မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၂၅)
ကရောံၚုဟ်ကၠေၚ်စက်ဂၠးတိ ကလေၚ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူခရိတ်ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံ ဇၞော်သၠုၚ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ကၠေၚ်စက် မွဲလဳတာဂှ် ၚုဟ်ထပ်ကလေၚ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၂၅၀၀) ဒ္ကေဝ်ပြၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ကၠေၚ်စက်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ၚုဟ်ကၠေၚ်စက်ဝွံ အပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ သတ္တာဟဒုတိယဂှ် ကၠေၚ်ဓာတ်မွဲလဳတာ နူကဵုမၞုံ ပွဳပွူ (၂၁၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် မွဲလဳတာ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၂၅၀၀) ပြၚ်တုဲ ၚုဟ်ဒဳဇြေဝ်ဂှ်လေဝ် နူ (၂၃၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၂၆၀၀) ဒ္ကေဝ်ရ။
ၚုဟ်ကၠေၚ်ဍေန်ဂၠးတိဝွံ ဟိုတ်နူပ္ဍဲအမေရိကာန် အသိၚ်ဒှ်ကမၠောန်ကၟိတ်ဟွံမွဲတံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူပေါဲပၞာန်ရုယှာ−ယူကရုၚ်တံဂှ်တုဲ ကၠေၚ်ဍေန်မွဲစေဝ် နူ (၇၆) ဒဝ်ဠာအမေရိကာန်ဂှ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၈၂) ဒဝ်ဠာရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ကၠေၚ်စက်မွဲတၠဂှ် ၚုဟ်ကၠေၚ်စက် ကလေၚ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ဝွံ ဆက်စပ်ကဵု အကာဲအရာ ၚုဟ်ကၠေၚ်ဍေန်ဂၠးတိကဵု ၚုဟ်မးသြန်ဗၟာ မစှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်တံ အဓိကရောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ ဣဏံဂှ် ၚုဟ်ကၠေၚ်ဂၠးတိဂှ်လေဝ် ကလေၚ်တိုန်အာရ။ ကလေၚ်တိုန်အာဟီုဂှ် ပ္ဍဲပွဳပွူ (၆) ဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံဂှ်ဟီုမ္ဂး ၚုဟ်ကၠေၚ်တံ ဒှ်ကၠုၚ်လ္ပာ်စှ်ေရ။ ဒှ်ကၠုၚ်လ္ပာ်စှ်ေတှ်ေ ဍေံသက်သာတိုန်ညိညရ။ ဥပမာ ၚုဟ်ကၠေၚ်တိဂၠးတိမွဲစေဝ်ဂှ် စှ်ေအာ စဵုကဵု (၆၀) ပြၚ်ၚ်ရ။ စှ်ေအာ စဵုကဵု (၆၇) (၆၅) ရ။ လၟုဟ်ဟီုမ္ဂး ၚုဟ်ကၠေၚ်တိဂၠးတိဂှ် (၈၀) ပြၚ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ။ အေညအ်ဂှ် ၚုဟ်ကၠေၚ်ဍေန်ဂၠးတိ တိုန်အာတံလေဝ် ပါရ။ တုဲတှ်ေ သြန်သၠုဲ ၚုဟ်သြန်ဗၟာ စှ်ေအာရ။ ၚုဟ်စှ်ေအာလေဝ် ပါဂှ်ရ ၚုဟ်ကၠေၚ်ဂှ် ကလေၚ်တိုန်အာရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဟိုတ်နူအကာဲအရာဗီုလၟုဟ်တုဲ ၚုဟ်ကၠေၚ်စက်ဝွံ စဵုကဵုဂိတုဂျာန္နဝါရဳအိုတ်ဂှ် ဆက်နွံအာ ၚုဟ်သၠုၚ်ၚ်ရမာန်တုဲ သွက်ၚုဟ်ဂွံကလေၚ်စှ်ေကၠုၚ် ဟွံမွဲဏီပုဟ်ဂှ် ညး သ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ကၠေၚ်စက်တံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ မၞိဟ်ဍိုက်ယာန်လိၚ်စတံ စဵုကဵုဟွံမွဲ အောန်ကြဳကၠုၚ်တုဲ သြန်လုပ်ကဵု သြန်တိတ် ဟွံသၟဟ်ဂှ်ရ ဒးဂဗဒၟံၚ် အခက်ရောၚ်ဂှ် ညးဒဳယာန်လိၚ်စမွဲတၠ ဟီုရ။
“ၚုဟ်ကၠေၚ်တိုန်အာတုဲ လၟုဟ် မၞိဟ်အာကၠုၚ်တံ ဟွံမွဲရပုဟ်။ လၟုဟ် ဂွံဒဳဂှ် စွံလဝ်ကၠာ ၚုဟ်ကၠေၚ်ဂှ်လေဝ် တိုန်တုဲ ဒးဂ္ဇအ်ဒၟံၚ်ရ။ ၚုဟ်ကၠေၚ်တိုန်မ္ဂး ၚုဟ်သၠုဲမအာတ် ပ္ဍဲဇရေၚ်ညးအာတရဴတံဂှ် တိုန်ဟွံဂွံပုဟ်။ မုဒှ်ရောဟီုမ္ဂး တိုန်အာတၟာဂလိုၚ်ဟီုမ္ဂးလေဝ် ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲဂှ် ညးမွဲမှ ဟွံဍိုက်ရပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံပြေပြံၚ်ဂှ်ရ အခိၚ်ကလေၚ်စုတ်ကၠေၚ်ဂှ် သၠုဲဇကုဂှ် သာဂၠိုၚ်အာရ။ တော်ကဵုသၠုဲ ဇကုမဂွံဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ်မ္ဂး ကၠာတေံ သၠုဲ (၁၀၀၀၀) သှ်ေတှ်ေ လၟုဟ် ၜိုတ် (၅၀၀၀) ရ အခိၚ်သှ်ေဂှ် လ္ပာ်ဇကုရ ဂိဏောၚ်။ တုဲတှ်ေ ဂွံသၠုဲအောန်မ္ဂးလေဝ် လ္ပအာရနွံ။ ဟွံအာတှ်ေ သြန်လုပ်မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲဂှ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ် သိုက်က်ရ။ ၚုဟ်ကၠေၚ်တိုန်က္ဍၚ် သြန်လုပ်အောန်က္ဍၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူၚုဟ်ကၠေၚ်စက် သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ သီုကဵုပါလုပ်ကွဳစက်ဖ္ဍိုက်ဗၞိက်ဂှ် လာၚ်ကွဳစက်အာတရဴဇမ္ၚောဲလ္ၚဵုတံ ဒေါအ်ဇူလဝ်ဓဇက်ဂြိပ်တံ နွံတုဲ တၠကွဳစက်ဖ္ဍိုက်ဗၞိက်လ္ၚဵုတံဂှ် ဒးဖအောန်ဖျေံ လၟိဟ်ဖ္ဍိုက်ကွဳစက်ဖ္ဍိုက်ဗၞိက်တံတုဲ ဒးဓဇက်ဂြိပ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ၚုဟ်ကၠေၚ်စက်ဝွံ ကၠာဒပ်ပၞာန်ဂွိုအ်သီအဝဵုဂှ် မွဲလဳတာ နူကဵုၚုဟ်မၞုံ ပွဳပွူ (၆၀၀) ဒ္ကေဝ်ဓဝ်ဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ လ္တူနူကၠာတေံ ၚုဟ်ကလေၚ်သၠုၚ်တိုန်လဝ် ဗ္ဒါဲ (၄) ဆတုဲ ၚုဟ်ဟွံညိၚ်ဝတ်တံကဵု ပွမပိုတ်အိုတ် မွဲဏှမွဲဏှတံဂှ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အဆက်က်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)