ဂလာန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မဟီုဂးလဝ် ဂွံဂွံအခေါၚ်ပါလုပ် ပ္ဍဲ EAEU ဂှ် နတဲဏံ ဒှ်ဟွံမာန်ရောၚ် ညးလ္ၚတ်ဂမၠိုၚ် ဟီု

မတ်မလီု၊ ဂျူလာၚ် ၁
ဂလာန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် မဟီုဂးကၠုၚ် ဂွံဂွံအခေါၚ်ပါလုပ် ပ္ဍဲသမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU ဂှ်ဝွံ နတဲဏံ ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
တၞဟ်နသ္ဂောံဂွံအခေါၚ်လုပ် ပ္ဍဲ EAEU ဂှ် ဍုၚ်မလုပ်ဂကောံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံထံက်ကဵုဂလာန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ဝှဝ်ရာမ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ မရနုက်ကဵုပန်ဝါ EEF 2025 မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်မေသ် ဍုၚ်ဗဴလာရုသ် ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် ၂၆ တုဲကၠုၚ်တေံရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ဂးလဝ် သမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှဝွံ အကြာတၚ်ကော်ဆဴပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် နူမ္ၚးကဵု ပရေၚ်တပ်ဒဏ်ကၟာတ်လဒဵုတအ်ဂှ် အပ္ဍဲကဵုသၞာံဟွံလအ်ကၠုၚ်ဏံ ထ္ၜးပျးကၠုၚ် ပရေၚ်တောတက်မညိၚ်ဝတ် ကေုာံ ပရေၚ်အံၚ်ဇၞးတအ်မာန်ဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ရ။
ဟိုတ်နူထ္ၜးပျးကၠုၚ် ပရေၚ်တောတက်ညိၚ်ဝတ် ကေုာံ ပရေၚ်အံၚ်ဇၞး ဇၞော်ကဵုပၟိက်တံ သာ်ဏံမာန်ဂှ်တုဲ နကဵုဍုၚ်ဗၟာလေဝ် ဒဒှ်ရစိုတ်ထတ်တဴ သ္ဂောံပါလုပ် ပ္ဍဲသမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU နဒဒှ်ကောန်ဂကောံမွဲကီုဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
ဥူကျဳမျေတ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သီုကုလသမဂ္ဂ သီုအာဇြဳယာန် ကၠဟ်ထောံလဝ်တုဲ ဟီုကၠုၚ်ဒၟံၚ် နကဵုဗီုပြၚ်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲ EAEU တှ်ေတုဲ ၜိုန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟီုဒၟံၚ်သာ်ဏံကီုလေဝ် မုမွဲမှ ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
“ကုလသမဂ္ဂလေဝ် ကၠဟ်ထောံလဝ်ညးတအ်။ အာဇြဳယာန်လေဝ် ကၠဟ်လဝ်ကီုရ၊ အေ ဂှ်တှ်ေ လ္တူဂၠးတိဏံ ဂကောံလဵုမွဲမှ ဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳလဵုမွဲမှ ဟွံသ္ပစၟတ်သမ္တီညးတအ်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးတေံ ဂွံပါလုပ်ကီုတှ်ေတုဲ ဒှ်အာဗီုဏံရ။ ဆေၚ်ကဵုဇကုဟာ ဟွံဆေၚ်ဟာ၊ ဇကုဍစိုပ်ဟာ ဍဟွံစိုပ်ဟာ၊ ကပေါတ်ဗၞိက်ဇကု သွံဂွံဟာ သွံဟွံဂွံဟာ၊ အတေံ ရာန်မာန် ရာန်ဟွံမာန်၊ အရာတံဏံဂှ် မုဟွံတော်ဆလဝ်ပုဟ်။ ဂွံပါကီုတှ်ေတုဲရဏောၚ်။ လီဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်ဟွံဂွံပုဟ်။ ညးမွဲမှ ဟွံသ္ပစၟတ်သမ္တီပုဟ်။ ရှ်ေသှ်ေလေဝ် ဟွံရှ်ေသှ်ေပုဟ်။ မုမွဲမှလေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဝွံ ၜိုန်ဟီုဒၟံၚ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲသမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU ဂှ်ကီုလေဝ် ဍုၚ်မဆေၚ်စပ်ဂမၠိုၚ် ကဵုအခေါၚ်လုပ်ဟာ ဟွံကဵုဟာဂှ် ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဟွံမွဲတုဲ တၚ်အာတ်မိက် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်လၟုဟ်ဂှ်ဝွံ ၜိုတ်သ္ဂောံတြးဝါဒရဏောၚ်ဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် သ္ကိုပ်ဗိုလ် ဇြဝ်မေန်ထောန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂကောံ လလောၚ်ပရိုၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ အတိုၚ်အကာဲအရာ ဒှ်ဒၟံၚ်လ္တူဂၠးတိလၟုဟ်မ္ဂး ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကဵုဒှ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵုဒှ်၊ ပရေၚ်သှ်ေဒၟံၚ်တအ်ဂှ်ဒှ်ဒှ် ဗီုဍေံတံ ဒးစိုတ် ကၠောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဟွံမွဲပၟိက်မ္ဂး ပရေၚ်တပ်ဒဏ်ကၟာတ်လဒဵုတအ် နွံဂှ်ရ ဒဒှ်မပံၚ်တောဲအာ ကု EAEU ဂှ်ဝွံ ဒှ်တဴဇြဟတ် ပ္ဍဲပရေၚ်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဂှ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နကဵုဍုၚ်ဗၟာ ဂွံဒှ်ကောန်ဂကောံ EAEU ဂှ် ပတိတ်ဇြဟတ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဍုၚ်လ္ၚတ်၊ ဍုၚ်ဂွံအခေါၚ်လ္ၚတ် ပ္ဍဲ EAEU ဂှ်တုဲ ကြက်အံၚ်ဇၞးဏောၚ် ညာတ်ကေတ်တုဲ ဍုၚ်မလုပ်ဂကောံ EAEU ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုရုယှာကီု ဍုၚ်လုပ်ဂကောံတၞဟ်သ္အာၚ်တံကီု ဒုၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ဍုၚ်ဗၟာရောၚ် ဟီုရ။
ဍုၚ်ဗၟာဝွံ သွက်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲသမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU ဂှ် စနူသၞာံ ၂၀၂၂ တုဲကၠုၚ်တေံတုဲ ကေတ်လဝ်အဆက်တုဲ ပ္ဍဲကဵုသၞာံဂှ်ရ ညးစၞး ဂကောံပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU ကၠုၚ်စိုပ်လဝ်နွံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂှ်တှ်ေ ဂကောံ EAEU ကဵု ဍုၚ်ဗၟာ ကဏ္ဍနာနာ သ္ဂောံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်အာဂှ် ထ္ပက်လဝ်လိက် MoU တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ် ဂကောံညးစၞး EAEU ကၠုၚ်စိုပ်ဍုၚ်ဗၟာတုဲ သွက်ဂွံသၠုၚ်ပတိုန်အသိၚ် MoU ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် MoU ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
သမဂ္ဂပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယူရောပ်−အာယှ EAEU ဂှ်တှ်ေ စဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵုကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံသဵုဗဳယေတ်ကၠာတေံ သၟဝ်သ္ကိုပ်သ္ကရုယှာ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ တေံဂှ်တုဲ တၚ်ရန်တၟံဂှ်တှ်ေ ဍုၚ်မလုပ်ဂကောံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ပရေၚ်ပံၚ်တောဲ စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ သွက်ကဆံၚ်ဒၟံၚ်မၞိဟ် ဂွံသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုရုပ်− MOI