တၚ်ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု နာဲဗ္စာကၠတ်ထဝ်သၞောဝ်ဓဝ်မွဲတၠ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ကၠုၚ်စိုပ် စၟတ်တ္ၚဲ(၁)ဏံဂှ် ကော်ကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳပရေၚ်စဵုဒၞာကောန်ဂကူ ကေုာံပရေၚ်ဂီုကၠီု ကော်ဂးစဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ်တုဲ အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်တန်ကဵုတန်ဂှ် ဒးသၠောဲပြံၚ်ကဵုရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီု သမ္မတဥူဝေန်မျေတ် ဂျိုၚ်မံၚ်လမျီုနွံပြာကတ်ဒၟံၚ် ဟွံပါလုပ်ဂှ် ညဳသၟဟ်ဒၟံၚ်ကဵု သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ကီုဟာ။ ပ္ဍဲကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီုတုဲဂှ် နကဵုဂကောံပၞာန် ဖန်ဗဒှ် ဗလးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗီုလဵု ဂွံမာန်ဏီရော။ စပ်ကဵုကအကာဲအရာဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု နာဲဗ္စာကၠတ်ထဝ်သၞောဝ်ဓဝ်မွဲတၠရ။
-အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲအခိၚ်ကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီုတုဲဏံတှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဖန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ဗလးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အတိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဗီုပြၚ်လဵု ဂွံမာန်ရော။
ပ္ဍဲကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ် ပ္ဍဲတၚ်ပျးဌာန်ကာလကာတၟေၚ် ဂဂွံကဵုၝောံပိုဒ် ၄၁၇ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ယဝ်ရစိုပ်ကၠုၚ် အကာဲအရာကာတၟေၚ်တှ်ေ နူကဵုသမ္မတကၟိန်ဍုၚ် ဒးအပ်အခေါၚ်အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်ကဵု ဂအုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေၚ်စဵုဒၞာ သွက်ဂွံစဳမာန်ဖန်ဇန် သီုဖအိုတ်ဏောၚ်ဂှ် တၚ်ပျးဌာန်လဝ် နွံရ။ အရာဏံဂှ်လေဝ် အတိုၚ်အာယုက်တှ်ေ ပွိုၚ်မွဲသၞာံရ။ ပွိုၚ်မွဲသၞာံဂှ် ထိၚ်ဒဝ်အကာဲအရာကာတၟေၚ် ဒှ်မံၚ်ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်ဏီပုဟ်တှ်ေ ဂဂွံကဵုၝောံပိုဒ်(၄၂၅)ဂှ် အခေါၚ်ဆက်ဂလိုၚ်ပတိုန်အာယုက် ၆ ဂိတုၜါအလန် နွံရ။ အေဂှ်တှ်ေ ဟီုထောံရ ပံၚ်ထောံတှ်ေ နကဵုစကစဂှ် အာယုက်နွံ ပွိုၚ်ၜါသၞာံရ။ စတမ်နူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁) သၞာံ ၂၀၂၁ တုဲဂှ် သၠောဲပြံၚ်ကေတ်အခေါအဝဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာ နူကဵုသမ္မတကၟိန်ဍုၚ် ပ္ဍဲမွဲကာလအကာဲအရာကာတၟေၚ်ဏံတုဲ ကေတ်တုဲအခေါၚ်ရေၚ်တၠုၚ် နွံရ။ ဆဂးဂှ်လေဝ် အာယုက်ဍေံဂှ် ဂွံလဝ်ၜါသၞာံညိကီုဂှ်ရ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁) ဏံဂှ် နူကဵုဥက္ကဋ္ဌ နစက ပ္ဍဲမွဲကာလပွိုၚ်ၜါသၞာံဏံ တၚ်အလဵုအသဳနစကရေၚ်တၠုၚ်ကၠုၚ်လဝ်ကီု၊ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်အခိၚ်လၟုဟ်ဏံကီု စပ်ကဵုအကာဲအရာတအ်ဏံတုဲတှ်ေ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီု ကော်ကေတ်လဝ် ဥူမျေတ်သွေ သမ္မတယာယဳဂှ်ရ ညးဒးသောၚ်ကလး ပတိုန်ထ္ၜး ဒုၚ်စဳရေၚ်ဏောၚ်။ တုဲဒှ်မှ ဒးကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု စဵုဒၞာဂီုကၠီုဏံ အခေါၚ်အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာတအ်ဂှ် ပၠန်ရ။ အပ်ပြာပ်တုဲမှ စဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ် ကလေၚ်သုၚ်စောဲအခေါၚ်အဝဵုခၞံသၞောဝ်ရ။ အခေါၚ်အဝဵုပိုၚ်ပြဳအုပ်ဓုပ်ဂှ်တှ်ေ အလဵုအသဳရးဒေသဇၞော် အလဵုအသဳတွဵုရး နူကဵုစဵုဒၞာဂီုကၠီု ဒက်ပ္တန်ကဵုလဝ်တအ်ဂှ် သုၚ်စောဲဒ္ဂေတ်ဗက်အာရ။ အဝဵုစဳရေၚ်သၞောဝ်ဂှ်တှ်ေ နူကဵုဂအုပ်ကၠတ်ထဝ်သၞောဝ်ဓဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဒးဒ္ဂေတ်ဗက်သုၚ်စောဲဏောၚ်ဂှ် ချူဓဇက်လဝ် ပ္ဍဲသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ အတိုၚ်ဏံရ။
-နွံမွဲပၠန်ဂှ်တှ်ေ ကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီု သမ္မတဥူဝေန်မျေတ် ဂျိုၚ်ဒၟံၚ်လမျီုနွံဒၟံၚ် ဟွံပါလုပ်ဂှ် ကိတ်ညဳဒၟံၚ်ကဵု သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ကီုရဟာ။
စပ်ကဵုအကာဲအရာဏံတုဲ ဒးရေၚ်တၠုၚ်ဇေတ်ဇေတ်တေံဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ်တှ်ေ ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ဆေၚ်ရာကဵု သ္ဇိုၚ်သၞောဒက်ပ္တန်တအ်ဟေၚ် ဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ နူစတမ်ဝါဒိတေံ ထိၚ်ဒဝ်လဝ်အဝဵုတုဲတှ်ေ ပြံၚ်စၠောံကေတ်လဝ်အဝဵုဂှ် စၠောံကေတ်လဝ် နူဥူဝေန်မျေတ်ဟွံသေၚ်ရ။ ရပ်ကေတ်ဥူဝေန်မျေတ်တုဲမှ ထိၚ်ဒဝ်ထောံတုဲမှ ဒု-သမ္မတဥူမျေတ်သွေဂှ် ဒဒှ်ဗီုပြၚ်သမ္မတယာယဳ စၟတ်သမ္တီကေတ်အတိုၚ်ပၟိက်ဆန္ဒတုဲ ပြံၚ်စၠောံကေတ်လဝ် နူကဵုဥူမျေတ်သွေဟီုဂှ် ကဵုတၚ်ပျးဌာန် ပါလုပ် ပ္ဍဲၝောံပိုဒ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ ကိတ်ညဳဟာ၊ ဟွံကိတ်ညဳဟာ။ တုဲပၠန် ရပ်ကေတ်သမ္မတကၟိန်ဍုၚ်တုဲ စောဲဂဗုတ်ကေတ်လဝ်အရေဝ်ဂှ် ကိတ်ညဳဒၟံၚ်ကဵုသၞောဝ်ဥပဒေဟာ၊ ဟွံကိတ်ညဳဟာ ။ လၟုဟ်ဆက်တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁) သၞာံ ၂၀၂၃ဂှ် သမ္မတဥူဝေန်မျေတ်ဂျိုၚ်နွံမံၚ်ဖိုဟ် ဟွံပါလုပ်တုဲ ပရေၚ်ကော်ကောံဓရီုစဵုဒၞာဂီုကၠီု၊ မာန်ဝေန်ခိုၚ်တာန် ဟွံပါလုပ်မွဲသာ် ကော်ကၠုၚ်ကောံဓရီုဂှ် ကိတ်ညဳကဵုသၞောတ်ဟာ ဟွံကိတ်ညဳဟာ တၚ်တအ်ဏံဂှ် ဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပ္ဍဲလတူပရေၚ်ပရော ပါလုပ် ပ္ဍဲသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်တအ်ရ ။ အရာဏံဂှ် နူကဵုပူဂဵုမွဲမွဲတၠ ယဝ်ရကဵုတၚ်သမ္တီတှ်ေ ဍေံမှာဗၠေတ်အာ မာန်မံၚ်ဏောၚ်။
အရာတအ်ဏံဂှ် နူကဵုရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်ဆေၚ်ရာကဵု သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်ဂှ် အလုံဂကောံရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်မွဲဂကောံ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ဟေၚ်မှ ပိုဲတအ် ဂွံဟီုချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုအဲမွဲတၠဓဝ်ဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံကဵုတၚ်သမ္တီဂှ် ဇြိုၚ်မံၚ်စိုတ်ရ။ စပ်ကဵုအရာဏံတုဲ အဲ ဟွံကဵုတၚ်သမ္တီပုဟ်။
-အလန်လကြဴအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲလတူၝောံပိုဒ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် (၄၂၅) ဗွဲသာမညဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။ ကိစ္စဏံရော သွက်ဂွံဒးပတိုန် ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဂှ် ဟၟဲပၟိက်ပုဟ်ဟာ။
ပ္ဍဲကဵုပျးဌာန်လဝ်ဂှ် (၄၂၅) ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။ ဝေါဟာမွဲဝေါဟာ ပါဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲအကာဲအရာသာမညဂှ် ယဝ်ဂလိုၚ်ပတိုန် အာယုက်ဏောၚ်တှ်ေ ဟီုထောံရ ထပ်တုဲ ၆ ဂိတု၊ ၆ ဂိတု အခေါၚ်ဂလိုၚ်ပတိုန် မွဲသၞာံ နွံရ။ အကာဲအရာသာမညဂှ် ယဝ်ရစၟတ်သမ္တီကေတ် အကာဲအရာဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံ အကာဲအရာသာမညတှ်ေ သွက်စကစ ဂွံဆက်ဂလိုၚ်ပတိုန်အာယုက်ဂှ် သၞောဝ်ဥပဒေ ဟွံကဵုလဝ်အခေါၚ်ရ။ ဆဂးဂှ် နူကဵုစဵုဒၞာဂီုကၠီု နူကဵုကောံဓရီု စဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ် အကာဲအရာဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာ သာမညဟွံသေၚ်ပုဟ်။ အကာဲအရာ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော် အကာဲအရာကာတၟေၚ် မပ္တံဗီုဏံ ယဝ်ရစၟတ်သမ္တီကၠုၚ်ဏောၚ်တှ်ေ နကဵုတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် စဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ် အကာဲအရာသွက်ဂွံဆက်ဂလိုၚ်ပတိုန် အာယုက်စကစမာန်ဂှ် နွံမံၚ်ရ နူကၠာဂှ် စဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ်ရ အခေါၚ်စဳမာန်ဖန်ဇန်လေဝ် နွံမံၚ် ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ နူကဵုစဵုဒၞာဂီုကၠီုဂှ် ဒက်ပ္တိုန် အလဵုအသဳမွဲတန်တုဲမှ အကာဲအရာ သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်သုၚ်စောဲအာ အခေါၚ်အဝဵုနွံမံၚ်ရ။ ဣဏံဂှ်တှ်ေ ဒှ်အကာဲအရာပိုဲချိၚ်ခယျကေတ် အကာဲအရာ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရ။ ဇေတ်ဇေတ်တေံ မုကၠောန်ကၠုၚ်ဗီုလဵု မုဒှ်ကၠုၚ်ဗီုလဵုရောဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁)တေံမှ ဂွံတီကေတ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မာန်ရ။