မတ်မလီု၊ မေ ၂၂
ဒေသအပိုၚ်အခြာကွတ်စက် အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် မွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဂွံဒၟံၚ်ပၟတ်လလဳ ၜိုတ်ၜါနာဍဳဓဝ်ဂှ်ရ ကရောံခရိတ်အိုတ်နာနာ က္ဍၚ်ဂှ် ပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်ဗၞိက် ထ္ပက်စှ်ေကၠုၚ်မာန်ရောၚ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံကဵု တၠကမၠောန်ဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ဌာနတြးဇြဟတ်ဓာတ်လလဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် စနူဂိတုမေ ၂၀ တုဲ ဒေသအပိုၚ်အခြာကွတ်စက် အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် လၟေၚ်တ္ၚဲ နူဂယး ၅ နာဍဳ စဵုကဵု ၇ နာဍဳ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး ၜိုတ်ၜါနာဍဳရဟေၚ် တြးကဵုအာပၟတ်ဓာတ်လလဳဏောၚ်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်သမ္တီရ။
အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ကၠာတေံ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး တြးကဵုလဝ်ပၟတ်လလဳ ကုဒေသအပိုၚ်အခြာကွတ်စက်တံဂှ် ပွိုၚ် ၄ နာဍဳကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဓာတ် ဟွံရုမ်ဂပ်တုဲ အခိၚ်ကဵုပၟတ်ဂှ် ထပ်ဒးဖအောန်ဖျေံလဝ်ရောၚ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ဂးလဝ်ရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူဖအောန်ဖျေံ အခိၚ်ကဵုပၟတ်လလဳဂှ်တုဲ ၚုဟ်ကၠောန်ပ္တိတ် တိုန်ကၠုၚ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထပ်ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ဘဲဒဏ်ၚုဟ်ဗၞိက်က္ဍၚ်တံဏီဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ် ညိညဏောၚ်လေဝ်။ အခိၚ်ကဵုပၟတ်အောန်တှ်ေ ဗဒှ်စက်တုဲ ဒးအာဒၟံၚ်ရ။ သ္ဂောံဂွံဂလိုၚ်ပ္တိုန် နူဏံရနွံ။ ခရိတ်အိုတ်တံဂှ်တှ်ေ တိုန်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ တိုန်ကၠုၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲညးဒးရပ်သုၚ်စောဲတံဂှ် ထပ်တိုန်ပၠန်ဏောၚ်။ ကၞောတ်တဲ အာဒး ညးဒးရပ်စပ်စကာတံဂှ်ရဏောၚ်။ ၚုဟ်ဗၞိက်ဖျာတံဂှ်တှ်ေ တိုန်ကၠုၚ်တွဵုဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဖအောန်ဖျေံ အခိၚ်ကဵုပၟတ်ဓာတ်လလဳ ကုဒေသအပိုၚ်အခြာကွတ်စက်တံဂှ်ဝွံ ရန်ကဵု သ္ဂောံကဵုပၟတ်ဓာတ်လလဳ ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံဏောၚ် ၜိုန်ဟီုလဝ်ကီုလေဝ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် အလုံဍုၚ်မွဲ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး နူပွိုၚ် ၂ နာဍဳ စဵုကဵု ၄ နာဍဳဟေၚ် ကလိဂွံဒၟံၚ်ပၟတ်ဓာတ်လလဳရ။
တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် အခိၚ်ကဵုပၟတ်ဓာတ်လလဳ ကုဒေသအပိုၚ်အခြာကွတ်စက်တံဂှ် ဖအောန်ဖျေံထောံမ္ဂး အကာဲအရာကမၠောန်အဇာဍောတ်၊ အဇာလဒေါဝ်တံ သာပရေံကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ကမၠောန်အဇာဍောတ်၊ အဇာလဒေါဝ်တံဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာပရေံအာကွေံကွေံဏောၚ်။ ပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်အပ္ဍဲဍုၚ် ဒှ်အခက်အခုဲဏောၚ်။ တုဲပၠန် အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ၚုဟ်ဗၞိက်ဖျာတံ တိုန်ဏောၚ်။ လၟုဟ် အလဵုအသဳဂှ်လေဝ် မုမွဲမှ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် သောၚ်ၚ်ကၠးကၠးဂှ်ဟွံမွဲပုဟ်။ သၞောဝ်ကိုန်စဳမာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဂးတုဲ ဍေံတံ ပ္တိတ်လဝ်ရ။ အေ ဂှ်တှ်ေ ဍေံတံဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ၜိုတ် ၃ ဒဿမ ၅ တၟံကၠံ ဒးတိုန်ဏောၚ်ဂးတုဲ ဟီုလဝ်ရ။ နူကဵုမု တိုန်ဗီုလဵုရော၊ ဂွံတိုန် ကၠောန်သာ်လဵုရောဟီုဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဌာနဓာတ်လလဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂိတုမေ ၁ ဂှ်မ္ဂး အလုံဍုၚ်မွဲ နွံပၟိက်ဒၟံၚ် ဇြဟတ်ဓာတ်လလဳ ၅၅၀၀ မဂ္ဂါဝတ်ကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ် မွဲတ္ၚဲဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် ၜိုတ် ၂၈၀၀ မဂ္ဂါဝတ်ဓဝ်ရမာန်တုဲ တၚ်နွံပၟိက်ဇြဟတ်ဓာတ် အလုံဍုၚ်မွဲ ၜိုတ် ၅၀ တၟံကၠံရဟေၚ် ကဵုပၟတ်မာန်ဂှ် ဒုၚ်လဝ်ဝန်ရ။
တိုက်သြန်ဂၠးတိဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဒၟါနူပၟတ်လလဳ ပိုတ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ကီု၊ ၚုဟ်ပလံၚ်ဗစိုပ် သီုကဵုကပေါတ်ဗၞိက်အပြောံတံ က္ဍၚ်တိုန်ဂှ်ကီု ဟိုတ်နူအပ္ဍဲဍုၚ် ဟွံညိၚ်ဝတ်တုဲ စှ်ေဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
အတိုၚ်တိုက်သြန်ဂၠးတိ ချိၚ်ခယျလဝ်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ သၞာံ ၂၀၂၄ ဏံ ဒမြိပ်တောတက် ဂွံဂွံတိုန်ဇြဟတ် ဟွံမွဲတုဲ ဒးစှ်ေဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်တုဲ စဵုကဵုသၞာံ ၂၀၂၅ ကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ဏီဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
တိုက်သြန်ဖောအ်ဗြေဝ်အာယှ ADB ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဍုၚ်ဗၟာဝွံ အပ္ဍဲဒေသအာဇြဳယာန်ဂှ် ဒမြိပ်တောတက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် သီုကဵုၚုဟ်ကၠောန်ပ္တိတ် GDP အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်သဝ်အိုတ်ရောၚ် တုဲကၠုၚ်ကၞောတ်သၞာံတေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−CJ