠီု ဗွဲမပြေပြံၚ်မာန် သွက်ဂွံကလေၚ်ပလေဝ် ဗ္ဒမ်ဘာလီုလာ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ထံက်ပၚ်ကဵုလဝ် ကၟုဲဒဒၚ်ဒုၚ်ဗြဲတံရောၚ် ညးဆက်ဟီုရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲသၞောတ်ပရေၚ်ပညာဖေဝ်ဒရာဏံ ညံၚ်ဂွံဒှ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံ မဍိုက်ပေၚ်ကဵုဍာ်ဒကေဝ်တံဂှ် အခိၚ်လၟုဟ် သွက်တန်မူလ ကဵု တန်လဒေါဝ်တံဂှ် ပံက်လဝ်တန်ဗ္တောန်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဌာနပရေၚ်ပညာ ICE ရ။
ပ္ဍဲဒေသတအာၚ် နွံတွဵုရးသေံ သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာ မဒှ်တိဍာ်ထိၚ်ဒက် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူတအာၚ် TNLA ဂှ်လေဝ် သွက်သၞာံဗ္တောန်ပညာကၠုၚ်စိုပ်ဏံဂှ် ပံက်အာ ဘာတန်သ္ဇိုၚ် ၅၀၀ ပြၚ်ဏောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၉ တေံ ကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ပညာရးတအာၚ် TLEC လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဒေသအညာ ဒၞါဲပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကုသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ဇြဟတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဘာတန်သ္ဇိုၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ပညာ NUG ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဂေတ်ဂြိပ်ဒၟံၚ် နကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ဂကောံကွာန် ညးကဵုညးရ။
ဆ္ဂး ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် နကဵုပၞာန်ကျာတံဂှ်တုဲ ကောန်ၚာ်သၟတ် ကွးဘာ နူဒေသတံဏံဂမၠိုၚ်ဝွံ ဂွံဗ္တောန်ပညာ သၟဝ်ကၟုဲဒဒၚ် ဗွဲမဂီုကၠီုဗၠးဘဲ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံမွဲဏီရ။
ညးတာလျိုၚ်မွဲတၠ နူဂကောံရီုဗၚ်မၚ်မွဲ ပရေၚ်ပညာ ဘဲပၟတ် ဘဲပၞာန် S&C ဖျေံသ္ဇိုၚ်ရးသက်ကိုၚ်ဂှ် စဳဇန်ဒၟံၚ်နဲကဲ သွက်ကွးဘာဂမၠိုၚ် ဂွံဗၠးနူဘဲပၞာန်ကျာတံရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“သွက်ပရေၚ်ပညာဂှ် ပိုယ်တံ စဳဇန်ဒၟံၚ် နဗီုပြၚ်မွဲဗီုရ။ နဲကဲဂွံဗၠးဘဲပၞာန်ကျာဂှ် ဂၠါဲဒၟံၚ်ရ။ ဂွံကတ်ဗ္တောန် နကဵုနဲကဲဏံ ဓဇက်ဒၟံၚ်အစဳဇန်မွဲမွဲသာ်တုဲ ပိုယ်တံ ထ္မံက်ထ္ၜးဟွံဂွံဏီပုဟ်။ မူဟိုတ်ရောတှ်ေ အစဳဇန်ဏံဂှ် ပိုယ်တံ ဒစးဒုၚ်လဴထ္ၜးဟွံဂွံဏီရ။ ဆ္ဂး သွက်ကွးဘာတံဂှ်တှ်ေ ၜိုတ်သ္ပမာန် ညံၚ်ပရေၚ်ပညာဂွံပြေပြံၚ် ချူဓဇက်ဒၟံၚ် အစဳဇန်တံတုဲယျ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အပ္ဍဲသတ္တာဟဒုတိယ တုဲကၠုၚ်တေံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက်ပၞာန်ကျာ ကုဘာဗ္တောန်လိက် ကွာန်(မန်ကျည်းအုပ်) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဒဳပေဝ်ယေန်၊ ရးသက်ကိုၚ်ဂှ်ကဵု ကွာန်(အကြည်ပန်းပလွန်း) ၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်(ဆော) ရးမဂွဵုဂှ်တုဲ မၞိဟ် ၂၀ ပြၚ် ဒးချိုတ်အာလဝ်တုဲ ဟွံအောန်နူကဵု ၄၅ တၠ ကလိဂွံလဝ်ဝပ်ရ။
ကြဴနူလၟေၚ်ဒဒှ်ဏံတုဲ ဂကောံပရေၚ်ပညာ ပွိုၚ်ဍုၚ်မျာၚ်ဂှ် ဂွံပါဲဒလေတ် ဘဲအန္တရာယ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်ပၞာန်ကျာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံမာန်တုဲ ဒေါအ်ဇူထောံလဝ်ဘာ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံကဵု လၟေၚ်ကမၠောန်ပရေၚ်ပညာတံ သီုဖအိုတ်ရောၚ် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၁၂ တေံ လလောၚ်တြးကဵုလဝ်သမ္တီရ။
ပ္ဍဲရးတၞၚ်သဳ ပေါဲဗ္တိုက်သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ပညာလ္တူအောန်လာၚ်ကီု သီုဘာပ္ဍဲဗလးတိတံဏံဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဆက်ထ္မံက်ရုပ်ရဴဟွံမာန်တံရရောၚ် အ္စာဘာမွဲတၠ ဟီုတဴရ။
“ဆက်စပ်ကဵု ဒၞါဲပၞာန်ဒှ်ဒၟံၚ်တံဂှ်တုဲ အဓိကဂှ်တှ်ေ အခက်အခုဲလာၚ်၊ အခက်အခုဲပၟတ်ဓာတ်လလဳ တံတုဲ ပရေၚ်ပညာလ္ပာ်အောန်လာၚ်ဂှ် ဆက်အာဟွံဂွံ ဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဗလးတိတေံဂှ်လေဝ် ကွာန်ဂ္စါန်ပံက်ဘာတံဂှ် ဟိုတ်နူဘဲပၞာန်ကျာတုဲ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဆက်ထ္မံက်ရုပ်ရဴဟွံမာန်တံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
စနူဂိတုဨပရဴ တုဲကၠုၚ်တေံတုဲ ရးတၞၚ်သဳ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်တၞၚ်သဳ၊ ပဠဝ်၊ ကျောန်သု၊ ဘုတ်ပြၚ်း၊ ထဝါဲ၊ တယိတ်ချံၚ်၊ လံၚ်လုၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုတံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတးတံ သာသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
တွဵုရးကချေၚ်ကဵု တွဵုရးကရေၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵုတံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာတုဲ ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဝှ်ကြံၚ်ဂမၠိုၚ် KIO ကေုာံ KNU တံဂှ် ပံက်ဗ္တောန်ကဵုဒၟံၚ် နူပရေၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်ဒှ်တမ် စဵုကဵုဘာကွတ်ဂယိုၚ်လမျီု ကေုာံ ကဆံၚ်ကဝ်လိက်ရ။
လအာတုပ်သာ်ဂှ်ကီု ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကဵုကွာန် မၞုံအပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒဝ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံကဵု ပ္ဍဲကဵုကွာန် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ဂေတ်ဂြိပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ပံက်လဝ်ဘာကောန်ဂကူမန် ကဆံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်တံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဌာနပရေၚ်ပညာဗဟဵုတေံဂှ်လေဝ် သၞာံ ၂၀၂၂ တေံ စပံက်လဝ် ကဝ်လိက်ကောန်ဂကူမန်ရ။
အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ပ္ဍဲဘာဗ္တောန်လိက်အလဵုအသဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ် ညးဟွံမိက်တိုန်ဘာဂမၠိုၚ် ရုဲစှ်ကၠုၚ် သ္ဂောံတိုန်စိုပ်ဘာ ပ္ဍဲဘာပုဂ္ဂလိကတံကဵု ဘာဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် မပံက်လဝ်တံဂှ်ရ။
ဆ္ဂး အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုပွိုၚ်ပိသၞာံဏံ ဗွဲတွဵုမအောန် ကောန်ၚာ် နူဒ္စါံပြကောဋိကိုဋ် စဵုကဵု ၁၀ ပြကောဋိကိုဋ်ဟွံအောန် ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်ကတ်ဗ္တောန်ပညာရောၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် သတ္တာဟပထမဂှ် တၚ်နၚ် ISP-Myanmar လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ဂမၠိုၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−CJ