နေပျဳတဝ်၊ သိပ်တမ်ပါ ၁၈
ပ္ဍဲကၞောတ်သၞာံအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုစကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ်ကဵုသ္ကုတ်တံ သွက်ဂွံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်အာ ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ကော်ဘိက်အာ ညးစၞး ဂကောံဂၠးကဝ်နာနာတံရောၚ် နူကဵုကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ လလောၚ်တြး ပ္ဍဲကဵု သိပ်တမ်ပါ ၁၆ ဂှ်ရ။
အတိုၚ် လလောၚ်တြးဂှ်မ္ဂး ပလံၚ်ဏာလိက်ဘိက်တိုက်ရိုက်ကု ဇရေၚ်ညးစၞး ဂကောံဂၠးကဝ်နာနာတံတုဲ နဒဒှ် ညးမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲ ညးစၞးဂကောံဂၠးကဝ်နာနာတံ ကဵုအခေါၚ် မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်အာ ပေါဲရုဲမာဲရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
တုဲပၠန် အမာတ်ကလုတ် ဍုၚ်သအာၚ် ရုၚ်ကလုတ်ဂမၠိုၚ်တံကီု အမာတ်ကလုတ်ပၞာန်တံကဵု ညးစၞးရုၚ်ကလုတ်လၟိုန်တံကီု နူကဵုဌာနဝန်ဇၞော် ပရေၚ်ဍုၚ်သအာၚ်ဂှ် နဒဒှ် ညးမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲဂှ်ညးစၞးဂကောံဂၠးကဝ်နာနာ ကဵုအခေါၚ်ရောၚ်။
နူကဵုအပ္ဍဲဍုၚ် ညးမိက်ဂွံ မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ် မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်အာ ပေါဲရုဲမာဲရောၚ်ဂှ် စနူ ဂိတုသိပ်တမ်ပါ ၁၆ တုဲ ဒဵုကဵု ဒဳဇြမ်ပါ ၅ တေံ ပတိုန်ထ္ၜးမာန် သ္ဂးရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵု ညးမိက်ဂွံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲ နူကဵုအပ္ဍဲဍုၚ်တံဝွံ ပၞောဝ်ဗက်ကဵု ဒၞာဲမိက်ဂွံ မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်တုဲ ရးဒေသဇၞော်၊ တွဵုရး၊ ခရိုၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂကောံပါ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲဆေၚ်စပ်တံ အာပတိုန်ထ္ၜးမာန်ရဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီနွံရ။
နကဵုအလဵု ကဝ်မယှေန်ပၞာန် သ္ပဒေၚ်တုဲ ကဵုဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲ နူကဵုအပ္ဍဲဍုၚ်၊ မ္ၚးဍုၚ်တံ တက်ကဵုတဲ ကၠောန်ထ္ၜးစရနွံ ရောၚ်ဂှ် ညးအုပ်ကာ ကံၚ်သဳမဳဒဳယာပရိုၚ် ဍုၚ်ဗမာဗၠးၜး IPCM ဥူတိုဝ်ဇဝ်လာတ် ဟီုကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“ပေါဲရုဲမာဲဏံ သောၚ်မံၚ်ရ၊ ဒေၚ်လေဝ် ညးတေံ၊ သၟာဝေၚ်လေဝ်ညးတေံရ၊ နူကဵုအပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးဍုၚ်တံ နကဵုဇြဟတ်အရန် ပရေၚ်ဍေံတံဖန်ဇန်လဝ်တုဲတုဲတံဂှ် ကၠုၚ်ဟပေၚ်ကဵု သ္ၚိညိ။ ပဵုနူဂှ်ညိ စှ်ေအာသဘဴ သ္ပကဵုစၟတ်သမ္တီဒှ်အာ၊ ဍေံရသ္ပဒေၚ် ဍေံပၠန် ညးဝေၚ် ဟီုတှ်ေ နူကဵုဒကဲ အဆံၚ်ဗက်တက်ကဵုတဲရ နွံမံၚ်။ ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲဗဗွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်အာဗဗွဲဓရ် အတေၚ် ညံၚ်ဂွံလုပ် Legitimacy ဖန်ဏောၚ်၊ သွက်အရၚ်ဏံ ဆၜိုတ်ကၠုၚ်ထပေၚ်ကဵု သ္ၚိရဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နူကဵု ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် သၟဝ်တဲကဝ်မယှေန်ပၞာန်ဝွံ သွက်ဂွံကော်ဘိက်အာ ဂကောံ မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲ နူကဵု အပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးဍုၚ် ကရပ် ၂၀ ဂကောံဂှ် စဳဇန်မံၚ်ရောၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲသောၚ်ကလး လိက်ပရိုၚ် ဂိတုသိတ်တမ်ပါ ၁၁ တေံ ဟီုလဝ်ရ။
တုဲပၠန် နကဵု ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲ အပ္ဍဲဍုၚ်တံဝွံ အတိုၚ်စေဝ်ပၞောန် ဂကောံပတိုန်လဝ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံတံဂှ်ဟေၚ် ကဵုအာအခေါၚ်ရောၚ် ညးပါလုပ်မံၚ်ဂကောံ ကဝ်မယှေန် ပေါဲရုဲမာဲမွဲတၠ ဟီုလဝ်ရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံ အပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးလဝ်ဂှ်တှ်ေ နကဵု ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲ အပ္ဍဲဍုၚ်တံ သွက်ဂွံဒဂတ်ဗက် ပဋိပတ်တံဂှ် နကဵုအမိၚ် လလောၚ်တြးကဵုလဝ် ပ္ဍဲကဵုဝက်ဘ်သိုက် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် နူကဵုသိပ်တမ်ပါ ၁၆ တေံ ချူလဝ်နွံရ။
မွဲလပါ်ပၠန် နကဵု မိတ်သဟာဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဍုၚ်ဇြဟတ် ကြုက်ကဵု ရတ်ယှာကီု သီုကဵု ဗဳလာရု ကဵု အန္ဒိယတံလေဝ် ထံက်ဂလာန် ကဵုမံၚ်ဇြဟတ် ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဗလးကဵုဏာ ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ရောၚ် ဟီုလဝ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ရ။
နကဵုဗီုပြၚ်လဵု ကဵုလဝ်အခေါၚ်ကဵု ညးဗီုလဵုတံတုဲ လ္တူ ဂကောံ မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဒဂေတ်ဗက် ဒီမဝ်ကရေသဳကဵု အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံမ္ဂး သွက်ဂွံဒးပါ်ပါဲအာ နွံမံၚ်ရောၚ် ညးအခေါၚ်ဟီုဂးနွံ ဂကောံဇြဟတ်ရာမညဖိတ်ဒရေဝ်တၟိ NRFF နာဲပဳတာ ဟီုရ။
“အလုံသၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲမွဲဂှ်လေဝ် ဗဗွဲဓဝ်ဒှ်ဟွံဒှ်သၟးဟွံက သၞောတ်ကဵုလဝ်အခေါၚ် ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်တံပၠန်လေဝ် နနဲဗီုပြၚ်လဵု ကဵုလဝ်အခေါၚ်ကဵု ညးတံကီုရော ဗီုပြၚ်ကဵုလဝ် ပါမေတ်ကဵု ညးလဵုတံရော။ ဟီုဟဂှ်တှ်ေ ဂကောံပၞာန် ရပ်ချုက်ဖျေံထံၚ်ဂစိုတ်လဝ် ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳတံ လ္တူကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ် လပါ်ဂကောံ ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳတံလေဝ် ညံၚ်သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်မၚ်ရံ ဒးအာပတိုန်ကဵု ညးတံကီုဟာ ဗီုဏံလေဝ်နွံမံၚ်။ အပ္ဍဲကဵု အာတ်အခေါၚ်ပတိုန်ထ္ၜးအခေါၚ် ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်တံပၠန် Corruption ဗွဲမဂၠိုၚ်နွံမာန်မံၚ်။ နကဵုညးတံ ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်တံပၠန်လေဝ် နကဵု Quality ကီု တၚ်ဒတူလိုၚ်ကီု စပ်ကဵုပရေၚ်ရှ်ေသှ်ေ ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေသဳကဵု အခေါၚ်မၞိဟ်တံတုဲ သွက်ဂွံဒးပါ်ပါဲ နွံတၟာဂလိုၚ်ဏီ အဲခယျ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုလက်ထက် အလဵုအသဳ NLD ကၠောန်လဝ် ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံဟီုမ္ဂး တၚ်လ္ၚဵု ဒၞာဲဍိုန်လျနွံကီုလေဝ် သၠးပွးတုဲ ဗဗွဲဓရ်နွံမံၚ်ရောၚ် ညးလ္ရတ်အပ္ဍဲဍုၚ်၊ မ္ၚးဍုၚ်တံကဵု ဍုၚ်ဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ် ထံက်လဝ် ဂလာန်အိုတ်ရ။
ဆဂး ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ပရေၚ်စရၚ်မာဲဗၠေတ်မှာ ဆဵုညာတ်လဝ်ရောၚ် နကဵုဒပ်ပၞာန် ထ္ၜးဟိုတ်တၚ်ဒုဟ်တုဲ ရပ်ဏာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် သီထောံ အဝဵုဍုၚ် ပလီုထောံလဝ် သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်ရ။
နူကဵု ဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵုဏံ ပြံၚ်သၠာဲထောံဗီုပြၚ် ဒက်ပတန်လဝ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်တုဲ ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲ နွံကဵုသိက္ခာ၊ ပေါဲရုဲမာဲ နွံကဵုသၠးပွးဗဗွဲဓဝ်၊ ညံၚ်ဒှ်စၠတ်ထဝ် မၞုံကဵု သိက္ခာရောၚ် ဒုၚ်လျိုၚ်ကြဴဇာလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်ကာလ ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ် ဒှ်မံၚ်ဏံ စရၚ်မာဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် သၞောတ်ထ္ၜတ်ၜိုတ်လဵု ဍာံပြမာန်ရော သွက်ဂွံဒးသၟာန်ဂလာန်နွံမံၚ် ဥူတိုဝ်ဇဝ်လာတ် ဟီုရ။
“ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဂှ် ANFRAL ဟီုတှ်ေ အလုံအာသဳယာန်မွဲ Network ဂကောံမၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်တံ ANFRAL တံ ဂကောံ ယူရောပ်တံ ဟီုဂးလဝ် နွံကဵုဗဗွဲဓဝ် ပရေၚ်သၠးပွးရောၚ်။ အေဂှ်မှ စရၚ်မာဲဗၠေတ်မှာရာ ဟီုမံၚ်ဏီ။ လၟုဟ်ပၠန် ပၞာန်က္တဵုဒှ်မံၚ် ဟလိုၚ်ဏံဂှ်မှ စရၚ်မာဲဍေံတံ ၜိုတ်လဵုဍာံပြမာန်ရော။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မုလေဝ်အဓိပ္ပါယ်ဟၟဲ ဆၜိုတ်ထပေၚ်သ္ၚိ အရၚ်ဍေံတံရဏောၚ် အဲမိက်ဂွံဟီု” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ မ္ဂး နဒဒှ်သ္ကုတ် ၁ ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵု ၁၀၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် သွက်ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ စၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ စၠတ်ထဝ် ကောန်ဂကူ၊ စၠတ်ထဝ်ရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရးတံ ပ္ဍဲ ၇၁၂ နေဝ်ဂှ် ကၠောန်ဗ္ဒျ် ရုဲစှ်အာရောၚ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲဏံ သွက်ဂွံလုပ်ပြိုၚ်အာ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပတိုန်လဝ် စၟတ်သမ္တီ ၅၇ ဗော်နွံတုဲ အပ္ဍဲဏံ ၆ ဗော်ဂှ် နဒဒှ် ဗော်စန်ဒက် အလုံကၟိန်ဍုၚ်၊ ၅၁ ဗော်ဂှ်တှ်ေ ဗော်စန်ဒက်အပ္ဍဲ ရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရးတံရ။
သၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်တှ်ေ အတိုၚ်ဗီုကၠာတေံ သၞောတ် ညးဂွံမာဲဂၠိုၚ်အိုတ်ဇၞး FPTP ဂှ် စကာအာ သွက်စၠတ်ထဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်စၠတ်ထဝ် တၞဟ်ဟ်ဂှ်မ္ဂး သၞောတ် FPTP သၟးဟွံက သၞောတ်သ္ပစၞး PR ဂှ်လေဝ် ပံၚ်ဗစပ်စကာအာရောၚ် စဳဇန်လဝ်ရ။
တုဲပၠန် သၞောတ်ကဵုမာဲဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကဵုဝင် ပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ဍုၚ်ဗမာမ္ဂး အလန်ကၠာအိုတ် စကာသုၚ်စောဲ စက်ကဵုမာဲ သၞောတ် အဳလက်ထရဝ်နေတ်ကီု ညးကဵုမာဲတံဂှ်လေဝ် ဍဵုကေတ် ကောန်ဍေၚ်စက်တုဲ ကဵုအာမာဲရောၚ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန် စဳဇန်လဝ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲကဝ်မယှေန်ပၞာန် ကၠောန်ဗ္ဒျ်အာလၟုဟ်ဝွံ ညးလုပ်ပြိုၚ်ကီု ဒေင်ကီု ညးကဵုလာပ်တံကီုဂှ် ဒှ်မံၚ်မွဲဂကောံရတုဲ ပရေၚ်သၠးပွး ဓဝ်ယာ ဟၟဲသၟးဟွံက သွက်ဂကောံပၞာန်တံ အဝဵု ဂွံဆက်တန်ကြန်အာ ဖျေံလဝ်ဗီုပြၚ် တုဲတုဲရောၚ် နာဲပဳတာ ဟီုရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo. -MOI