နေပျဳတဝ်၊ သိပ်တမ်ပါ ၁၆
အပ္ဍဲကဵုဂိတုဒဳဇြမ်ပါ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဘိုအ်ဂွံစကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲဗော်ဇဳ သွက်စၠတ်ထဝ်အဝဵုပိတန်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၁၂၁ ဒၞာဲ ဂှ် ကၠောန်ပေါဲရုဲမာန်ဟွံမာန်ပုဟ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ လလောၚ်တြးဏာ ပ္ဍဲကဵုသိပ်တမ်ပါ ၁၄ ရ။
သွက်ပေါဲရုဲမာဲဗော်ဇဳ အရၚ်သ္ကုတ် ၁ ဂှ် စကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵု ဒဳဇြမ်ပါ ၈ မဒှ်တုဲ ဒၞာဲတွဵုရး ကချေၚ်၊ ချေန်၊ ရခေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲကဵု သေံတံကီု သီုကဵု ရးဒေသဇၞော် မာန္တလေဝ်၊ သကိုၚ်၊ မဂွေတံ ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲ ဗွဲမသၠးပွး ပရေၚ်ဓရ်ယာနွံနွံ အကာဲအရာဟၟဲပုဟ် သ္ဂးရ။
နကဵုစၠတ်ထဝ်ပၠန် သွက်ဒၞာဲတိဍာ်ဆန္ဒမာဲ စၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ၅၆ ဒၞာဲကဵု သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နကဵုသၞောတ် ညးကလိမာဲ ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂွံဇၞး ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ FPTP ၉ ဒၞာဲကေုာံ သွက်စၠတ်ထဝ် ရးဒေသဇၞော်ကဵုတွဵုရး သွက်ဆန္ဒမာဲ သၞောတ် FPTP ၅၆ ဒၞာဲဂှ်လေဝ် ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ဟွံသေၚ်ရ။
ပၞောဝ်အာကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန် သွက်ဆန္ဒမာဲ စၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ၅၆ ဒၞာဲဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲတွဵုရးသေံ ၁၇ ပွိုၚ်ဍုၚ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ဒှ်တုဲ ရခေၚ်ကဵု သကိုၚ်တံဂှ် စှ်စှ်ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ မဂွေ ၅ ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ကချေန်ကဵု ချေၚ်တံဂှ် ပန်ပန်ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ပ္ဍဲကဵု တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲကဵု ရးမာန္တလေဝ် ပိပိပွိုၚ်ဍုၚ်တံ ပါလုပ်ရ။
တုဲပၠန် သွက် စၠတ်ထဝ် ရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရး နကဵုသၞောတ် ညးကလိမာဲ ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂွံဇၞး FPTP ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၅၆ နေဝ်ဂှ်ပၠန် တုပ်မံၚ်ကဵု ဒၞာဲဆန္ဒမာဲစၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် မွဲစွံကီုတုဲ အပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဒေသဆန္ဒမာဲတံဏံ အကာဲအရာ သွက်ဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟၟဲရ။
ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ် အတိုၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ်မ္ဂး သီုကဵုပေါဲရုဲမာဲ ပိသ္ကုတ် ညိလေဝ်ကၠောန်အာဟွံမာန် ဒှ်မံၚ်တုဲ အပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ် အမိၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် မာယှေဝ်လဝ်တံကီု ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဒးယှအ်လဝ်တဲရောၚ် ဗိုလ်ဇၞော် CDM ဇေန်ယဝ် သ္ၚဳဂၠိပ်ရ။
“ဒပ်ပၞာန် မေန်အံၚ်လှိုၚ် ဒပ်ပၞာန်ပကီုပရာတ် ဖျေံထောံလွဟ် ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပေၚ်ၚ်ရ။ ကလေၚ်ဗတိုက်ကေတ်ဟွံမာန်ပုဟ် သဘဴလလောၚ်တြးဏာ လုပ်သၞောဝ်ကီုရ၊ ကုတ်လဝ် ပိသ္ကုတ်တုဲ အရၚ်ဂွံကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ပိသ္ကုတ်ဂှ် အပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်တံဏံ ညိလေဝ်ကၠောန်အာဟွံမာန် အဲပတေဟ်ကေတ်ရ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပထမဂှ် ဒၞာဲပွိုၚ်ဍုၚ်ပတိတ်လဝ် မာယှေဝ်လဝ် ၆၂ ပွိုၚ်ဒါန်လဝ်ရောၚ်။ အပ္ဍဲကဵု ၆၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဒးယှအ်ထောံတဲ အတိုၚ်ဏံ ဟီုစဂွံရောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ်လလောၚ်တြး ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုစၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နကဵုသၞောတ် ညးကလိမာဲ ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂွံဇၞး FPTP ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၉ နေဝ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ပုဟ် ထမံက်ထ္ၜးလဝ်နွံရ။
အပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဆန္ဒမာဲတံဏံမ္ဂး ဒေသကရေၚ်ဍာဲ ဖာသံၚ်၊ မေဝ်သေအ်ကဵု ယှာတဝ် ၊ ဒေသချေၚ် ပလက်ဝ၊ မတူပဳကဵု မေန်တာတ်၊ ဒေသရခေၚ် မံၚ်တဝ်ကဵု မျံက်ဥူ ကေုာံ ဒေသသေံ ဒၞာဲဒေသဂွံလဝ်အခေါၚ်အုပ်ဓုပ်ပိုၚ်ပြဳ ပလံၚ်ကဵု ကဝ်ကတံ ပါလုပ်ရ။
ဆဂး ပ္ဍဲကဵုစၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ၊ ရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရးတံမ္ဂး စပ်ကဵုသၞောတ် သ္ပစၞး PR တုဲ နဒဒှ် တိဍာ်ဟွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် ဟွံဂွံဆဵုလဝ်ဏီရ။
မွဲလပါ်ပၠန် ကုမဒုၚ် သၠောဲပအပ်လဝ် အဝဵုပိတန် နကဵု ကံၚ်သဳ အရာစဵုဒၞာကောန်ဂကူကဵု ပရေၚ်ဂီုကၠီုဝွံ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရး ၉ ဒၞာဲ ၆၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂှ် လလောၚ်တြးဏာလဝ် အကာဲအရာ ကာတၟေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံစကာအာ အမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ပၞာန် စနူကဵု ဂျူလိုၚ် ၃၁ တေံ ပွိုၚ်အကြာ ၉၀ တ္ၚဲဂှ် ကဵုဏာလဝ်တာလျိုၚ် ဒပ်ပၞာန်ရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံ အပ္ဍဲကဵုတၚ်လလောၚ်စွံလဝ် တိဍာ်ဒၞာဲ ဟွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲတံဝွံ ပၞောဝ်ကဵု ၆၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်လလောၚ်လဝ် သွက်ဂွံစကာအာ အမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ပၞာန်ဂှ် ဒဵုကဵု ၄၈ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပါလုပ်မံၚ်တုဲ အပ္ဍဲကဵု ဒေသ “ဝ” ဒၞာဲဂွံလဝ် အခေါၚ်အုပ်ဓုပ်ပိုၚ်ပြဳ ပွိုၚ်ဍုၚ် ဟွံဒှ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ စုတ်လဝ်စရၚ်တံဂှ်တှ်ေ မိုၚ်မဝ်၊ ပါန်ဝိုၚ်၊ ပါန်သာန်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ် ဏာဖာန်တံ ပါလုပ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၞာဲဟွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်တံမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဒေသ ဒပ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ရပ်လဝ်တံကဵု ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်တံ ထိၚ်ချုက်လဝ်တံ ဒှ်မံၚ်တုဲ ညံၚ်ရဴလလောၚ်တြးဏာ နဒဒှ် ဒၞာဲတိဍာ်ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ကျပၞာန်ရောၚ် ဗိုလ်ဇၞော် ဇေန်ယဝ် ထံက်ထ္ၜးရ။
“ပ္ဍဲကဵု ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံ မေန်အံၚ်လှိုၚ် ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတံ ကျအာပေၚ်ၚ်ရ။ ဟီုမွဲနဲပၠန် ပေါဲရုဲမာဲဏံၜက်အာတုဲ ဒပ်ပၞာန်သှ်ေမံၚ်ဂှ် လုပ်ဗဗွဲဓဝ်ဒှ်ဒှ် ဟွံလုပ်ဒှ်ဒှ် သွက်ဂွံဒးဆက်ဗတိုက်အာ ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂးတုဲ အလဵုအသဳကောန်အရာပ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်တိုန်ကၠုၚ်တၟိ တၞောဝ်ဒတောဝ်စတုတ္ထတံ ဂအုပ်ဒပ် မေန်အံၚ်လှိုၚ် ပါတှ်ေပါဏောၚ် ဟွံပါတှ်ေလဝ်ဟွံပါပုဟ်။ အလဵုအသဳဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵု ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံ ဇကုတံ ဆက်ပသောၚ်အာကေတ်တ် နကဵုဗီုပြၚ်ဏံ အလဵုအသဳဟွံမာန်ဍုတ်ဍိုပ်တံဒှ်လေဝ် စွံအာလဝ်အတိုၚ်ဏံ၊ သောၚ်ဂှ်တှ်ေ လလောၚ်တြးဝွံ တိဍာ်ကျလဝ်ပၞာန် ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်သှ်ေမံၚ် ပိုဲတံ ဒးဟီုစဟဂှ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ဂှ်တှ်ေ ဒၞာဲဍုၚ် မပ္တံကဵု ဒပ်ပၞာန်စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန် PDF၊ ဂကောံသၠးပွးကချေန် KIA၊ ဒပ်ပၞာန်အာရက္ခ AA၊ ဒပ်ပံၚ်ကောံကရေၚ်ဍာဲ၊ ဒပ်ပၠန်ဂတးချေၚ် ဒပ်ကဝ်က MNDAA ကဵု ဒၞာဲဒပ်တအာၚ် TNLA ထိၚ်လဝ် ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် တံ ပါလုပ်ရ။
ဒၞာဲဒပ်ပၞာန်အာရက္ခ AA ထိၚ်ချုက်လဝ် ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးရခေၚ် ၁၄ ပွိုၚ်ဍုၚ် နွံမံၚ်ဂှ်တှ်ေ လလေၚ်တြးလဝ် ဒၞာဲကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန် ၁၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံတုဲ ပသှ်ေစွံလဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ် တာန်တဲ၊ ဂွ၊ အာန် ကဵု တံၚ်ဂုက်တံရ။
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲဗော်ဇဳ သ္ကုတ် ၁ မ္ဂး ဒၞာဲကဵု ကဝ်မယှေန်ပၞာန်တံ ထိၚ်လဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ် သေတ်တိုဲ၊ ကျံက်ဖျူကဵု မာန်အံၚ်တံဟေၚ် သွက်ဂွံကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ၜိုန်ရလလောၚ်လဝ်ကီုလေဝ် အပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဒပ်ပၞာန်အာရက္ခ AA ထိၚ်ချုက်လဝ် ၄ ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံမံၚ်ဂှ်တှ်ေ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် သဘဴဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ နွံမံၚ်ရောၚ် ဂွံတီရ။
တုပ်ကဵုပရူဏံကီု ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးချေၚ် ပ္ဍဲကဵုစရၚ်သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲဂှ် စုတ်လဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ် တဳတိၚ် ကဵု ဟာခါကီုလေဝ် ဒၞာဲဒေသ ဒပ်ပၠန်ဂတးချေၚ် ထိၚ်ချုက်လဝ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် ထာန်တလာန်၊ တောန်ဇြာန် ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ် ဖလာန်တံဂှ် သဘဴဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲ နွံမံၚ်ကီုရောၚ်။
ပၞောဝ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ် ဒၞာဲဒပ်ပၠန်ဂတးချေၚ်တံ ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ် နွံမံၚ် ၇ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ၄ ပွိုၚ်ဂှ်ဟေၚ် နဒဒှ် တိဍာ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန် ကဝ်မယှေန် ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ချူထ္မံက်လလောၚ်တြးလဝ်နွံရ။
နူကဵုညးဒေ ပါဒဴဘဲပၞာန် ထာန်တလာန်ကဵု တောန်ဇြာန်တံ အာလုပ်ဗ္ဒဗ္ဒာဲ စ္ၜုဲစ္ၜော်မံၚ် ပ္ဍဲကဵု ဍုၚ်ဟာခါကဵု တဳတိၚ်တံဂှ် ပံက်လဝ်ရုၚ်ပါ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဒှ်သဘဴ ကဵုစုတ်အာမာဲရောၚ် ညးအခေါၚ်ဟီုဂးနွံ မုက်ဒပ်ကောန်ဂကူချေၚ် CNF သလိုၚ်ထက်နဳ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“နူကဵုကဝ်မယှေန်ပၞာန် ရန်တၟံလဝ် ဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲမာန် ပ္ဍဲကဵု ထာန်တလာန်၊ တောန်ဇြာန်ကဵု ဖလာန်တံ ဟီုဂှ်တှ်ေ ဍုၚ်ဆက်စပ်မံၚ်ကဵု ဒၞာဲဗ္ဒိုပ်ဒပ်ပၞာန်တံနွံမံၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ် တဳတိၚ် ကဵု ဟာခါတံဒှ်မံၚ်ရ။ ဥပမာ ရုၚ်ပါ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ထာန်တလာန်တံဂှ် စွံလဝ်လ္တူဍုၚ် ဟာခါ သီုဖအိုတ်ရ။ တုဲပၠန် ရုၚ်ပါ် ပွိုၚ်ဍုၚ်တောန်ဇြာန်ဂှ်တှ်ေ လ္တူဍုၚ်တဳတိၚ် စွံလဝ် ရုၚ်ကဝ်မယှေန်ပါ် နွံမံၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံကၠောန် ထာန်တလာန်(ပေါဲရုဲမာဲ) တှ်ေ ကၠောန်အာ ပ္ဍဲဟာခါရ။ ရဲဒဴပၞာန် ကောန်ဍုၚ်ထာန်တလာန် နွံမံၚ်လ္တူဍုၚ်ဟာခါတံဂှ် ကဵုစုတ်မာဲ၊ ဗီုဏံကီုရ လ္တူဍုၚ်တဳတိၚ်ဂှ် ရဲပါဲဘဲပၞာန် ညးဒေသတောန်ဇြာန်တံ ကဵုစုတ်အာမာဲရောၚ်။ ပ္ဍဲဗလးတိဂှ် ဗီုလဵုမှ ကၠောန်အာဟွံမာန်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၞာဲပိုဲသီကေတ်ဟွံမာန်ဏီ ပ္ဍဲဍုၚ်ဟာခါကဵု တဳတိၚ်တံဂှ် သွက် ထာန်တလာန် ကဵု တောန်ဇြာန် ဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာ ပလေဝ်ပလေတ်စမံၚ်” သာ်ဝွံသ္ဂးရ။
နကဵု မုက်ဒပ်ကောန်ဂကူချေၚ် CNF ပၠန်ဂတးမံၚ် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ်တှ်ေ အရာမကၠောန် ဖန်ဇန်ရေၚ်တၠုၚ်မံၚ် သၟဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ အိုဿီုတံဂှ် ဒစဵုဒစးအာရောၚ်ဒှ်တုဲ အတိုၚ်ဂလာန်ပတှေ်ဇကု ၜိုတ်သ္ပမာန် ဆက်ဒစဵုဒစးအာရောၚ် ညးကဵုသ္ပလဝ်စၟတ်မ္တီရ။
ပ္ဍဲကဵုဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ စကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ဗော်ဇဳဏံမ္ဂး သွက်စၠတ်ထဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်ကီု စၠတ်ထဝ် ကောန်ဂကူကေုာံ ပ္ဍဲကဵုစၠတ်ထဝ် ရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရးတံဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၆၈၃ နေဝ်ကဵု ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် ၂၉ နေဝ်တံရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကဵု ပူဂဵုပုဂ္ဂလိက မလုပ်ပြိုၚ်အာမာဲ တံဂှ်တှ်ေ ဒၞာဲဒေသဆန္ဒမာဲဆေၚ်စပ်တံ သွက်ဂွံပၠုပ်အာ စရၚ်အလံၚ်အမာတ်ညးစၞးတံ စွံတ္ၚဲလက်ကရဴအိုတ်ဂှ် နူကဵုကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ဒဵုကဵုသိပ်တမ်ပါ ၂၂ ထပ်ဟပဵုခုတ်စၟတ်ကဵုလဝ် တ္ၚဲပၠန်ရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – MOI