မတ်မလီု၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ (၉)
ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက် ကြုက်−ဗၟာၜါဍုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ကြုက်တံ ကလေၚ်ဖအောန်ကဵုလဝ် တၚ်ကၟာတ်လဒဵု ယဲကပ်ကိုဝ်ဝေဒ်တံဂှ်ကီုလေဝ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ၜါဍုၚ် ဟွံကလေၚ်ဒှ် သၞောတ်တြေံဏီတုဲ အခက်အခုဲတံ နွံဒၟံၚ်ဏီဂှ် သၟာဗၞိက်ပယျဵုတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ကြုက်ဝွံ စနူအခိၚ်ယဲကပ်ကဝ်ဝေဒ် က္တဵုဒှ်ဂှ် ကၟာတ်လဝ် သၞေဟ်ကၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ပယျဵုလ္ၚဵုတံ ဗွဲမအိုတ်သၟေဟ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုသၞေဟ်ကၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်လ္ၚဵုတံဂှ် ဒၟါနူဖျေံလဝ် စေဝ်ပၞောန် မတေၚ်ဂြတ်တံဂှ်ရ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ၜါဍုၚ် က္တဵုဒှ်လဝ် ကြပ်ဒးဒေါအ်ဒေၚ်ရ။
အခါလၟုဟ်ဂှ် ဍုၚ်ကြုက်ဝွံ စေဝ်ပၞောန်ကဝ်ဝေဒ် မသၞောတ်ဗ္ၜတ်လဝ် ပ္ဍဲပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်လ္ၚဵုတံဂှ် အပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ သတ္တာဟပထမဂှ် ကလေၚ်ဖအောန်ကဵုလဝ်ရ။
ဆ္ဂး စဵုကဵုအပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက် ဗီုကၠာတေံဂှ် လုပ်ပလံၚ်ဗစိုပ် ကပေါတ်ဗၞိက်တံ ဟွံဂွံဏီတုဲ နကဵုမၞိဟ်ဒဳယာန် လ္ပာ်ဗၟာတံဂှ်လေဝ် စဵုကဵုဒၞါဲပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက် မိုၚ် (၁၀၅) တေံရ ဒဳဂွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ကြုက်ဂှ် ဗွဲမဗဗွဲကဵု စေဝ်ပၞောန်ကဝ်ဝေဒ်ဍေံတံဂှ် ထ္ပက်အဇာ မၞိဟ်ဒဳယာန် မစၟတ်လဝ်တံတုဲဟေၚ် ကဵုအခေါၚ်ပလံၚ်ပ္တိုန်ကပေါတ်ဗၞိက်တံရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
လ္ပာ်ကြုက် ၜိုန်ရဖအောန်ဖျေံကဵုလဝ် တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ကိုဝ်ဝေဒ်တံကီုလေဝ် ဟွံကလေၚ်စိုပ် အကာဲအရာသၠာဲဂတးဗၞိက် ကၠာဂွိုအ်ဒှ်ကဝ်ဝေဒ်တေံဏီဂှ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူပံက်လဝ်ကဵု သၞေဟ်ကၚ်မွဲသၞေဟ်ဓဝ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံကဵုပံက် သီုကဵုသၞေဟ်ကၚ် မသှ်ေတံဂှ်ရောၚ် သၟာဗၞိက်ပယျဵုမွဲတၠ ဟီုရ။
“အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဟွံကလေၚ်စိုပ် အကာဲအရာ ကၠာဂွိုအ်ဒှ်ကဝ်ဝေဒ်တေံဏီပုဟ်၊ ကၠာကဝ်ဝေဒ်တေံဂှ် သၞေဟ်ကၚ်မာတ်ဝုက်တံ၊ သၞေဟ်ကၚ်ကျေန်သာန်ကျအ်တံ ပံက်လဝ် တၟာဂလိုၚ်တုဲ လၟုဟ်ဂှ် ပံက်လဝ် သၞေဟ်ကၚ်မွဲသၞေဟ်ဓဝ်ရ၊ တုဲတှ်ေ သၞေဟ်ကၚ် (၅) ဏံ ပံၚ်ထောံမ္ဂး ကွဳစက်မွဲတ္ၚဲလုပ်တိတ်ဂှ် ၜိုတ် (၅၀၀) ၊ (၆၀၀) ဖ္ဍိုက် နွံရ၊ လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ဒးအာဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုသၞေဟ်ကၚ် မပံက်လဝ်မွဲဓဝ်ဂှ်တုဲ ကွဳစက်ဂှ်တှ်ေ ၜိုတ် (၁၀၀) ဖ္ဍိုက်ပြၚ်ရနွံ ဗက်အခိၚ်ဟွံဒှ်ကဝ်ဝေဒ်တေံ ဂွိုအ်ဏီပုဟ်၊ လက္ကရဴဏံ ပံက်ကဵုသီုသၞေဟ်ကၚ်မာတ်ဝုက် လုပ်ယှိုဲလဳတိုက်ရိုက်မာန်တံ ဗီုကၠာတေံဟီုတှ်ေ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ပယျဵု ကြုက်−ဗၟာဂှ် တောတတ်ကၠုၚ် လ္တူနူကၠာတေံဏောၚ် ထေၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၞေဟ်ကၚ်လုပ်တိတ် လ္ပာ်ဍုၚ်ကြုက်တံ မကၟာတ်လဝ်တံဂှ် မိက်ဂွံကဵု ကလေၚ်ပံက် ဗွဲမပြဟ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုမူဇြေဝ် မဒှ်ပယျဵု ကြုက်−ဗၟာဂှ် သၞေဟ်ကၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ပယျဵု နွံဒၟံၚ် (၅) ကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ပံက်ကဵုလဝ် သၞေဟ်ကျေန်သာန်ကျအ် မွဲဓဝ်ရတုဲ ပ္ဍဲကဵုပလံၚ်ပ္တိုန်ကပေါတ်တံဂှ် ဒးမၚ်ဒၟံၚ်တံနွံတုဲ နကဵုသတ်ဆုလ္ၚဵုတံမ္ဂး က္တဵုဒှ်အုဲအိုတ်တုဲ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ဟွံစိုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး အကာဲအရာ ဒးဆောံလေၚ်မာန်နွံဂှ် သ္ဂးရ။
နူကဵုလ္ပာ်ကြုက်တေံ ဟိုတ်နူဖအောန်ဖျေံလဝ် တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ကဝ်ဝေဒ်တံဂှ်ရ ကၠာတေံ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး လၟိဟ်ကွဳစက် ဗ္ဒါဲပွဳပွူ (၅၀) ဖ္ဍိုက် နူကဵုပလံၚ်ဗစိုပ် ကပေါတ်ဗၞိက်တံမာန်လဝ်ဂှ် လၟုဟ် စဵုကဵုလၟိဟ်ကွဳစက် ဗ္ဒါဲ (၁၀၀) ဖ္ဍိုက် ပလံၚ်ပ္တိုန်မာန်ကၠုၚ်ဂှ် သၟာဗၞိက်မွဲတၠ ဟီုရ။
“နူကၠာတေံဂှ်တှ်ေ မွဲတ္ၚဲ ၜိုတ် (၄၀)၊ (၅၀) ဖ္ဍိုက်ဂှ် သွံရာန်ဗၞိက်တံ နွံရ၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုသ္ကုတ်မဖအောန်ဖျေံထောံ ညိညဂှ် မွဲတ္ၚဲ ပွဳပွူ (၁၀၀) ဖ္ဍိုက် ဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ ကၠာတေံဂှ်တှ်ေ ကွဳစက်မွဲဖ္ဍိုက်ဂှ် စၟဳစၟတ်ဒၟံၚ် ၜိုတ်မွဲနာဍဳ၊ လၟုဟ်ဂှ် စၟဳစၟတ်ကၠုၚ် ၜိုတ် (၁၅) မိနေတ်ဓဝ်ရ၊ အေဂှ်တှ်ေ လၟိဟ်ဂှ် ဍေံတိုန်ကၠုၚ်ရ၊ သၞေဟ်ကၚ်ဂှ်တှ်ေ ပံက်ဒၟံၚ် ဗီုတြေံရ၊ ဆ္ဂး ဒၟါနူလံက်ဒံၚ်ဍုၚ်ကြုက်တံ ဖအောန်ဖျေံလဝ်တုဲ ပရေၚ်သွံရာန်ဂှ်တှ်ေ ဍေံကလေၚ်ဒှ်ကၠုၚ် အကာဲအရာဗီုတြေံတေံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဍုၚ်ဗၟာဝွံ နူကဵုဗွိုၚ်ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ပယျဵုၜါဍုၚ်ဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက်တေံ သ္ၚု၊ စၞောန်သ္ၚု၊ သတ်ဂန်၊ ၜဲ (ပဲတီစိမ်း) ၊ လ္ၚဴ၊ သတ်ဆုသတ်ဒုန်၊ ၜဲနာနာ၊ မညောန်၊ ခအဳ၊ ရဝ်ဗာ ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူဍာ်တံ အဓိကရ။
လ္ပာ်ကြုက်တေံ ပလံၚ်ပၠောပ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကပေါတ်သိုၚ်ခၞံ၊ ကပေါတ်ဓာတ်လလဳ၊ ကပေါတ်ကွတ်စက်၊ ဂဥုဲဇဗ၊ ဗၞိက်မၞိဟ်ရပ်စပ်၊ စၞစစၞသုၚ်ကီု သီုကဵုကပေါတ်ဗၞိက် အရပ်စပ်နာနာတံရ။
ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက် ကြုက်−ဗၟာၜါဍုၚ်ဂှ်ဝွံ ကၠာကဝ်ဝေဒ်ဂှ် လၟေၚ်သၞာံကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက် ဂၠိုၚ်ကဵုပြကောဋိကိုဋ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန်တုဲ အပ္ဍဲအခိၚ်ကာလကဝ်ဝေဒ်ဂှ် နူကဵုပယျဵုလ္ပာ်ကြုက်တံ ဒေါအ်ဇူလဝ် အခေါၚ်ပလံၚ်ပ္တိုန် ကပေါတ်ဗၞိက်တံ နွံတုဲ ဟိုတ်နူတၚ်ကၟာတ်ဂဒဵု ယဲကပ်ကဝ်ဝေဒ် မတေၚ်ဂြတ်တံဂှ်ရ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်တံ စှ်ေအာ ဗ္ဒါဲကဝက်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)