မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၃၀)
အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ် အပ္ဍဲကာလပွိုၚ်ၜါသၞာံ ဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵုဂှ် ကရောံအကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် ဟိုတ်နူအခက်အခုဲပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဗိုက်လ္တက်တံတုဲ လွဳလွတ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ စဵုကဵုလမျီုဒးအိုတ် နွံကၠုၚ်ရဂှ် ညးမရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တတိုၚ်(မ်) ရ။
ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ သ္အာၚ်နူပြသၞာၚုဟ်ဗၞိက်စသုၚ်သ္ဇိုၚ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဆ မက္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲဂှ် ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် သီုအခေါၚ်အရာကမၠောန်ကၟိတ်အောန်ကြဳတံ၊ ခရိတ်အိုတ်နာနာ ဇၞော်သၠုၚ်တံ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် မ္ၚးနူအခေါၚ်အရာသ္ဇိုၚ်တံဂှ် ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် စနူကဵုပရေၚ်မၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံ ဒှ်တမ်ရ။
ဟိုတ်နူအကာဲအရာသာ်ဏံတံတုဲ ညးအဝဲဟွံခံၚ် သြန်လုပ်ဟွံမွဲတံဝွံ သွက်ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဂှ် လွဳလွတ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ စဵုကဵုလမျီုဒးအိုတ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် ညးမရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ခက်ခုဲဒၟံၚ် နူကဵုကၠာတေံဏီဏောၚ်။ ညးအဝဲဟွံခံၚ် သီုဖအိုတ်ရလေဝ်။ မူဟိုတ်ရောဟီုတှ်ေ ၚုဟ်ဖျာဂှ် တော်ကဵုကၠာတေံမ္ဂး ဒှ်ၜါဆ၊ တုဲတှ်ေ ဂၠါဲလှုဲဝါတ်ကၠုၚ်ရ။ ကၠောန်မွဲတ္ၚဲ စမွဲတ္ၚဲမှဂှ် ညးတံ ကၠာတေံမ္ဂး အခိၚ်ဇူနွံမံၚ်ဏောၚ်။ လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ အခိၚ်ဇူဟွံမွဲပုဟ်။ ကၠာတေံ ၜိုတ်ဘာ်တ္ၚဲ ဂၠါဲဂွံ (၃၀၀၀) တှ်ေ လၟုဟ် ဒှ်မံၚ်ဗီုပြၚ် အတိုၚ်မွဲတ္ၚဲမှ ဂွံ (၃၀၀၀) ရဏောၚ်။ ပရေၚ်ထတ်ယုက်မ္ဂးလေဝ် လ္ၚဵုတံဂှ် ခရိတ်လွဳလွတ်ဟွံမွဲတုဲ ဒးဂဗကၠုၚ် စဵုကဵုအကာဲအရာ လမျီုဒးဆောံလေၚ်တံဂှ် ဂွံမိၚ်၊ ဂွံညာတ်၊ ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ရောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ပ္ဍဲကဵုကမ္ပဏဳတံကဵု ဝၚ်ကမၠောန်တံဂှ် လ္တူနူညးသ္အာၚ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဒးဒုၚ်ဖအောန်ဖျေံညးယိုက်ဝန်တံဂှ်တုဲ ညးအဝဲဟွံခံၚ် မကၠောန်ၜိုတ်စဒၟံၚ် ကမၠောန်အဇာဍောတ် အပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ဗၞိက် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ကဵုဆဂှ်ရ ကမၠောန်တံ ဒးဒေါအ်ဇူကၠုၚ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဗိုက်လ္တက်တံ ကြေပ်ဂြတ်တုဲ အခေါၚ်အရာကမၠောန်ကၟိတ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်ဂှ်ရ ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဇကု ဇကုမၚ်မွဲဟွံမာန်ရတုဲ စနူပရေၚ်ထတ်ယုက်စိုတ်တံ ဒှ်တမ် ဇီုကပိုက်ကၠုၚ်တုဲ သွက်ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဗိုက်လ္တက်တံလေဝ် ဒးအာတ်စသုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် ညးမရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ် ကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ်ရ။ အခေါၚ်အရာကမၠောန်ကၟိတ်တံ အောန်စှ်ေကၠုၚ်တုဲ စနူပရေၚ်သ္အးဇ္ၚးဇကုတံဒှ်တမ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဇကု ဇကုမၚ်မွဲဟွံမာန်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။ အဓိက ဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဗိုက်လ္တက်တံဂှ်တှ်ေလေဝ်၊ ပွမမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဂှ် ကၠောန်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဂကောံမရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံလေဝ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်ကွေံကွေံ၊ ဖဵုအဆက်လက္ကရဴတံ နွံတၟာဂလိုၚ်ရ။ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကြေပ်ဂြတ်။ ပွမမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံ အောန်စှ်ေကၠုၚ်။ ဇြဟတ်စိုတ်တံလေဝ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်ကွေံကွေံ။ ပွမဇီုကပိုက် စပ်ကဵုစိုတ်တံ နွံကၠုၚ်။ ညးအဝဲဟွံခံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်အာ ဘဝဒးအာတ်စသုၚ်တံရ။ ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်ဟီုဂှ်လေဝ် ကဵုဒၟံၚ် လၟိုန်ဟွံမာန်ပုဟ်လေဝ်၊ ဒးအာတ်စသုၚ်တံ ပရေၚ်ဂီုကၠီုဘဝဟွံမွဲတံ ဖဵုအဆက်လက္ကရဴတံဏံဂှ် ပြသၞာပရေၚ်မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဝွံ ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲဂှ် ဟိုတ်နူဆောံလေၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာသီုဖအိုတ် သီုကဵုပါလုပ် ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ အခေါၚ်အဝဵုကမၠောန်ကၟိတ်တံဂှ်ရ သာကြေပ်ဂြတ်တုဲ သွက်ဂွံစသုၚ်ပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် တၟာလှ်ေရ။
အကြေပ်အဂြတ် ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ မ္ဒးဂဗဒၟံၚ်တံဂှ် နွံပၟိက် သွက်ဂွံရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵု ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်တုဲ ယဝ်ရရီုဗၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး မ္ၚးနူလ္ပာ်စိုတ် လ္ပာ်ကာယ ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံဂှ် ပရေၚ်လမျီုဒးအိုတ်တံလေဝ် သာသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ညးမရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် အတိုၚ်စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ် သၞာံ (၂၀၁၉) ဂှ်မ္ဂး လၟိဟ်မၞိဟ်ကၟိန်ဍုၚ် (၁၂ ဒဿမ ၈) တၟံကၠံဂှ်ဝွံ ဒှ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံတုဲ ဒၟါနူပဋိပက္ခမက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် လၟုဟ်တံဂှ်လေဝ် လၟိဟ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ ထပ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဂကောံရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ညးအဝဲဟွံခံၚ်တံ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)