မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ(၁၁)
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ပွိုၚ်မွဲသၞာံဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်အပံၚ် (၈၂)ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဒးဂဗလဝ်ကဵု ပွထပိုတ်အေန်တာနိတ် လၟိဟ်အလန် (၁၃၀)ပြၚ်ရဂှ် ပရဝ်ကျေတ်အေန်တာနိတ်ဍုၚ်ဗၟာ MIP ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၇)ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲဒေသဒးဒုၚ်ထပိုတ်အေန်တာနိတ်တံဂှ် ကချေၚ် ကေုာံ ရခေၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံဂှ် ဒးဒုၚ်ထပိုတ်လဝ် အလုံမွဲတွဵုရးတုဲ ရးမာန္တလေဝ်၊ သေတ်ကိုၚ်၊ မကွေ၊ ဗဂေါ၊ ရးတၞၚ်သဳ၊ ချေၚ်၊ သေံ၊ ကရေၚ် ကေုာံ မန်တံလေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးချေၚ်ဂှ်တှ်ေ မ္ၚးနူဍုၚ်ဇၞော်(ဟားခါး)တုဲ ဒးဒုၚ်ထပိုတ်လဝ် အလုံမွဲတွဵုရးတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဒးဗလးလဝ်တဲ မၞုံရးသေံသၟဝ်ကျာတံဂှ်လေဝ် ဒးဂဗကၠုၚ်လဝ် ပွထပိုတ်အေန်တာနိတ်တံရ။
ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵု နူတွဵုရးကရေၚ်၊ ရးမာန္တလေဝ်၊ မကွေ၊ သေတ်ကိုၚ် ဒၞါဲပေါဲဗ္တိုက်ဇီုမုက် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံဒပ်ပၠန်ဂတးတံသ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ထပိုတ်လဝ်အေန်တာနိတ်တုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် နူတွဵုရးမန်တံကဵု ရးတၞၚ်သဳလ္ၚဵုတံလေဝ် လၟေၚ်ဒဒှ် ဒးဒုၚ်ထပိုတ်အေန်တာနိတ်တံ နွံကၠုၚ်လဝ်ရဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးမံၚ်တန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒေသပဋိပက္ခတံဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဂွံပရိုၚ်တၚ်နၚ်တံ မွဲဒမြိပ်ကဵုအခိၚ်ဂှ်ရ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု အန္တရာယ်လမျီုတုဲ ၚုဟ်ကပေါတ်ဗၞိက် ဇၞော်သၠုၚ်ကၠုၚ်တုဲ ကဏ္ဍပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်ပညာတံ ဒးဇိုက်ကပိုက်ကၠုၚ်ရဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ပ္ဍဲဂိတုမေ စၟတ်တ္ၚဲ(၃၀)ဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်ကၟာတ်ဆိုအ်လဝ် ပွသုၚ်စောဲ VPN တံတုဲ ပ္ဍဲသၞေဟ်ကၚ်စၟဳတ်တံဂှ် စၟဳတ် VPN ပ္ဍဲဖုၚ်တံတုဲ ယဝ်ရဆဵုမ္ဂး ပွရပ်ဒက်အာတ်သြန်တံဂှ်လေဝ် ကၠောန်သ္ပကၠုၚ်လဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် မၚ်ရံၚ်ဒၟံၚ် ပွဟီုဂးပါ်ပါဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ နူကဵုလ္တူလာၚ်ဂှ် လၟေၚ်ဂိတုတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်အရာပ် (၃၇၀)ပြၚ် ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်လဝ်ရဂှ် ပရဝ်ဂျေတ်အေန်တာနိတ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သ္ဂးရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် Freedom House လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တိုဝ်ဗာ သၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ် အခေါၚ်ဗၠးၜးအေန်တာနိတ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် စိုပ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာပရေံအိုတ်ရတုဲ ဒးဒုၚ်ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ဗွဲမညဳသၟဟ်ကဵု ပရေၚ်ဗၠးၜးအေန်တာနိတ်ကြုက်တံရ။
ပရိုၚ် – သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်