နေဗျဳဒဝ်၊ မာတ် ၇
ဟိုတ်နူတၚ်တုပ်စိုတ် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ရုယှာတံဂှ်တုဲ ကိုန်စဳမာန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တၟေၚ် ဒေသထဝါဲ ပ္ဍဲရးတၞၚ်သဳဂှ်ဝွံ ဇီုကပိုက်ကၠုၚ် လ္တူဂကောံပၠန်ဂတး သ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာတံမာန်ရောၚ် ညးလ္ၚတ်ဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
အပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်တရဴက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် အာစိုပ်လဝ်ဍုၚ်ရုယှာဂှ် သွက်ပရေၚ်ပံၚ်တောဲၜါဍုၚ်ဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်အာ အိုဿီုကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ပရေၚ်စဵုဒၞါတံဏောၚ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲတုပ်စိုတ် ကဏ္ဍနာနာ ၁၀ သာ်ရ။
ပရေၚ်ပံၚ်တောဲကုဍုၚ်ရုယှာ မသ္ဂောံသၠုၚ်ပ္တိုန် ဒၞါဲဒေသအပိုၚ်အခြာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တၟေၚ်ထဝါဲ နဒဒှ်ပၞော်တိတ်ၜဳ မစှ်ေကဵုမဟာဗျူဟာဂှ် စကၠုၚ်လဝ်လဂါံဇိုၚ်တၟိမာန်ဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရဂွံဇြဟတ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုလဝ် ပ္ဍဲဝှဝ်ရာမ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်ဗမာ−ရုယှာ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်မဝ်သကိုဝ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၅ တေံရ။
နဒဒှ်သွဟ်မွဲ နူကဵုဝှမ်ရာမ်ဏံဂှ်တှ်ေ ဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲတၚ်တုပ်စိုတ် ပရေၚ်သ္ဂောံသၠုၚ်ပ္တိုန်ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် အကြာၜါဍုၚ်ကဵု ပရေၚ်သ္ဂောံကဵုပွစဵုဒၞါတံမာန်ဂှ် ဟိုတ်နူဌာနမဆေၚ်စပ်ဂမၠိုၚ် သဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ်လဝ်တုဲ ခြာဟွံလအ် ထ္ပက်စၟတ်တဲမာန်ဏောၚ် သ္ဂးရ။
ဣဏံဝွံ ရပ်စပ်စကာ သၞောဝ်ဂီုကၠီုပူဂဵုတံတုဲ သွက်ဂွံစဵုဒၞါ ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်ရုယှာ မစှ်ေကဵုမဟာဗျူဟာ အပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဂကောံဒပ်စလိၚ်ခၟာၚ် မဒုၚ်လဝ်ယၟုကမ္ပဏဳတံ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်မာန်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်တံ နွံဒၟံၚ်ရ။
ဒံက်တာသဳရိမန်ဆာန် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ကရောၚ်ပၞာန်ရာမည ဖျေံသ္ဇိုၚ်သ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာဂှ် ယဝ်ဒပ်စလိၚ်ခၟာၚ်ရုယှာ Wagner တံ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ် နဒဒှ်သ္ဇိုၚ်ဝန်ဂီုကၠီုတံဂှ်မ္ဂး ကဵုကၠုၚ်အရီုဗၚ်ပရေၚ်ပၞာန် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်မာန်ရောၚ် ဟီုရ။
“ယဝ်လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်သာ်ဏံမ္ဂး ပရေၚ်ဇီုကပိုက်လ္တူဂကောံပၠန်ဂတးတံ နွံကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်မာန်ဏောၚ်။ ဒပ်စလိၚ်ခၟာၚ်ရုယှာ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် နဒဒှ်သ္ဇိုၚ်ဝန်ဂီုကၠီုပူဂဵုတံ သွက်ဂွံကဵုဂီုကၠီု ကုပရေၚ်ဂီုကၠီုကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်ရုယှာတံ အဓိကကီုလေဝ် ဒေသမဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵုဒေသပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုရးတၞၚ်သဳကဵု ဒေသမန်အလုံမွဲဂှ် ညံၚ်ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဟွံဂွံဗ္တိုက်သီကေတ် ညံၚ်ဒေသတံဏံ ဟွံဂွံစိုပ်သၟဝ်တဲပၠန်ဂတးတံဂှ် ကဵုပရိုၚ်ကဵုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကီု၊ ထံၚ်ကၠုၚ်ပရိုၚ်ပရေၚ်ပၞာန်တံကီု ကဵုကၠုၚ်အရီုဗၚ်တံကီုဂှ် နွံကၠုၚ်မာန်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဒေသသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာ ဒေသမန်၊ ကရေၚ်၊ တၞၚ်သဳတံဝွံ ဒှ်ဒေသ ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်အပ္ဍဲဒေသတံ ချဳဒရာၚ်ဇြဟတ်ခိုဟ်မွဲရ။
ဆ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဒေသတံဏံဂှ် ညံၚ်ဌာန်ဂအုပ်ဗ္ဒိုပ်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံကီု တိဍာ်အုပ်ဓလီုတံကီု ဂွံယအ်စှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ ဘပဠဗ္တိုက်ကၠုၚ် ပရေၚ်ပၞာန်တံ ဟွံမာန်ဏီရ။
ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၃ တေံ ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ရုယှာတံ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ လိက်ကသုက် စပ်ကဵုပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ၉ သာ် ပါလုပ်သီုကဵုပရေၚ်သိုၚ်ခၞံရုၚ်စက်ဍုန်ကၠေၚ်ဍေန် ကေုာံ သၞေဟ်က္ၜၚ် ပ္ဍဲအပိုၚ်အခြာဒေသပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တၟေၚ်ထဝါဲရ။
ကၠာဏံ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၈ တေံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် စၞောန်ပျးလဝ် သၞောဝ်ဂီုကၠီုပူဂဵု ကမ္ပဏဳဍုၚ်သ္အာၚ်တံကီု ကမ္ပဏဳအပ္ဍဲဍုၚ်တံကီု နွံပၟိက်မ္ဂး မဂွံအခေါၚ်ရပ်လွဟ်တံဂှ်ရ။
လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ဂီုကၠီုပူဂဵုတံဂှ် ရန်လဝ်သ္ဂောံပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံဂီုကၠီုကၟိန်ဍုၚ်မာန်ဂှ်ရ ယဝ်ဂွံပရိုၚ် မကၠုၚ်ဇီုကပိုက်ဒး ပရေၚ်သၞောဝ်အုပ်လဒံ ကေုာံ ပရေၚ်ဂီုကၠီုကၟိန်ဍုၚ် အပ္ဍဲလၟေၚ်ကမၠောန်တံဂှ်မ္ဂး ဒးပလံၚ်ဗစိုပ်ပရိုၚ် ဇရေၚ်ဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တံ မဒှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ယဝ်ဒှ်ကမ္ပဏဳဍုၚ်သ္အာၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲအရာခါန်ကၞက်ပ္တိုန်သ္ဇိုၚ်ဝန်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ် အောန်အိုတ် ကောန်ဍုၚ်ဗမာ ၇၅ တၟံကၠံ ဒးပါလုပ်ဏောၚ် စၞောန်ပျးလဝ်ကီုလေဝ် လၟိဟ်ဍေံဂှ်တှ်ေ သၞောတ်ဗ္ၜတ်လဝ်ဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ဏီရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တြေံ ပၞာန်မၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ်တံလေဝ် ပါလုပ်ကၠုၚ်မာန်တုဲ ကောန်ပၞာန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံလေဝ် ယဝ်ပါလုပ်ကၠုၚ် နဒဒှ်သ္ဇိုၚ်ဝန်ဂီုကၠီုပူဂဵုတံဂှ်မ္ဂး တုပ်သဘဴဖံက်ပ္ကဝ်ကၠေံ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဂှ်ရောၚ် ညးလ္ၚတ်ဂမၠိုၚ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် မ္ၚးနူကဵုသၞေဟ်ဍာ်ဒမျိုဟ်ထဝါဲ မဒှ်ပၟိက်ဇၞော်သွက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပ္ဍဲအာယှဒိုဟ်အဂၞဲဂှ် ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ဇြဟတ် ၁၁၀ မဳဂါဝတ်နွံဂှ်လေဝ် သ္ဂောံသိုၚ်ခၞံအာ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗမာ နကဵုအရီုဗၚ်ရုယှာဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ်ရ။
ဥူကျဳမျေတ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ဂွံသိုၚ်ခၞံရုၚ်စက်နျူကလဳယျာဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်တုဲ ထ္ၜးဟိုတ်ကဵုသၞေဟ်ဍာ်ဒမျိုဟ်ထဝါဲတုဲ ယဝ်ကော်ကၠုၚ်ဒပ်ပၞာန်ရုယှာမ္ဂး ဍုၚ်ကြုက် ဗဵုမံၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ညံၚ်နေဗျဳဒဝ် ဟွံဂွံစှ်ေအာ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်တၟာလှ်ေတုဲ ဂွံကၠောန်နျူကလဳယျာဟီုဂှ် နွံၜိုတ်ကဆံၚ်ချပ်ဝေၚ်ရဏောၚ်။ ပရေၚ်မစပ်ကဵုသၞေဟ်ကၚ်ထဝါဲဂှ်တှ်ေ ဂွံမိၚ်ကေတ်ဒၟံၚ် ဍေံတံချုက်အာလိက် သွက် ၅၀ သၞာံ၊ ဍာံဟွံဍာံဂှ် ဟွံတီဏီပုဟ်။ ဟွံဒှ်ဒတန်ဏီပုဟ်။ ပ္ဍဲကျံက်ဖျူတေံရဂှ် ချုက်ကၠုၚ်လဝ်လိက်ကဵုဍုၚ်ကြုက် ပွိုၚ် ၃၀ သၞာံရဏောၚ်။ အေဂှ်ရ ယဝ်ဍေံတံ ဒက်ပ္တန်ဗ္ဒိုပ်ဒပ်ဍာ်မ္ဂး မိက်ဂွံတြးသြဇာညးတံ ပ္ဍဲအာယှဒိုဟ်အဂၞဲဏံဏောၚ်။ သ္ပကၠုၚ် Balance of Power ကုကြုက်ရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ယဝ်ကော်ကၠုၚ်ဍုၚ်ဇြဟတ်ဇၞော်မွဲဍုၚ်မ္ဂး ကြုက်ဂှ်လေဝ် ထ္ၜးအာပညာ ကုဍေံတံ (စကစ) ဏောၚ်။ ဗဵုအာအတိုၚ်ဏံဂှ် ဟွံထေၚ်ပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
စပ်ကဵုရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတုဲ ဒက်ပ္တန်အာပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ ဒၞါဲလဵုရောဟီုဂှ် သီုၜါဍုၚ် ကဵုလဝ်သမ္တီဟွံမွဲတုဲ စပ်ကဵုပရေၚ်ဍာ်ဒမျိုဟ်ထဝါဲဂှ်တုဲလေဝ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ဗွဲလစှ်ေ ဂှ် ဟွံမွဲရ။
သၞေဟ်ဍာ်ဒမျိုဟ်ထဝါဲဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲဗီုတိကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်သ္ကုတ်သၟဝ်တုဲ ကလိုဟ်ၜဳမလက္ကာ ဆက်စပ်ဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဆက်စၠောံဒၟံၚ်ကဵု ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာကဵု မှာသၟိတ်အိန္ဒိယဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရပၟိက်ဇၞော်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ဂးရ။
စပ်ကဵုဗၞိက်ပ္တိတ်ရုယှာတံတုဲ ဂွံဂၠါဲဗွဝ်ဖျာ ပ္ဍဲဍုၚ်မဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵုဍုၚ်ဗၟာဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုဍုၚ်ကြုက်၊ အိန္ဒိယ ကေုာံ ဍုၚ်ဗေန်ဂလာဒေတ် ဍုၚ်သတီုလၟိဟ်မၞိဟ်ဂၠိုၚ်တံဏံဂှ် ဂုန်ဖဵုဍေံနွံဗွဲစၟတ်ဏောၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် စန်ဒက်လဝ် တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ရုယှာဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဝှဝ်ရာမ်ဂှ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံကဵုကၠုၚ်စိုပ်တြး နဲကွတ်ပညာရုယှာ ကေုာံ ဒြတ်ရတ်ညးတံ ပ္ဍဲဒေသအာယှဂှ်တုဲ ဂွံကၠုၚ်စိုပ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲသွာၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်နာနာ ဍုၚ်ဗၟာဂှ်လေဝ် ကော်ဘိက်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI/CJ