လ္ဂုၚ်၊ အဝ်ဂါတ် (၃)
မွဲကရောံအကြေပ်ဂြတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဂှ် ပဋိပက္ခတံ သာတုဲသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ဝွံ ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံ ကဵု ညးလ္ၚတ်ခါတ်အကာဲ ပေါဲရုဲမာဲတံ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ၜိုန်ရကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု ဟီုဂးဒၟံၚ် ကၠုၚ်စိုပ် သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ကၠောန်ဗဒှ်ကဵု ပေါဲရုဲမာဲ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဗော်ဇဳ မဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ်မွဲ နကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဂှ်ကီုလေဝ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပဋိပက္ခရပ်လွဟ်တံ ဆက်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် သာတုဲဝါတ်ဂါတ်ကၠုၚ်အိုတ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန် ကော်ကောံဓရီု ကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ဂီုကၠီု ကေုာံ ပရေၚ်စဵုဒၞါကောန်ဂကူတံဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရပပဵုပ္တိုန်အာယုက် ကာလကာတၟေၚ် (၆) ဂိတုပၠန်ရောၚ်ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် (၃၁) တုဲကၠုၚ်တေံရ။
ဥက္ကဌ ဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ် (ANP) ဥူတာထောန်လှဂှ် အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ် ပဋိပက္ခရပ်လွဟ်တံ သာသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်တုဲ ကွာန်ရးတံ အရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဒးဒုၚ်စံၚ်ဒၟံၚ်ပၟတ်ဂှ်ကီု ပွမရပ်ဒက်ဂစိုတ်ဂယိုၚ်တံလေဝ် မၞုံဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒှ်အကာဲအရာကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဂွံ ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ပလဝ်တၚ်စၟတ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
“ပၟိက်ဇၞော်အဓိကဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲမွဲဟီုဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တၠဆန္ဒမာဲတံ သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်ကဵုမာဲ ကုဆန္ဒမာဲဇကု မသ္ပစၞးကဵုဇကု ဗၠးဗၠးၜးၜး ဂီုဂီုကၠီုကၠီုဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ညာတ်ရ၊ အကာဲအရာ မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ လၟုဟ် မထုဲထံၚ်ဒၟံၚ်တံ နကဵုပဋိပက္ခ၊ပြသၞာနာနာတံဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်အကာဲအရာကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမွဲ ဂွံရောၚ်ဂှ် ပိုယ်တံ ဟွံညာတ်ဏီရ” သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် သွက်ပေါဲရုဲမာဲ ညံၚ်စရၚ်ဆန္ဒမာဲသ္ဇိုၚ် ဂွံဍာံပြဂှ်ကဵု ပွမစၟဳစၟတ်ပကိတ်ကဵု စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်ဗလးတိဏံတံဂှ် စနူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သၞာံဏံတုဲ စဵုကဵုဂိတုဂျူလာၚ် (၂၅) ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် (၂၉၀) ပွိုၚ်ဍုၚ်ပြၚ် ဒဒှ်ရရေၚ်တၠုၚ် တုဲဒှ်အာလဝ်ဂှ်ကီု ပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၄) ပွိုၚ်ဍုၚ် မသှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ် ဆက်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရဂှ် သ္ဂးရ။
ညးလ္ၚတ်ခါတ်အကာဲပေါဲရုဲမာဲမွဲတၠဂှ် ပွမပကောံပကေဝ် စရၚ်မာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵု စရၚ်မာဲ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဂှ်ရ အကြာဍုၚ်ကွာန် ဟွံညိၚ်ဝတ်ဒၟံၚ် လၟုဟ်ဂှ် သွက်သ္ဂောံဂွံစရၚ်မာဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
“အကာဲအရာဗလးတိလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ကံက်လဝ်စရၚ်မာဲဂှ် ဟွံမွဲဏီပုဟ်၊ ဍေံတံဂှ်တှ်ေ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု (စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်ဂြောဝ်ဂတာ) ဗီုပြၚ်(၆၆) စရၚ်(လဝက) ဂှ်တုဲ ဣဏံဂှ်ရ ကလေၚ်ပကောံပကေဝ်စရၚ်မာဲတုဲ ပံၚ်ကဵုကဝ်မယှေန်ဂှ် ကဵု သ္ကိုပ်အုပ်ဓုပ်နာနာတံဂှ်တုဲ ကၠောန်ဒၟံၚ်စရၚ်မာဲရောၚ်ဂှ် ဍေံတံ မိက်ဂွံထ္ၜးရ၊ စရၚ်မာဲဍေံတံ ကၠောန်ဒၟံၚ်ဍာံဍာံဂှ် ဒှ်စရၚ်မာဲ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ဗီုပြၚ် (၆၆) ဂှ်ရ၊ ကလေၚ်ဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵု စရၚ်မာဲ ၂၀၂၀ ဂှ်ပၠန်ရ၊ ကလေၚ်ကၠောန်ဒၟံၚ် ၝဏံရ၊ ကာလလၟုဟ် ဂွံဂွံစရၚ်မာဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံဍာံပြရဂှ် ဒဒှ်မကြပ်အိုတ်(စုက်အိုတ်)ဂှ် ဟွံဒးဏီပုဟ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် အကြာပဋိပက္ခ မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂကောံကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲပါ် ကဆံၚ်ကွာန်အရာပ်တံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဒက်ပ္တန်ဟွံမာန်ဏီဂှ်ရ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲမာန် တၠုၚ်လအာအောန်ဒၟံၚ်ဂှ် ညးသ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၃) ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံတွဵုရး ကရေၚ်ဍာဲ၊ တွဵုရးကချေၚ်၊ ရးမကွေ ကေုာံ ရးသက်ကိုၚ် ဒၞါဲတိဍာ်ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်တံဂှ် ကၠောန်သ္ပပွမစၟဳစၟတ်ပကိတ်စရၚ် ကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်ဗလးတိဏံ ဟွံမာန်ဏီရဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်လေဝ် ဒုၚ်လဝ်ဝန်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသၞာံကၠုၚ်စိုပ် ၂၀၂၃ ဏံဝွံ ဟိုတ်နူစကာအာ သၞောတ်သ္ပစၞးခလပ်ဆ ပဳအာ သၟဝ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ်ရ သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲဝွံ ဒှ်ဆအာယုက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ဂွံဂၠိၚ်ဟေၚ်ရဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဇွိတ်သပေါတ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် နကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ လုပ်စိုပ်ပြိုၚ်ပ္ကာန်အာ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ မဒှ်ပၞော်တိတ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဟာဟီုဂှ် ဒှ်ကိစ္စ အလဵုဇကု ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်ရဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ် ဥူဖေတာန် ဟီုရ။
“သၞောဝ်ဥပဒေဂှ်တှ်ေ အောန်အိုတ် ဒးလုပ်ပြိုၚ်ပိဒၞါဲရောၚ် ဟီုလဝ်တှ်ေ ဟွံဒးဂၞပ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်ပုဟ်၊ ဟွံထံက်ဂလာန် ပရေၚ်သီအဝဵုဂှ်ပုဟ်ဟီုမ္ဂး သီပလီုထောံ ဗော်ဂှ်တုဲ၊ သာ်ဏံဟွံသေၚ်မွဲသာ် ယဝ်ရပရေၚ်ဒတူလိုၚ်ဗော်ပိုယ်တံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ဒၟံၚ်ဟီုမ္ဂး ဒးလုပ်ပေါဲရုဲမာဲရောၚ်၊ ဒးစိုတ်ကဵုဒှ် ဟွံဒးစိုတ်ကဵုဒှ် ဒးလုပ်တွဵုရောၚ်၊ ဒတုဲဖဵု လလေၚ်ဖဵုပေါဲရုဲမာဲဂှ်တှ်ေ လက္ကရဴမှ သာတုဲ ပြာကတ်ကၠုၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ပလဝ် တၚ်စၟတ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ် ပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်တံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန် တၠုၚ်လအာအောန်ဒၟံၚ်တုဲ ညးမကၠုၚ်ကဵုမာဲတံလေဝ် စဵုကဵုဟွံမွဲ အောန်မာန်ရောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်အိုတ်ရ။
သမ္မတယာယဳ ဒူဝါလယှဳလ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ် သွက်ဂွံပိုဟ်ဖလှေက် ပလီုပလာ်ကၠေံ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒှ်အခိၚ်ပၟိက်ဇၞော်ဂှ်ရ နကဵုသီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် သီုၜါသွာၚ် ညံၚ်ဂွံပိုဟ်ဖလှေက်ကၠေံ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒးကၠောန်ၜိုတ်အာရောၚ် သာ်ဝွံ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)