မတ်မလီု၊ မာတ် ၄
ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ဝွံ ယဝ်ရတော်စုတ်သီုပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန်မသၠဲလးကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ကဵု ပရေၚ်ဂီုကၠီုတိဍာ် အပ္ဍဲဍုၚ်လၟုဟ်ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲသၞာံဏံ ဂွံဒှ်ကၠုၚ်တဴ အောန်တဴဗွဲမလောန်ဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်မွဲ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
BNI-Myanmar Peace Monitor မမၚ်ရံၚ်ဒၟံၚ် လၟေၚ်ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်တၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်တၟေၚ် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတၟိ တၠုၚ်လအာသ္ဂောံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ်ကဵု အကာဲအရာပၠန်ဂတးဂှ်တုဲဲ လလောၚ်ပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၈ တေံဂှ်ရ။
အတိုၚ်စၟတ်သမ္တီဂမၠိုၚ်မ္ဂး အလုံဍုၚ်မွဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် နွံ ၃၃၀ ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် ၂၄၀ ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တုဲ လၟိဟ်ပွိုၚ်ဍုၚ် လၟေၚ်ဒဒှ်ပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန်တံ ဟွံမွဲဏီတံဂှ်ဝွံ သှ်ေဒၟံၚ် ၉၀ ပြၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ လၟိဟ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ကၠောန်ပေါဲဗ္တိုက်ဂွံဂှ်ဝွံ အောန်ဒၟံၚ်နူ ၁၀၀ တုဲ လ္ပာ်ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ဟီုကၠုၚ်လဝ် ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲကဵု ၁၆၁ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုကွာန်၊ အရာပ်တံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်အာတၟံကၠံပေၚ်ၚ်မာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဥူတာန်သဵုနာၚ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် အစဳဇန်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်ဝွံ မွဲသၞာံမွဲအလန် ဒၟါနူပြံၚ်လှာဲဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ အလဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ဂုတ်သွာတ်ကဵုဟွံမာန်ရပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“အစဳဇန်ပေါဲရုဲမာဲ မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ်တှ်ေ မွဲသၞာံမွဲအလန် ပြံၚ်ဒၟံၚ်ရ။ အေ ဂှ်တှ်ေ ကၞောတ်သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ညးဟီုကၠုၚ်လဝ်ဂှ် သၞာံ ၂၀၂၅ ဏံ ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ၜိုတ် ၂၀၂၆ မှ ဒှ်မာန်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။ ဆ္ဂး ရံၚ်ကေတ်တှ်ေ ကြုက်ဂှ်လေဝ် မိက်ဂွံကဵုကၠောန်မံၚ်။ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်ကၠုၚ် ဒှ်ဂွံဏောၚ်။ အေဂှ်တှ်ေ ဂွံကၠောန်အပ္ဍဲသၞာံဏံဂှ်လေဝ် ဒးချပ်ဒၟံၚ်။ နကဵုအလဵုညးရ ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဟွံမာန်ဂှ် အကာဲအရာတံဏံ ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ဒှ်ဒၟံၚ်ရ။ ဆ္ဂး အကြာအကြာဏံ အခေါၚ်အရာညးတံမကၠောန်ဂွံတံဂှ်လေဝ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်သိုက်က်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်မ္ဂး အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ဒးဒုၚ်ပံက်လဝ်မုက်ပၞာန်စုၚ်ဇဳ ကုဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံတုဲ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မ္ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵုပၞာန်ဂှ် ပြဟ်လလုဲဂၠိုၚ် ဒးဂိဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ ဒးဗလးလဝ်ဗ္ဒိုပ်ပၞာန် ဂၠိုၚ်ကဵုကၠံရ။
ဗွဲတၟေၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်ဝွံ ဇြဟတ်လွဟ်၊ ဇြဟတ်မၞိဟ်တံ ဇြဟတ်ခိုဟ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ စဵုကဵု ၉၅ ဍုၚ်ဂှ် သီဂွံလဝ် နူဇရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ ထိၚ်ဒက်ဂွံလဝ်ကဵုသၞာံရ။
ဒးဆောံလေၚ်ကၠုၚ် ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရးၜါကီု၊ ပရေၚ်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ဘပဠကၠုၚ် နကဵုပရေၚ်ပၞာန် စဵုကဵုဍုၚ်ဇၞော်ပ္ဍဲတွဵုရး ညံၚ်ရဴလွိုၚ်ကဝ်၊ သေတ်တိုဲတံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဂဗကၠုၚ်ဒၟံၚ်ယျဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်ရ။
စပ်ကဵုပကောံစရၚ်မာဲဂှ်တုဲ နကဵုကမ္မတဳကံက်ကပှ်စရၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္ဍဲကဵုရးဒေသ ကေုာံ တွဵုရးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၅ ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ ၃၁ တေံ စၟဳတ်သ္ပဒတန်အာ စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ် လ္တူအာယုက် ၁၈ တံ အဆံၚ်ၚ်ရောၚ် ဟီုလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ အကာဲအရာကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု မကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ်ဝွံ သၞာံ ၂၀၂၅ တုဲမှဟေၚ် ဒဒှ်ရက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် တၚ်နၚ်ဂမၠိုၚ် ထ္ၜးပျးဒၟံၚ်ရောၚ် BNI-Myanmar Peace Monitor ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမှဟေၚ် ဂွံအာပၞော်တိတ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာသာ်ဏံဂှ်တုဲ အပ္ဍဲသၞာံဏံ အတိုၚ်စဳဇန်လဝ်ဂှ် ယဝ်ဟွံဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂးလေဝ် ထပ်ပပဵုပ္တိုန် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ် ၆ ဂိတုတုဲ ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ် ဒှ်သဘဴပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ရ။
ညးဍုၚ်ကွာန်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ဂှ် ယဝ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဆက်ပပဵုပ္တိုန်ဒၟံၚ်အာယုက်ဂှ်ဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သာကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ်မာန်တုဲ သီုၜါလ္ပာ် မိက်ဂွံကဵုသဳကၠဳညးသ္ကအ်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်လညာတ်ညးရ။
“နကဵုဂကောံအုပ်ဓုပ်ကောပ်ကာဲကၟိန်ဍုၚ် ယဝ်ဆက်ပပဵုပ္တိုန်အာအာယုက်သာ်ဏံမ္ဂး သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် ဟွံခိုဟ်ပုဟ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုယ်တံ ဒးဆေၚ်အာမုက် ကုအရာတံဏံ ဂၠိုၚ်တိုန်သိုက်က်ဏောၚ်။ သွက်သၟတ်တံဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ဒးလုပ်ပၞာန်ဂှ်ကီု၊ ယဝ်ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်ပုဟ်ဟီုမ္ဂး ပိုယ်တံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးကြေပ်အကြာရ။ မိက်ဂွံကဵုကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ဗွဲမပြဟ်ရ။ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ်လေဝ် သီုၜါလ္ပာ်မိက်ဂွံကဵုသဳကၠဳရ။ ဂၠံၚ်တရဴဗ္တိုက်သရိုဟ်အာမွဲတဲဓဝ်ဂှ် ဍာ်ဇမၠိၚ်မ္ဂး ပိုယ်တံ ဟွံစှ်ေစိုတ်ပုဟ်။ အာဗီုဏံမ္ဂး လအ်ဏောၚ်၊ စၞးဒးကဵုအခိၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ် သဳကၠဳလ္တူခုၚ်တက်ကျာမွဲမွဲရ နွံပၟိက်။ ဟွံသေၚ်မ္ဂး လအ်အာညံၚ်ရဴအလဵုအသဳမၚ်သ္ၚိ ဥူနေဝေန်ဂှ် ပွိုၚ် ၂၀ သၞာံဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပေါဲရုဲမာဲမကၠောန်ဗဒှ်အာ အပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ ဂှ်ဝွံ အတိုၚ်ပၟိက်ဂကောံပၞာန် ယဝ်သွဟ်ဟွံတိတ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒ္ဂေတ်ဍေံ မဖန်ဗဒှ်ကၠုၚ်ပရေၚ်မမာဲဟွံဗဗွဲဓဝ် ဒ္ဂေတ်ပရေံပရေံသာ်ဏံဂှ် ဇၟာပ်ဗော်လုပ်ပြိုၚ်ဂမၠိုၚ် ထေက်ကဵုဒးသ္ပသတိဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္တိုန်စရၚ်ဇရေၚ်ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဂွံလဝ်အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ဂှ် ၅၆ ဗော်နွံဒၟံၚ်ရ။ ဗော်တံဏံဝွံ မိက်ဂွံပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံပၞာန် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာမထံက်ဂလာန်ဂှ်နွံတုဲ ညးမိက်ဂွံသၠဲကၠုၚ်ဗွိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
လ္ပာ်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ်တှ်ေ စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်အာဂှ်တုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံကၠောန်ဗဒှ်ဂှ် ဒတူလိုၚ်ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ်အိုတ်တုဲ ဂကောံဇြဟတ်လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ကၠာဟွံဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဂွံဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်စပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ထေက်ကဵုဒးကဵုက္ဍိုပ်ရောၚ် ကဵုဒၟံၚ်ကသပ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
ဂကောံအလဵုအသဳဍုၚ်သ္အာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ညံၚ်ရဴအလဵုအသဳကြုက် မစှ်ေစိုတ်ကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ၅ သာ်ဂှ်တုဲ မဒှ်ဍုၚ်မထံက်ဂလာန် ကုပေါဲရုဲမာဲဂှ် နွံကီုလေဝ် အာဇြဳယာန်ဂှ်တှ်ေ ကဵုက္ဍိုပ်ကဵုပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်တံ လွာဲဂှ်တုဲ ညးမဆက်စပ်သီုဖအိုတ် သ္ဂောံဆဵုဂဗဂၠါဲအာသွဟ်ဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု− Social Media