မတ်မလီု၊ မေ ၈
ပ္ဍဲစရင်ယၟု ကောန်ဂကောံ၊ ဂကောံ ကေုာံ ညးစၞးကံၚ်ဇြဳ နူကဵုကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ်ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ဂကူ NUCC မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၄ တေံဂှ် ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန်လေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် နဒဒှ်ညးစၞးတွဵုရး/ဂကူရ။
ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန် MSFC မဒက်ပ္တန်လဝ် အပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုဏံဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ် ဝန်ဇၞော်ပိတၠ ပါလုပ်တုဲ ပ္ဍဲ NUCC ဂှ်လေဝ် ဗလးလဝ် ညးစၞးပိတၠရ။
နာဲမန်သာၚ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲ NUCC ဂှ် စပ်ကဵုကိစ္စညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံကဵု ကိစ္စဍုၚ်မန်ဂှ်တုဲ သဳကၠဳဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဒၟံၚ် ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် စပ်ကဵုပရေၚ်ဖေဝ်ဒရာတံ နွံရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ပ္ဍဲ NUCC ဂှ် ပိုယ်တံ ဒှ်ကၠောန်ကလောန်တၟာဂလိုၚ်။ မွဲဂှ်တှ်ေ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုယ်တံ ကောန်ဂကူ၊ မၞိဟ်လၟိဟ်အောန် ပရေၚ်ဘာသာတံ ဒှ်တမ် သွက်အခေါၚ်အရာညးတံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တှ်ေ တန်တဴကဵု လ္တူဂၠံၚ်တရဴ ၁ ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ နူ NUCC မဖျေံစၟတ်လဝ်ဂှ်တုဲ ကၠောန်ဒၟံၚ်ဂှ်နွံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ သ္ကုတ် ၁ ကဵု သ္ကုတ် ၂ မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုမာတ် ၃၀ ဂှ်နွံကီုလေဝ် သ္ကုတ် ၂ ဝွံ ဟွံဆက်စပ်ကဵု တၚ်နွံပၟိက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်တုဲ ဂကောံမပါလုပ်ဒၟံၚ်ဂမၠိုၚ် ဘိုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်လဝ်အိုတ်ရောၚ် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ်ဂၞန်ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ဂကူ NUCC ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန် ပံၚ်တောဲကၠောန်ဒၟံၚ်ကမၠောန် လ္ဂောံကဵုမဟာဗျူဟာ နွံတုဲ ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံလေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ညးဆက်ဟီုရ။
သွက်ဂွံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်သာ်ဏံဂှ် သၟဝ်ပရေၚ်ကောပ်ကာဲ NUCC ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် JCC (Join Coordinating Committee) တုဲ နူဏံမွဲကဆံၚ် ကုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲကၠောန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်သၟးဟွံက သီုကဵုဌာနတၞဟ်သ္အာၚ်တံရောၚ် နာဲမန်သာၚ် သောၚ်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ချူခၞံသၞောဝ်သ္ဇိုၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲလွေဟ်ဖေဝ်ဒရာ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု တွဵုရးဇြဟတ်ခိုဟ်မှ ကၟိန်ဍုၚ်ဇြဟတ်ခိုဟ် (Bottom up Federalism) ဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲပါလုပ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ညးဟီုကၠုၚ်လဝ် သာ်ဏံရ။
“ဗွဲကြဴဏံ အခါဒက်ပ္တိန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဂှ် ညံၚ်တွဵုရးဇြဟတ်ဂွံခိုဟ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်ဇၞော်ဂှ်ရ ဒှ်အာနူတွဵုရးဇြဟတ်ခိုဟ် မအာကၟိန်ဍုၚ်ဇြဟတ်ဂွံခိုဟ်ဂှ်ရ။ ညအ်ဂှ် ကိစ္စ Buttom up Federalism ဂှ်လေဝ် ပိုယ်တံ သဳကၠဳပ္ဍဲ NUCC လှဲလှဲလးလးတုဲမှ သွက်ဂွံစဒ္ဂေတ်ဗက်အာ ကဆံၚ်တွဵုရး တွဵုရးယူနေတ် ဟီုကၠုၚ်နွံရ။ တွဵုရးယူနေတ်ဟီုဂှ် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးဏံ သက်ကိုၚ်၊ မဂွဵု၊ မာန္တလေဝ် ထိၚ်ဒက်ဂွံလဝ် တိဍာ်ညိညတံဂှ်လေဝ် ပါလုပ်ကီုဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နူသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံရ စချူခၞံကၠုၚ်လဝ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်စပ်ကဵုအစဳဇန်ပြံၚ်လှာဲလွေဟ်ဖေဝ်ဒရာဂှ်တုဲ ဂွံချူခၞံပတုဲ ပ္ဍဲသၞာံဏံ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ်ကဵု ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ရောၚ် လ္ပာ် NUCC ဟီုပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုချူခၞံသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန်မပါလုပ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံ ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာသ္ပစၞးတွဵုရး/ဂကူဂမၠိုၚ် ဒှ်တမ် ၉ ဂကောံပါလုပ်ရ။
NUCC ဝွံ ပ္ဍဲကာလပၠန်ဂတးလၟုဟ်ဏံ ဒှ်ဂကောံက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် စပ်ကဵုမူဝါဒမွဲတုဲ လ္ဂောံကဵုမူဝါဒ ဂွံကဵုအရီုဗၚ် ကုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG မာန်ဂှ် ဘိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ်ရ။
အတိုၚ်ပဋိညာဉ်ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ သ္ကုတ် (၁) အခန် (၂) ၊ သ္ကုတ် (၂) အခန် (၃) ပိုဒ် (၁၅) ဂှ်မ္ဂး ဒက်ပ္တန်လဝ် NUCC ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုမာတ် ၂ ဂှ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ် ထ္မံက်ထ္ၜးကၠုၚ် စရၚ်ယၟုကောန်ဂကောံ၊ ဂကောံ၊ ညးစၞး နူကဵုမသုန်ဂကောံရ။
ပ္ဍဲကဵုဏံ ပါလုပ်သီုကဵု ကမ္မတဳသ္ပစၞးကၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ် CRPH ၊ ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်ဂမၠိုၚ်၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်၊ ဂကောံပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကဵု တွဵုရး/ဖေဝ်ဒရာယူနေတ်/ ဂကောံသ္ပစၞးဂကူ/ ကံၚ်ဇြဳ အခိၚ်ကာလအကြာတံလေဝ် ပါလုပ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သမဂ္ဂဂမၠိုၚ်၊ ညးဗြဴဂမၠိုၚ်၊ သၟတ်ကေုာံ ဂကောံမဆက်စပ်ကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်အောန်ဂမၠိုၚ်၊ ဂကောံမှာဇန်ဂမၠိုၚ်၊ သ္ဇိုၚ်ဝန်ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပရေၚ်ဒစဵုဒစးသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂမၠိုၚ်၊ ဂကောံမဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ဇြဳဒဳအာမ်၊ ဂကောံမဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ဗကပ်ဗဗေၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် ပါလုပ်လဝ်အိုတ်ရ။
နာဲမန်သာၚ်ဂှ်တှ်ေ ဂကောံမသုန်ဂကောံ ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲ NUCC ဂှ်ဝွံ ဒှ်ဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ်တုဲ အခါဒးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်မ္ဂး ဍေံဟွံတုပ်ကဵုဗီုပြၚ်မွဲဗော်ပုဟ်ဓဝ်ဂှ် ဟီုရ။
“ ဂကောံ ၅ ဂကောံဂှ်တှ်ေ ဒှ်ဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတး စုၚ်လေၚ်ကွေံကွေံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲ NUCC ဂှ် နကဵုကောန်ဂကောံမွဲ ဂွံလုပ်ကၠောန်မံၚ်ဂှ် ကေတ်ဂုန်စရာဲရောၚ် ဒးဟီုရ။ ဆ္ဂး အတိုၚ်တီလဝ်ဂှ်ရ ဂကောံမဟာမိတ် ဒပ်ပံၚ်ကောံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဍေံဟွံတုပ်ကဵုဗီုပြၚ်မွဲဗော်ပုဟ်။ အခါဒးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်တှ်ေ သဳကၠဳချပ်ဂၞန်ညးသ္ကအ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ဒးဖျေံဂှ်လေဝ် နွံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန် MSFC ဂှ် သၞာံ ၂၀၂၁ အပ္ဍဲဂိတုဨပရဴတေံ စဒက်ပ္တန်လဝ် နဒဒှ်ကမ္မတဳပံၚ်တောဲ ရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာဍုၚ်မန် MSICC တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳဂှ် ကလေၚ်ပြံၚ်လှာဲလဝ်လွေဟ် နဒဒှ်တွဵုရးဖေဝ်ဒရာယူနေတ်မွဲရ။
ပ္ဍဲကံၚ်ဇြဳဂှ် ထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ နကဵုဌာနကာစဵုဒၞါ ကေုာံ ပရေၚ်စဳရေၚ်ဂဗုတ်၊ ဌာနကာအပ္ဍဲဍုၚ်၊ ဌာနပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ဌာနပရေၚ်ပညာ၊ ဌာနရီုဗၚ်ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ဌာနသယံဇာတတိဍာ်၊ ဌာနလလောၚ်ပရိုၚ်၊ ဌာနညးဗြဴကေုာံကောန်ၚာ်သၟတ်၊ ဌာနဆက်ဆောံသွာၚ်မ္ၚး၊ ဌာနပရေၚ်ဘဏ္ဍာ ကေုာံ ဌာနအခေါန်ဖလှာတံရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုသၟဝ်ပရေၚ်ကောပ်ကာဲ ဌာနကာစဵုဒၞါဂှ် ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုၚ်မန် MSRF နွံတုဲ ကုဒပ်ရပ်လွဟ်မန်သှ်ေဒၟံၚ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတၞဟ်သ္အာၚ်တံဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် လ္ဂောံကဵုပရေၚ်ပၞာန်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု− NUCC