မတ်မလီု ၊ ဒဳဇြမ်ပါ ၃၀
နူကဵုပရေၚ်သီအဝဵု ထပၠုပ်ဗီု ညံၚ်ဂွံဒှ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လုပ်သၞောဝ် ဒပ်ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ဏံ မွဲအလုံဍုၚ်မ္ဂး ၁၀၂ ပွိုၚ်ဂှ် တုဲဒှ်အာပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ ရ။
ပေါဲရုဲမာဲအလီဏံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ နဲလဵုဂွံဂွံဗတိုက်သရိုဟ်အာရောၚ် နူတမ်ဝါဒဳဟီုပတိတ်လဝ်ကီုလေဝ် နတဲမ္ဂးမုလေဝ်ဟွံဒှ်ကၠုၚ်ပုဟ်။
ပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံ စိုတ်လုပ်စအောန်ကွေံကွေံကီုလေဝ် ရဲထံက်ဂလာန်ဒပ်ပၞာန်တံကီု ရဲနွံပၟိက်အပြံၚ်အလှာဲ မွဲမွဲသာ်တံကီု ရဲပါဲတး ဇြဟတ်ဟရိုဟ်ဟွံမာန်တံဂှ်အာကဵုလဝ် ဆန္ဒမာဲရ။
မွဲလပါ်ပၠန် နူကဝ်မယှေန် ကဵုဇြဟတ်ဟရိုဟ်ကု ရဲကၟိန်သ္ၚိဌာန်သၞာဲဒါဌာနဆေင်စပ်တံတုဲ ကၠောန်လဝ်ပွ ကဵုအာစုတ်မာဲရ။
အတိုၚ်လိက်ပရိုၚ်တြးဝါဒကၟိန်ဍုၚ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ထိၚ်ချုက်လဝ်ချူဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲဏံ ညးအခေါၚ်ကဵုမာဲနွံ ၂၄ ဒသမ ၂၆ ပြကောတိကိုဋ် ပြၚ် နွံရ။
နူကဵုဍုၚ်ကြုက်၊ ရတ်ယှာ၊အေန္ဒိယ၊ ဗါလာရု၊ ကာဇက်စတာန်၊ နဳကာရာကွာ၊ ဗဳယက်နာမ်ကဵု ဍုၚ်ခမေန်တံ ဗလးနၚ်ညးစၞး လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲတံနွံရ။
နူကဵုဂကောံဂၠးကဝ် ဗလးနၚ်ညးစၞးလ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲတံ ၁၆၂ တၠတံတုဲ ရံၚ်ကျောဝ်လ္ၚတ်လဝ် ပေါဲရုဲမာဲပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဒေသ ကံၚ်သဳနေပျဳတဝ်တံဂှ် လိက်ပရိုၚ်တြးဝါဒကၟိန်ဍုၚ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ထိၚ်ချုက်လဝ်တံ ချူရ။
ဣဏံဂှ် ပေါဲရုဲမာဲဍုၚ်ဗမာဏံ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ မၞုံကဵုပရေၚ်သၠးပွး၊ မၞုံကဵုဂုဏ်သိက္ခာမာန်ဂှ် လပါ်ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဂစာန်ကၠောန်မံၚ်ရောၚ် မိက်ဂွံကဵုညာတ်ရ။
ဆဂး ပ္ဍဲဂကောံဍုၚ်ဂၠးကဝ် ကၠုၚ်လ္ၚတ်ကျောဝ်ပေါဲရုဲမာဲဏံမ္ဂး ဂကောံကုလသမဂ္ဂ ဂကောံဍုၚ်ပလိုတ် အမေရိကာန်သ္ကိုပ်သ္ကးလဝ်တံကဵု၊ ဍုၚ်ယူရောပ် ဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ပ္ဍဲတိုက်အာယှတံ ဟွံပါလုပ်ပုဟ်။
မွဲလပါ်ပၠန် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ NUG ကဵု ကံၚ်သဳ ဒုၚ်ချပ်ဗ္စာ ပရေၚ်ညဳသၟဟ် NUCC တံဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလပေါဲရုဲမာဲအလီလေဝ် ပံၚ်တောဲကဵုဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံတုဲ ဆက်လုပ်အာပေါဲဗတိုက်ရောၚ် ပတိတ်လိက်လလောၚ်တြးရ။
နကဵုဂကောံပွဳဗွိုၚ်ဂၠးကဝ်တံလေဝ် ပရေၚ်ညးတံဟွံသ္ပစၟတ်သမ္တီ ပေါဲရုဲမာဲအလီဏံ ဒဵုကဵုအခိၚ်ပေါဲရုဲမာဲလောန်တေံ ဆက်ဒတူလိုၚ်အာကဵု ခိုၚ်ၚ်ဗီုန်န်ကီု ညံၚ်ဟွံသ္ပစၟတ်သမ္တီ သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲကီု ဗတိုက်ဖအောဝ်မံၚ်ရ။
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ဂှ် သွက်စၠတ်ဓဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ စၠတ်ဓဝ်ကောန်ဂကူ၊ စၠတ်ထဝ်ရဒေသဇၞော်/တွဵုရးတံ ညးစၞးအမာတ်ကောန်ဂကူတံကၠောန်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲ ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၆၉၂ ဒၞာဲဂှ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန် လလောၚ်ပတိတ်လဝ်ရ။
အလံၚ်အမာတ် နူကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပြိုၚ်မာဲအလုံဍုၚ် ၆ ဗော် ကေုာံ ဗော်လုပ်ပြိုၚ်မာဲ မွဲမွဲရးဒေသဇၞော်/တွဵုရးတံ ၅၁ ဗော်ဂှ်လုပ်ပြိုၚ်လဝ် မဒှ်ရ။
ဗော်ပျဳခိုၚ်ဖျဵု ဒပ်ပၞာန်ထံက်ပၚ်လဝ်တံ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဇၞးလဝ်မာဲ ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ် ဂွံဆဵုပ္ဍဲကဵုပရိုၚ် နူအပ္ဍဲဍုၚ်တံရ။
ဗွဲတၟေၚ် သွက်စၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် စကာလဝ်သၞောတ် ဂွံမာဲဂၠိုၚ်အိုတ် FPTP ဂှ် မွဲပွိုၚ်ဍုၚ်မ္ဂး ရုဲစှ်ကဵုညးစၞးမွဲတၠဓဝ်ရ။
ပါဲနူစၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်စၠတ်ဓဝ်ကောန်ဂကူကေုာံ စၠတ်ဓဝ်တွဵုရးတံမ္ဂး ပံၚ်နှဴလဝ်ကဵုသၞောတ် FPTP ကဵုသၞောတ်သ္ပစၞး PR တံရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ သၞောတ် PR တိဍာ်သၠဲလးမံၚ်တုဲ လၟိဟ်မာဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်တံ သွဟ်တိတ်တုဲမှကလေၚ်ပါ်ပရအ်ကဵု အလံၚ်ညးစၞးတံမာန်တုဲ အခိၚ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲတုဲဒှ်မှ သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲဏံ လလောၚ်တြးဗွဲမလုပ်သၞောဝ်မာန် မဒှ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၂ ဂှ် ပ္ဍဲ ၂၀၂၆ ဂိတုဂျာန်နဝါရီ ၁၁ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ၁၀၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၃ ဂှ် ဂိတုဂျာန်နဝါရီ ၂၅ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ၆၃ မဒှ်တုဲ သှ်ေမံၚ် ၆၅ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ဏီ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဒုၚ်လဝ်ဝန်ရ။
လဂါံဇိုၚ်ပေါဲရုဲမာဲကဝ်မယှေန်ပၞာန် ကၠောန်အာဏံဂှ် ညးလဵုမွဲမှဟွံဒုၚ်တဲကီုလေဝ် ထ္ၜးစလဝ်ဗီုပြၚ်ရုပ်ရဴ အလဵုအသဳဒုၚ်ရုဲစှ် နူကဵုစၠတ်ဓဝ်တုဲ ချဳဒရာၚ်အာအကြာပွဳဗွိုၚ်ဂၠးကဝ်တံရောၚ်ဂှ် ဟွံဒးဒှ်သံသယပုဟ် BNI Myanmar Peace Monitor သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – MOI