မတ်မလီု၊ ဂျူလာၚ် (၂၁)
ဟိုတ်နူတၚ်ပိုၚ်ကၞာတ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ရ ဒဝ်ဠာဂေတ်ဂြိပ်ဟွံမာန်ရတုဲ ၚုဟ်ကၠေၚ်သတ်ဗြဴ(ကၠေၚ်စ) အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် ဆက်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရဂှ် တၠကမၠောန်ပရေၚ်သွံရာန် ကၠေၚ်သတ်ဗြဴ တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဝွံ ဟိုတ်နူတၚ်ပိုၚ်ကၞာတ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ မွဲဒဝ်ဠာ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၂၄၀၀) ဒ္ကေဝ် ပြၚ်တုဲဂှ် ဗွဝ်ဖျာဒဝ်ဠာ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ကြပ်ဒေါအ်ဒေၚ်ရ။
ဟိုတ်နူဗွဝ်ဖျာဒဝ်ဠာ ဂေတ်ဂြိပ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ ၚုဟ်ကၠေၚ်သတ်ဗြဴ(ကၠေၚ်စ) အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် (၂၀) ဂှ် မွဲပသာ စဵုကဵု (၈၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ပြၚ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာမသွံပရးဂှ် မွဲပသာ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၉၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ပြၚ်ရ။
ကၠေၚ်သတ်ဗြဴ(ကၠေၚ်စ) သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်ဝွံ အလဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ရာန်ကေတ်ဒၟံၚ် သြန်ဒဝ်ဠာသၟးဟွံက သီုကဵုဖအောန်ဖျေံလဝ် ပွမပ္တိတ်ကဵု လျိုၚ်တာန်ကၠေၚ်တံရဂှ် တၠကမၠောန်ပရေၚ်သွံရာန် ကၠေၚ်သတ်ဗြဴ(ကၠေၚ်စ)မွဲတၠ ဟီုရ။
“မူဟိုတ် တိုန်ရောဟီုဂှ် ဍေံတံ ကော်ကောံဓရီုဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲဍေံတံလေဝ် သြန်ဒဝ်ဠာ ဟွံမွဲဟဂှ်ရ အလဵုဇကု ဖန်စကေတ်တ်တုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်၊ လၟုဟ် ၚုဟ် (၁၈၅၀) မတိုန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပရိုၚ်တံဂှ် ဒှ်ၚုဟ်ဍေံတံ မထပိုတ်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဍေံတံလေဝ် ဒဝ်ဠာ ဟွံမွဲပုဟ်၊ ဇကုဂၠါဲကေတ် ကၠောန်ကေတ်ရ၊ အေတံဏံလေဝ် ပါဒၟံၚ်ကီုဏောၚ်၊ နူကဵုကောံဓရီုဂှ်တုဲ ပရိုၚ်ဂှ် ပရးတိတ်အာမ္ၚးတုဲဂှ် ကၠေၚ်ဂှ် တိုန်အာ မွဲအလန်ဓဝ်ရ၊ တုဲတှ်ေ ပွမပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ် လျိုၚ်တာန်ကၠေၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖအောန်ဖျေံလဝ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ရ၊ အေဗီုဏံ ဂကူဇဳအာလေဝ် ဒှ်မာန်ဏောၚ်၊ ၚုဟ်ဂၠးကဝ်ဂှ်လေဝ် စှ်ေဒၟံၚ်၊ ဗွဝ်ဖျာမလေဝ်ယှာလေဝ် စှ်ေဒၟံၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵုပိုယ်တံဂှ် တိုန်ဒၟံၚ်၊ ကပေါတ်လေဝ် ဟွံမွဲပုဟ်၊ အဓိကဂှ်တှ်ေ ဒၟါနူဒဝ်ဠာ ဂေတ်ဂြိပ်ဟွံမာန်ရဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟိုတ်နူကၠောန်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်ကၠေၚ် နကဵုအပိုၚ်အခြာ ညံၚ်ဂွံရပ်စပ်စကာကၠုၚ် ကၠေၚ်လ္ၚဴ၊ ကၠေၚ်ၜဲ မတိတ်နူကဵု အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ်ရ ဟွံရုမ်ဂပ်တံ မၞုံကၠုၚ်တုဲ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ဒးဆေၚ်ကၠုၚ်မုက်ကဵု ကၠေၚ်သတ်ဗြဴပိုတ်အိုတ်တံမာန်ရောၚ်ဂှ် ညးသ္ဂးရ။
အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် ဟိုတ်နူအသိၚ်သြန်ဒဝ်ဠာတုဲ ၚုဟ်ကၠေၚ်သတ်ဗြဴဂှ် ဆက်သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ ကၠေၚ်သတ်ဗြဴကၠေၚ်စ ဂၠးကဝ်ဂှ် ၚုဟ်သဝ်စှ်ေဒၟံၚ်ရ။
ကၠေၚ်သတ်ဗြဴဂှ်ဝွံ ကၠာဒပ်ပၞာန် ဟွံဂွံသီအဝဵုဂှ် မွဲပသာ မၞုံကၠုၚ် ပွဳပွူ (၂၄၀၀) ဒ္ကေဝ်ဓဝ်တုဲ လၟုဟ် မွဲပသာမ္ဂး ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၈၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ပြၚ်ရတုဲ ၚုဟ်မးဟွံညိၚ်ဝတ်တံလေဝ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ကြပ်အရိုဟ်တ္ၚဲရ။
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကၠေၚ်သတ်ဗြဴတံဂှ် အဓိကပၠောပ်ဒၟံၚ် နူကဵုဍုၚ်သေံ၊ မလေဝ်ယှာ၊ အေန်ဒိုဝ်နဳယှာတံတုဲ သွံတြးဒၟံၚ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)