နေဗျဳဒဝ်၊ မေ ၁၃
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မလလောၚ်တြးလဝ် ကၠောန်ဗဒှ်အာပေါဲရုဲမာဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳဗော်ဇဳ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာဏံဂှ် အခိၚ်လၟုဟ် တိဍာ်ဒးဗလးလဝ်တဲတံ နွံကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ကလုတ်တမာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်တံဂှ် ဒစးဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
ဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗလဝ် ကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂမၠိုၚ် ပါလုပ်သီုကဵုဍုၚ်ကြုက် ပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်တရဴအာဍုၚ်ရုယှာဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရထံက်ဂလာန်ကဵုဇြဟတ် ကုပေါဲရုဲမာဲ မကၠောန်ဗဒှ်အာဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် ဟီုလဝ် ကုမဳဒဳယျာကၟိန်ဍုၚ်ပိုၚ်ရ။
နကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဒုၚ်တဲ သွက်ဂွံအာနကဵုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဗော်ဇဳတုဲ ဒဒှ်မကၠောန်ဗဒှ်အာပေါဲရုဲမာဲ ဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ် ကၞောတ်သၞာံဏံဂှ် သောၚ်ကလးလဝ်တုဲ သီုညးဖအိုတ် ထံက်ဂလာန် ကဵုလဝ်ဇြဟတ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
အပ္ဍဲတ္ၚဲအကြာတုဲကၠုၚ်တေံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် တိုန်စိုပ်လဝ် အသေအဟာန်ဇက်ဂၠေါဲတိုန် ပ္ဍဲဖလှာတ်သာ်ဍာဲ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဂှ်တုဲ ကုသမ္မတကြုက် ယှဳကျေန်ဖျေန် မပါလုပ် ကုသမ္မတ ကာဇြက်သတာန်တံဂှ်လေဝ် ဆဵုဂဗသဳကၠဳလဝ် ဗွဲတၞဟ်ခြာရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
အခိၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်လေဝ် စဳဇန်ဒၟံၚ် သ္ဂောံကော်ဘိက်ဂကောံမၚ်လ္ၚတ် နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်တုဲ ပရေၚ်ပြဟ်ဒုဟ်ပလေဝ်ပလေတ် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတံဂှ်လေဝ် သမ္မတကြုက် ကဵုဇြဟတ်ထံက်ဂလာန်ရောၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ဂးရ။
ဗိုလ်ဇၞော် ဇြေန်ယဝ် သ္ပလဝ်ဇြဳဒဳအာမ်ဂှ်တှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်အာအသိၚ်ပၞာန်တုဲ ၜိုတ်ဂွံဂှ် ကလေၚ်ထိၚ်အာ တိဍာ်မဒးဗလးလဝ်တဲတံဏောၚ်ဂှ်ရ ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ်ကၠောန်အာတွဵုဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“နကဵုညးတံ ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲမ္ဂး တိဍာ်ဒးဗလးလဝ်တဲတံဂှ် ၜိုတ်ဂွံ ကလေၚ်ထိၚ်ဒက်မာန်မှဟေၚ် ကၠောန်ဂွံဏောၚ်။ သၠုၚ်ပ္တိုန်အာအသိၚ်ပရေၚ်ပၞာန်နူဏံဏောၚ်။ တုဲတှ်ေ ပ္ဍဲတိဍာ် ကဝ်ကထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ်လေဝ် ဂွံဂွံအေခေါၚ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဂြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ ကၠောန်ထ္ၜးပေါဲရုဲမာဲ ၜိုတ်ပတုဲပၟိက်တုဲ ဒှ်ဗီုပြၚ် ဍေံတံ ပါဲဒလေတ်ထောံဏောၚ်။ ဍုၚ်သ္အာၚ်တအ် ဟွံထံက်ဂလာန်ကီုလေဝ် နကဵုအရီုဗၚ်နူဍုၚ်ရုယှာ၊ ဍုၚ်ကြုက် ကေုာံ ဍုၚ်မဟာမိတ်တံဂှ် ကၠောန်အာတွဵုဏောၚ်” သာ်ဝွံ ဟီုရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဂကောံသုတေသနဗၠးၜးတံဂှ်မ္ဂး အလုံဍုၚ်မွဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် နွံ ၂၄၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက်နွံဒၟံၚ်တုဲ လၟိဟ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ပရေၚ်ပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန် ဟွံမွဲဏီတံဂှ်ဝွံ သှ်ေဒၟံၚ် ၜိုတ် ၉၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဓဝ်ရ။
ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် မဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုပေါဲဗ္တိုက်ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် တိဍာ်အုပ်ဓလီုတအ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးတံ သီထိၚ်ဂွံလဝ် ဍုၚ် ၉၆ ဍုၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္ဂောံကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ တန်တဴကဵုဒေသတိဍာ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာကဵု ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ အပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲဂိတု ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဂွံတံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ရန်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ သ္ကုတ်ဍေံကဵုဍေံရ။
နာဲအဲမန် ပရိုဝ်ဂရာမ်ဒါရိုက်တာ ဌာန်သ္ဇိုၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဍုၚ်မန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ကၠောန်ဗဒှ်အာ ကဵုသကုတ်တံဂှ် ရပ်စပ်အာ နကဵုစက်ကဵုမာဲတုဲ မာဲလီဠာန်ဂွံဒှ်ဂှ် လောဲသွာဒၟံၚ်ဏောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ကလေၚ်ရံၚ် အကာဲအရာတိဍာ်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ်မ္ဂး အတိုၚ်ပိုယ်တီလဝ် ဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ အလုံဍုၚ်မွဲဟီုဂှ် သာ်လဵုမှ ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုကၠုၚ်လဝ် ကၠောန်အာကဵုသကုတ်ဏောၚ်တုဲ ညအ်ဂှ်တှ်ေ ညံၚ်ပရေၚ်ဟွံဗဗွဲဓဝ်ဂွံဒှ်ဂှ် သာလောဲသွာဏောၚ် ပိုယ် တော်ဆကေတ်ရ။ နဲကွတ်ပညာဒဳဂျေတ်ဒဴ ဍေံတံရပ်စပ်ဂှ်လေဝ် ဒးဟီုမ္ဂး ဒှ်ဒၟံၚ်နဲကွတ်ပညာ ဂွံဖန်ဗဒှ်ကေတ်ဂှ် လောဲကွေံကွေံဏောၚ်ဟီုဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သွက်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ကၠောန်သ္ပစမ်ၜတ်ကဵုဒၟံၚ်မာဲ နကဵုစက်ကဵုမာဲ အဳလက်ထရဝ်နေဝ် သၠဲသၠဲလးလးရောၚ် ဥက္ကဌ ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ဥူကိုဝ်ဝ် ဟီုလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ဂိတုမေ ၉ တေံဂှ်ရ။
သွက်ဂွံရပ်စပ် စက်ကဵုမာဲဂှ် နွံပၟိက်ကဵု ဇြဟတ်မၞိဟ် ကေုာံ ကပေါတ်ကညောတ်ဂမၠိုၚ်၊ ပရေၚ်ဆက်စၠောံဂၠံၚ်ဍာန် ကေုာံ ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံဂှ်တုဲ အလဵုအသဳရးဒေသ ကေုာံ အလဵုအသဳတွဵုရးတံ ပံၚ်တောဲပူဗိုၚ်ကဵုမှ အံၚ်ဇၞးဏောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ကမၠောန်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော် ကေုာံ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်တံဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၉ တေံ ကၟာတ်လဝ်တုဲ စၟဳတ်ဒၟံၚ် ဗော်မအာတ်ပ္တိုန်လဝ်တံဂှ်ရောၚ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မခါန်ကၞက်ပ္တိုန်လဝ်ဂှ် ကဵုသမ္တီလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
အတိုၚ်သၞောဝ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်မ္ဂး ဗော်မအာတ်ပ္တိုန်လဝ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် နဒဒှ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ သွက်ဂွံဆက်ဒက်ပ္တန်အာ ကေုာံ သွက်ဂွံအာတ်ပ္တိုန်ဗော်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်ကဵုစှော်တုဲ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လုပ်ပြိုၚ်အာပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် နွံဒၟံၚ် ၇၆ ဗော်ရ။
ဆ္ဂး ဗော် မဂွံလဝ်အခေါၚ်အာတ်ပ္တိုန်ဗော်တံဂှ်ဝွံ သွက်ဂွံစန်ဒက်မာဲ စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် လ္ပာ်ကဝ်မယှေန် စၞောန်ကၠုၚ်လဝ် ဟွံမွဲဏီပုဟ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်တောတက်မန် မွဲတၠ ဟီုရ။
“ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ လ္ပာ် UEC မုမှ စၞောန်ကၠုၚ်လဝ် ဟွံမွဲဏီပုဟ်လေဝ်။ အဲထေၚ်ဂှ်တှ်ေ ၜိုတ်ဂိတု ၈ မှ တိတ်ဏောၚ်။ (ပပဵုပ္တိုန်အာယုက်ကာလကာတၟေၚ်) တြဴဂိတုမွဲဝါ တုဲအာယျ။ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဆဵုဂဗ ကု UEC တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် သၟာန်လဝ်တၚ်သၟာန်ဏံရ။ ဍေံတံသီုညးဖအိုတ် ကဵုကၠုၚ်ပရိုၚ်ဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်၊ ဟွံဂွံလလောၚ်ပ္တိတ်ဏီ သာ်ဏံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အခိၚ်လၟုဟ် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ် ၆ ဂိတုဝွံ ဟိုတ်နူအကာဲအရာ မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်မပါလုပ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဂွံဆက်ကၠောန်အာမာန်ဂှ် ပပဵုပ္တိုန်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၃၁ ဏံမ္ဂး အာယုက်ဍေံ အိုတ်ဏောၚ် မဒှ်ရ။
သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ တေံ ဒပ်ပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ် အကာဲအရာကာမံက်တိုန်တုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ ကြဴနူလှဲပြံၚ်ကေတ်အဝဵုပွိုၚ်မွဲသၞာံတုဲဂှ် နကဵုဟိုတ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် ပပဵုပ္တိုန်ကၠုၚ်လဝ် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ် ၆ ဂိတုမွဲဝါ ဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုအလန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠာဟွံဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ၜိုတ် ၆ ဂိတုဂှ် ဒက်ပ္တန်အလဵုအသဳအကြာမွဲ အတိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ ဂှ်တုဲ နူကဵုအလဵုအသဳဏံ ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ် မဒှ်ရ။
ဆ္ဂး ထပ်ပပဵုပ္တိုန် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ်ပၠန်တုဲ ကြပ်ကၠုၚ်ကဵု အခိၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ၜိုတ်မွဲဂိတု၊ ၜါဂိတုမ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ်အလဵုအသဳအကြာမွဲလေဝ် ဒှ်မာန်ရောၚ် ညးလ္ၚတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်ရ။
NUG ကဵု NUCC ဂှ်တှ်ေ ညံၚ်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် အာယုက်ဂွံဂၠိၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲ ဟွံဗဗွဲကဵုသၞောဝ် မဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုလက္ချန်ထေက်ကဵုမၞုံတံဂှ် နကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မပ္တိုန်လဝ်စရၚ်ဂမၠိုၚ် ညၚ်ဟွံဂွံပံၚ်တောဲပါလုပ်ကဵုဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု− MOI