နေပျဳတဝ်၊ သိပ်တမ်ပါ ၁၅
ညးမပါလုပ်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီတုဲ သၞောတ်စှ်ေစှ်ေ ညံၚ်ဂွံကေတ်အရဝ် ဂကောံညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဟီုဏာတုဲ လပါ်ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ဂှ်လေဝ် လ္တူညးကၠောန် ပရေၚ်ပလီုပထုဲတံ ညံၚ်ဂွံကေတ်အရဝ် ကဵုနၚ်စၞောန်ရ။
သွက်ပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲကဵုအရာ ပွမပလေဝ်လေတ်စတံကီု စန်ဒက်ညးဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ အရာတြးပရိုၚ်တံဂှ် ရန်တၟံနွံနွံ ညးမပါလုပ်လဝ်တံဂှ် အတိုၚ်နဲကဲ လၟေၚ်ကမၠောန် ဥပဒေတန်ကြန်မံၚ်တံ စၟတ်သမ္တီဗွဲမစှ်ေသၞောတ်တုဲ ညံၚ်ဂွံကေတ်အရေဝ်မာန် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် NUG မာန်ဝေန်ခိုၚ်တာန် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုသိပ်တမ်ပါ ၁၁ တေံ ကၠောန်သ္ပလဝ် ကောံဓရီု ကမ်မတဳဗဟဵု NUG ပွမထမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဒေသန္တရ ကာလအကြာဝွံ ပွမ ဗဂေတ်ခၠန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂကောံပၞာန်တုဲ ဗွဲမစိုပ်တရဴ ညံၚ်ဂွံ ကလေၚ်ပလန်မာန် သွက်ဂွံဒၞာတာအာ စပ်ကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ညးမပါလုပ်တံဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ပရေၚ် အလံၚ်အမာတ် လုပ်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲစၟဳစၟတ်အာရောၚ် ကိုဨမေန်ထောန် ညးတာလျိုၚ် ဒပ်ပၞာန်စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန် PDF ခရိုၚ်သဓီု ဟီုရ။
“အလံၚ်အမာတ် ပါလုပ်မံၚ်ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန်တံဂှ် ပိုဲ ဂၠိုက်ဂၠာဲစၟဳစၟတ်တုဲ ရပ်ဏောၚ်။ ကေတ်အာအရေဝ် ပိုတ်တ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုကၞောတ်သၞာံအိုတ်ဏံ နကဵုဗီုပြၚ်သ္ကုတ်ကဵုသ္ကုတ် စကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ်ဂှ် နဲလဵုဂွံဂွံ ဒစဵုဒစး ဗတိုက်သရိုဟ် အာရောၚ် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ နူကၠာကၠာတေံရ ကေၚ်ဟီုပတိတ်လဝ် နွံရ။
တုဲပၠန် ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရပ်လွဟ် ပၠန်ဂတးမံၚ်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံကဵု ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတး ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုကောန်ဂကူတံလေဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲတိဍာ်ညးတံ ထိၚ်ချုက်လဝ်တံဂှ် ဟွံကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ပုဟ် ကဵုလဝ်သမ္တီတုဲတုဲရ။
မွဲလပါ်ပၠန် ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ကုဗော်/ပူဂဵု မလုပ်ပြိုၚ်အာတံဂှ် ခုတ်စၟတ်အာ နဒဒှ် ဂကောံ/ ပူဂဵု မကလေၚ်ပၠုပ်လမျီု သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ တုဲ ဇမၠိၚ်အယုက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ရောၚ် ကဵုလဝ်သတိနွံရ။
နူကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ်ပၠန် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်တံ ဘဲအန္တရာဲဟၟဲ ညံၚ်ဂွံစန်ဒက်မာဲမာန်ဂှ် ညံၚ်ဂွံကဵုလဝ်ဖျုန်ကဵု ပရေၚ်ဂီုကၠီု ကေုာံ ပေါဲရုဲမာဲ ညံၚ်ဟွံဂွံအံၚ်ဇၞး လ္တူညးကၠောန် ပရေၚ်ပလီုပထုဲတံဂှ် ညံၚ်ဂွံကေတ်အရေဝ် ပိုတ်တ် ကဵုနၚ်စၞောန်ရ။
ပ္ဍဲကၠောန်သ္ပလဝ် ကောံဓရီုပညဳပညပ်လၟေၚ်ကမၠောန် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ကဵု ဂကောံအလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ် သိပ်တမ်ပါ ၁၂ ဂှ် ညးမကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ဥက္ကဌ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဂအုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှိုၚ် ဟီုစုတ်လဝ်ဂလာန်နွံရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ သီုၜါလပါ် ကၠောန်မံၚ် ပရေၚ်တာဒၞာနာနာသာ်ဂှ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်အန္တရာဲ ဘိုအ်ဂွံဒစဵုဒစးအာရနွံမံၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးဘာတြေံ မေန်တိုဲတေတ် ဟီုရ။
“စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတုဲ သီုၜါလပါ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ကံၚ်သဳပၞာန်(သကမ) လေဝ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာအာ ပေါဲရုဲမာဲညးတံဂှ် ညးတံ ပတိတ်ဥပဒေရ။ ရဲလပါ်ပၠန်ဂတးပၠန် နကဵုအလဵုအသဳ NUG ဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဂုဏ်ဖဵုပရေၚ်ပၠန်ဂတးညးတံဂှ် ညးတံပတိတ်ကီုရ။ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာတုဲ သီုၜါလပါ်ဂှ် ဗီုညးညးစဵုဒၞာရ။ ပ္ဍဲအကြာဏံ နကဵုပိုဲညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဂုဏ်ဖဵုဇကုညံၚ်ဟွံဂွံလီုလာ်၊ နဲကဲဇကုညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်အန္တရာဲမာန်ဂှ် ဗီုပြၚ်နာနာသာ် ညံၚ်ဂွံဒစဵုဒစးအာ ပေါဲရုဲမာဲရ ပၟိက်နွံမံၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵု ညးပါလုပ်ဂကောံ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ကေုာံ ဝန်ဇၞော်တံဂှ်တှ်ေ အရာပရေၚ် ညိၚ်ဝပ်ကဵု ကမၠောန်ပရေၚ်ဂီုကၠီု လၟေၚ်ဒေသတံဂှ် ဖန်ဖက်ရေၚ်တၠုၚ်မံၚ်တုဲ လ္တူ ပလေဝ်ပလေတ်စ ပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲဏံ လ္တူညးမပလီုပထုဲတံဂှ်မ္ဂး နကဵုဥပဒေ ပရေၚ်စဵုဒၞာပေါဲရုဲမာဲ ကေတ်မံၚ်အရေဝ်ပိုတ်တ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
တုဲပၠန် သွက်ပရေၚ်ဂီုကၠီု အလံၚ်ညးစၞးအမာတ်တံ အခိၚ်ဒးကၠောန် ပရေၚ်စန်ဒက်မာဲတံဂှ် အကာဲအရာ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ် ဗီုပြၚ် ရန်လဝ်တံ ကီုလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန် လလောၚ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
နကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ်လေဝ် ပေါဲရုဲမာဲကၠောန်အာ ဒဳဇြမ်ပါ ၁၈ ဏံဂှ် ဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ၊ ဒးဒှ် ပေါဲရုဲမာဲ ပွမသၠးၜးဓရ်ယာနွံတုဲ ဒးဒှ်စၠတ်ထဝ် မၞုံကဵုသိက္ခာရောၚ် ကြဴဇာဟီုမံၚ်လၟိုန်ရ။
ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသမွဲတၠဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲ ကၠောန်အာအလန်ပထမဏံ တိဍာ် ညးတံစရၚ်ဟွံပါကီုလေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် စိုတ်လုပ်စအောန်မံၚ်တုဲ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်နွံမံၚ်ဂှ် ဟွံဒှ်ကၠောန်ဟဍၚ် ခိုဟ်ဟဍၚ် သ္ဂးရ။
“ပြဟ်ဟ်ဏံ ပေါဲရုဲမာဲအလန်ပထမဏံ ဒေသပိုဲဟွံပါဏီ။ ဟီုပါကီုလေဝ် အရၚ်စိုတ်ဂွံလုပ်စဂှ် အောန်မံၚ်။ ဟွံဒှ်ဟဍၚ် ခိုဟ်ဟဍၚ် ညးတံ(ညးဒေသတံ) ဒးဒုၚ်စသိုၚ်မံၚ်။ မုဒှ်ရောဟီုတှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲဟွံဍာံပြ ဒှ်မံၚ်တုဲ ဟွံဒှ်ကၠောန်ဟဍၚ် ခိုဟ်ဟဍၚ်ရ၊ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် နွံမံၚ်ဟဏံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵုပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၁ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲအလုံမွဲဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ် ၁၀၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံတုဲ နကဵုပိသ္ကုတ် ပ္ဍဲဂျာန်နဝါရဳ သၞာံ ၂၀၂၆ တေံ ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဒတုဲ ဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာဂှ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် စဳဇန်လဝ်ရ။
မွဲလပါ်ပၠန် နကဵုဒုဟ်ဒဏ်ဖျေံအမိၚ်ဂစိုတ်မာန် ခၞံဗ္ဒျ်လဝ် ဥပဒေပရေၚ်စဵုဒၞာ ပေါဲရုဲမာဲနွံတုဲ နကဵုဥပဒေဏံ ဒက်ပ္တန်လဝ် ကမ်မတဳဗဟဵု ပွမကော်ကာဲ စပ်ကဵုအရာပရေၚ်ဂီုကၠီု ကာလပေါဲရုဲမာဲ နူအဆံၚ်ဗဟဵု ဒဵုကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ရ။
ကမ်မတဳဏံဝွံ ဗက်ကဵုကာလပေါဲရုဲမာဲတံတုဲ ပရေၚ်ဂီုကၠီု ညံၚ်ဟွံဂွံ ထောၚ်ပြိုဟ်အာ ညံၚ်ဂွံပံၚ်ပစပ် ပညဳပညပ်အာ ကုဂကောံမိတ် မပ္တံကဵု ဒပ်ပၞာန်၊ ဒပ်မၚ်ကွာန်၊ ဂကောံဂီုကၠီုညးဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဗတိုက်သရိုဟ် ပကီုပရာတ်မာန်ဂှ် ကဵုလဝ်တာလျိုၚ် မဒှ်ရ။
ပရိုၚ် – သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – MOI