မတ်မလီု၊ ဂျူလာၚ် ၁၇
ဒပ်ပံၚ်ကောံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ထိၚ်ဒက်လဝ် သ္ကုတ်ဂၠံၚ်ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵု သေံ−ဗၟာတံဂှ်ရ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ်မွဲကဆံၚ် ပြံၚ်လှာဲကၠောန်သ္ပကၠုၚ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်သေံ−ဗၟာၜါဍုၚ်ဂှ်ရ။
ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵု သေံ−ဗၟာ မပ္တံကဵု လ္ဂုၚ်−ကအ်သံၚ်−ရနံၚ်တံဂှ် သီုအာသီုစဴ စဒၟံၚ် နကဵုက္ၜၚ်ဖ္ဍိုက်ပ္တိုန်ကဠာဗၞိက် နူကဵုသၞေဟ်ပြၚ်ၜဳတံယျဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵုပရိုၚ်တြးဝါဒ မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၁၆ တေံရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး နူကဵုသၞေဟ်လ္ဂုၚ်ဂှ် ဖ္ဍိုက်ပ္တိုန် သြောံဂန် ကေုာံ သတ္တုတံတုဲ က္ၜၚ်တိတ်ကၠုၚ် နူဂိတုဂျောန် ၃၀ ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၈ ဂှ် စိုပ်ကၠုၚ် ဗ္ဒိုပ်သွံရာန်ဗၞိက် ကအ်သံၚ်တုဲ ဖျေံဗၞိက်၊ ပ္တိုန်ဗၞိက် ပ္ဍဲသၞေဟ်ရနံၚ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပလဝ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၁၀ ဂှ်မှ ဂွံတိတ်နူသၞေဟ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် က္ၜၚ်မွဲဖ္ဍိုက်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၁ တေံ တိတ်နူလ္ဂုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၅ ဂှ် စိုပ်ဗ္ဒိုပ်သွံရာန်ဗၞိက် ကအ်သံၚ်တုဲ ပ္ဍဲသၞေဟ်ရနံၚ်ဂှ် ဖျေံဗၞိက်၊ ဖ္ဍိုက်ပ္တိုန် ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် ကၠောန်သ္ပလဝ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၁၂ တေံမှ ဂွံတိတ်ဂှ်ရ ဂၠံၚ်အာသၟးဂှ် အခိၚ်လအ်ဒၟံၚ် ၁၀ တ္ၚဲပြၚ်ရ။
တၠကမၠောန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုမွဲတၠဂှ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ်မွဲကဆံၚ်ဂှ်ဝွံ သွက်တၠကမၠောန်ဇၞော်ဇၞော်တံရဟေၚ် ပြေပြံၚ်မာန်တုဲ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကၠောန်ဒၟံၚ်ညိညိတံဂှ်တှ်ေ အခက်အခုဲဗွဲမဂၠိုၚ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ ရဲဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ်တှ်ေ ပြေပြံၚ်။ ဥပမာ ဗီုကဵုသြောံဂန်တံ မုတံရ။ ရဲလှုဲနွံဂၠိုၚ်ၚ်တံဂှ်တှ်ေ ပြေပြံၚ်တုဲ ဆ္ဂး ရဲကၠောန်ဒၟံၚ်ညိညတံဂှ်တှ်ေ ဒှ်ဒဒိုက်ဏောၚ်။ ညးတံဂှ် ဂွံရာန်ကဵုကောန်တုၚ်နာတံဂှ် ရာန်ဟွံမာန်ပုဟ်လေဝ်။ လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုပယျဵုဂှ် ကွဳစက်ဇၞော်ဇၞော်မွဲဖ္ဍိုက် ၜိုတ်ဏံရ။ ကောန်တုၚ်နာမွဲမဟီုမ္ဂးလေဝ် အာပလံၚ်မွဲမရ။ အာပလံၚ်တုဲ လှုဲဂွံနၚ်တံဂှ် ရာန်ကပေါတ်တၞဟ်ဟ်တုဲ ကလေၚ်သွံလ္ပာ်ဏံပၠန်။ မၞိဟ်တံဏံ ဒှ်အာအခက်အခုဲဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ်မွဲကဆံၚ် ပလံၚ်ဒၟံၚ် ကောန်တုၚ်နာတံဂှ်ဝွံ အိုတ်ဂၠိုၚ်နူကဵု ပလံၚ်ဒၟံၚ် နကဵုကွဳစက်ဖ္ဍိုက်ပ္တိုန်ဗၞိက်ကၠာတေံဂှ်မာန်တုဲ ပကောံပကေဝ်ကပေါတ်မဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တုဲ ဒးပလံၚ် မွဲတဲဓဝ်ဂှ်ရ အခိၚ်လအ်လတံလေဝ် နွံမာန်ရောၚ် ညးဆက်ဟီုရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ နကဵုဂၠံၚ်ဍာ်မွဲကဆံၚ် ဗၞိက်ပလံၚ်၊ ဗၞိက်ပၠောပ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုသေံ−ဗၟာ တံဂှ် စဵုကဵုဂိတုဂျူလာၚ် ၈ ဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ် လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန် ၁၅ တၞး၊ ၚုဟ်မးသွက်ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ၄ ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ်တုဲ ကဵုလဝ်အခေါၚ်လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ် ၅၉၈ တၞး၊ ကွက်ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ၂၆ ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဌာနက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ်ကဵု ပယျဵုသေံဗၟာၜါဍုၚ်တံဂှ်ဝွံ စနူသၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၂၄−၂၀၂၅ ဂိတုဨပရဴတုဲ စဵုကဵုဂိတုမေ ဂှ် ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ဗ္ဒါဲ ၅၀၀ ပြကောဋိကိုဋ် နွံတုဲ ဗၞိက်ပၠောပ်ဂှ်တှ်ေ ၁၅၅ ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ် နွံဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI