မတ်မလီု၊ မေ (၃၁)
ဟိုတ်နူတၚ်နွံပၟိက် သြန်ဒဝ်ဠာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်တုဲ အပ္ဍဲအကြာတ္ၚဲတံဏံ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ထပ်ဒးဂဗကၠုၚ် ၚုဟ်ဖျာဗၞိက်သ္ဇိုၚ်တံ ဇၞော်သၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်တံ သ္ၚဳဂၠိပ်ဟီုဂးလဝ်ရ။
ၚုဟ်ဒဝ်ဠာအပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ အပ္ဍဲဂိတုမေ သတ္တာဟတတိယ တုဲကၠုၚ်တေံ မွဲဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ၚုဟ်မ္ၚးဏံဂှ် နူကဵုမၞုံကၠုၚ်ပွဳပွူ (၂၈၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် အခါလၟုဟ် မွဲဒဝ်ဠာ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၂၉၆၀) ဒ္ကေဝ်ရ။
ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဝွံ အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဌာနက္ဍိုက်ပ်ကူသာန်သွံရာန်တံဂှ်မ္ဂး သၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၂၂−၂၀၂၃ စဵုကဵုဂိတု မာတ်ဂှ် နူကဵုသွာၚ်ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိတ်ဂှ် ကလိဂွံလဝ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် (၁၆၆၀၀) ပြကောဋိကိုဋ်ကီု လေဝ် ပ္ဍဲကဵုသွာၚ်ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် ဒးရပ်စပ်လဝ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် (၁၇၃၀၀) ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ်တုဲ သွာၚ်ဗၞိက်ပၠောပ်ကဵု ဗၞိက်ပ္တိုန်တံဂှ် ယဝ်ရၜတ်ကၞာတ်မ္ဂး ထ္ၜးဒၟံၚ်သြန်ယအ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် (၇၀၀) ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ်ရ။
တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ် ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဝွံ ဟိုတ်နူသွာၚ်ဗၞိက်ပၠောပ် ဗၞိက်ပ္တိတ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ နွံပၟိက်ဒၟံၚ် သြန်ဂှ်ရ ဆက်သၠုၚ်ဒၟံၚ်အဆက်က်တုဲ ဟိုတ်နူအကာဲအရာလၟုဟ်တုဲ ထပ်ဒးဂဗအာ ၚုဟ်ဗၞိက်ဖျာ အပ္ဍဲဍုၚ်သၠုၚ်တိုန်တံမာန်ဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“သွာၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ပလံၚ်ပ္တိုန် ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိတ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲဂိတုဨပရဴတေံ ဟီုမ္ဂး ထ္ၜးလဝ်နွံပၟိက်ဒၟံၚ် ၜိုတ် (၅၀၀) ပြကောဋိကိုဋ်ရ။ စဵုကဵုဂိတုမေ သတ္တာဟဒုတိယဂှ် ထ္ၜးဒၟံၚ်သြန်နွံ ပၟိက်ဂှ် ၜိုတ် (၈၀၀) ပြကောဋိကိုဋ်ရ။ ဍာံဍာံတေံ ဍေံတံစဳဇန်လဝ်ဂှ် သွက်ဂွံထ္ၜးသြန်အပဵုဏောၚ်။ ဆ္ဂး ထ္ၜးဒၟံၚ်သြန်နွံပၟိက်ဂှ် အဆက်က်ဏောၚ်။ သြန်ယအ်ဂှ်လေဝ် သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်သိုက်က်တုဲ ဟိုတ်နူအရာ ဏံတုဲလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဗွဝ်ဖျာဒဝ်ဠာဂှ် ပိုတ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ ဖဵုအဆက် သြန်ဖောဝ်ဂှ် ဍာံဍာံတေံ ၚုဟ်သၠာဲလှုဲ တိုန်ကီုလေဝ် ကပေါတ်ဗၞိက်ပၠောပ်တံရဏောၚ် ဒးတိုန်။ ဆ္ဂး ဖဵုဍေံဇီုကပိုက်ဂှ် ဒေါအ်အာဒၞါဲဏံ ဟွံသေၚ်တုဲ လၟုဟ် ကပေါတ်ပ္တိတ်အပ္ဍဲဍုၚ်တံလေဝ် ဗက်တိုန်ဒၟံၚ်ကီုဏောၚ်။ ကၠာတေံဂှ် ဟိုတ်နူ ဒဝ်ဠာတုဲ ၚုဟ်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ တိုန်၊ ဟိုတ်နူဗၞိက်ပၠောပ်တံ တိုန်တုဲ ကပေါတ်ဗၞိက်အပ္ဍဲဍုၚ်တံဂှ် လက္ကရဴဏံမှ ဗက်တိုန်အာကီု၊ ဆ္ဂး လၟုဟ်ဂှ် ဗၞိက်ပၠောပ်ပ္တိုန်နၚ်တံ တိုန်ဗက်ဂှ် ဗက်တိုန်ကၠုၚ်လွာဲဂှ်ကီုရ။ ဒှ်အာသဘဴ ဒဝ်ဠာဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ဒၟံၚ်အာယျဏောၚ်။ ဆ္ဂး ယဝ်ရၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်အာမ္ဂး ဂကောံဒးဂိကၠာ အိုတ်ဂှ် ဒှ်ရဲစသြန်ဂိတု လၟေၚ်ၚ်တံရဏောၚ်။ ညးတံဒးကၠာအိုတ်ရဏောၚ်ဟီုတှ်ေ အကြာဏံ ပြသၞာ ဍေံဂှ် ဇၞော်အာဏောၚ်။ ဒးဟီုမ္ဂး အရာမဇီုကပိုက်ဍေံဂှ် တၟာဂလိုၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ဗၞိက် မၞုံအပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာတံဂှ်ဝွံ ဆယာံမာတ်ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ညိဓဝ်ဂှ် အရာမဇီုကပိုက် လ္တူကပေါတ်ဗၞိက်အပ္ဍဲဍုၚ်တံ ဂၠိုၚ်မာန်ဂှ်ရ ညံၚ်ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ ဂွံညိၚ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးကၠောန်ထေက်ဂှ် ညးဆက်ဟီုလဝ်ရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ်ဝွံ လ္တူကဏ္ဍဗၞိက်ပၠောပ်ဂှ် အရာမဇီုကပိုက်တံ နွံကၠုၚ်မာန်တုဲ ဒးဆေၚ်အာမုက်ကဵု ၚုဟ်ဗၞိက်အရပ်စပ်မၞိဟ်က္ဍၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ပြဟ်ဟ်ဏံ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ရာသဳဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန် ဟွံသေၚ်ရပုဟ်။ ဒးဟီုတှ်ေ အရာမဇီုကပိုက်ကၠုၚ်ဂှ် ဟွံသ္ကာတ်မြဟ်ကွေံပုဟ်။ ဆ္ဂး ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်တွဵုဏောၚ်လေဝ်။ ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဝါဲဓာတ်တံ၊ ကၠေၚ်စက်တံဂှ် ဇီုကပိုက်ဒးညိညဂှ်နွံ။ လ္ပာ်ပၠောပ်ဂှ်တှ်ေ ဒးပၠောပ်ဒၟံၚ် လၟိုန်ရဏောၚ်လေဝ်။ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်မ္ဂးလေဝ် အတိုၚ်ၚုဟ်တိုန်ဂှ်ရ ဒးဗက်သွံ။ ဍေံဂှ် ခက်ခုဲဒၟံၚ် အိုတ်ဍာ်ဟွံသေၚ်။ ၚုဟ်တိုန် ၚုဟ်စှ်ေ ဂှ် အဓိကဟွံသေၚ်ပုဟ်။ တိုန်ဂၠိုၚ် စှ်ေဂၠိုၚ်မ္ဂး ဗွဝ်ဖျာညိၚ်အာဂှ်နွံ။ မူဟိုတ်ရောဟီုတှ်ေ ကၠောန်ကမၠောန်လွာဲဂှ် ဟွံဂွံတုဲ ကၠာတေံ ပိုယ်တံဂှ် ဗၞိက်ပၠောပ်သၟးရဂှ် ဒစးဒုၚ်ပိဂိတုတုဲ ဒးပၠောပ်တံ မုတံဟီုမ္ဂး အရာမဇီုကပိုက်ဂှ် ဟွံမွဲစအှ်ေပုဟ်။ သွက်ဂွံရာန်တၟိ၊ သွက်ဂွံဗ္ကန်တၟိဟီုမ္ဂး မုပပိုယ်ဂွံဗ္ကန်အခိၚ်ဏံဂှ်ရော။ ၚုဟ်ဂှ် တိုန်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံတုဲ အခိၚ်ဒဝ်ဠာစှ်ေမှဟေၚ် ဗ္ကန်ဏောၚ်။ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံမ္ဂး အခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုဗၞိက်ပၠောပ် ဗၞိက်ပ္တိတ်တံဂှ် ဍေံဟွံဇီု ကပိုက်စကွေံပုဟ်။ ကပေါတ်သှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ် ကပေါတ်ဗၞိက် အရပ်စပ် မၞိဟ်ရနွံတှ်ေလေဝ်။ (ကွန်မြူနတီ မားကတ်) ဂှ်တှ်ေ ဟွံဒးစအှ်ေပုဟ်၊ ဗွဝ်ဖျာ ကပေါတ်ဗၞိက်အရပ်စပ်မၞိဟ်တံ ဗီုဏံဂှ် တိုန်အာညိညိဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဝွံ ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာမ္ၚးဏံဂှ် ဟိုတ်နူရာန်ကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူဒှ်အခိၚ်ပံက်ဘာကီုဂှ်ရ သွက်ညးမအာတိုန်ဘာ ဍုၚ်မ္ၚး ကေုာံ သွက်ညးတိုန်ဘာဍုၚ်သ္အာၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်တံဂှ် ဇြဟတ်ရာန်ဒဝ်ဠာ ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူမၞိဟ်အာဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ရာန်ပ္ကောံဒဝ်ဠာဂၠိုၚ်ဂှ်ရ နွံပၟိက်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။
တိုက်သြန်ဗဟဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ညံၚ်ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဂွံညိၚ်ဂးတုဲ ၚုဟ်စၞောန် လှာဲလှုဲဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် ပြံၚ်လှာဲအာဟွံသေၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲသၠာဲလှုဲ တိုက်သြန်တံဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်သွံတြးအာကဵု သြန်စက္ခူဍုၚ်သ္အာၚ်တံရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမေ (၂၆) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် နှေန်လှာဲသြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် မွဲဒဝ်ဠာ (၂၁၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ်ဝွံ နတဲဏံဂှ် ဟွံဒှ်ကလောန်တုဲ ပ္ဍဲဒၞါဲဒးရာန်ဍာံဍာံတေံဂှ်လေဝ် ရုမ်မ်ဂပ်ပ် ရာန်ဟွံဂွံဂှ်ရ ကဵုၚုဟ်က္ဍၚ်ၚ်တုဲ ဒးရာန်ဒၟံၚ်မ္ၚးဏံသၟးရဂှ် သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပ္ဍဲလက်ထအ်အလဵုအသဳ NLD တုဲကၠုၚ်တေံ ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် မွဲဒဝ်ဠာ နူကဵုနွံကၠုၚ် ပွဳပွူ (၁၃၀၀) ဒ္ကေဝ်ဓဝ်ဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ၚုဟ်ဍေံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် (၂) ဆပြၚ်တုဲ ၚုဟ်ဟွံညိၚ် ဝတ်တံလေဝ် အရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ တၚ်နွံပၟိက် သြန်ဒဝ်ဠာဂှ်လေဝ် ဆက်သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုဓာတ်−CJ
sanlontai