မတ်မလီု၊ အဝ်ဂါတ် (၂၅)
ပ္ဍဲသ္ကုတ်လဒေါဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဒေသအညာတံဂှ် ဒၟါနူအသိၚ်အလိုန် သီအဝဵုဂှ်ရ ပရေၚ်တဵုလွဳကသိုန်တံ အောန်စှ်ေကၠုၚ် ဗဒါဲကဝက်တုဲ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ဗဒါဲ (၃) ဆရဂှ် တၠဒေၚ်သွံရာန်တံ ကဵု သၟာဂူယာတဵုကသိုန်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ကသိုန်ဗ္ကေတ် အရပ်စပ်ပ္ဍဲဖဴတံဂှ် ဒးဗ္ကန်ကေတ်ဒၟံၚ် နူကဵုဒေသအညာ လ္ပာ်လ္တူတေံ မပ္တံကဵု မုၚ်ယဲ၊ တံၚ်တာ (တောၚ်သာ) ၊ မလှိုၚ်၊ သုက်ဖျူ မပါလုပ် မျေတ်တာ တံ အဓိကရ။
ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ်ဝွံ တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျောန်တေံ မွဲပသာ နူ (၉၀၀) ဒ္ကေဝ်မၞုံကၠုၚ်လဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ် သတ္တာဟလက္ကရဴအိုတ်ဏံ မွဲပသာ စဵုကဵု (၃၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ပြၚ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ဗဒါဲ (၃) ဆရ။
ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ်ဝွံ ဟိုတ်နူကပေါတ်မသှ်ေသၟေဟ် ပ္ဍဲသၟာဂူယာတံ အောန်စှ်ေကၠုၚ်ကီု၊ ကပေါတ်ဗၞိက် ၜိုတ်နွံပၟိက် ပွမလုပ်စိုပ်ကၠုၚ်တံ ဟွံမွဲဂှ်ရ ၚုဟ်ဖျာဆက်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရဂှ် တၠဒေၚ်သွံရာန်မွဲတၠ ဟီုရ။
“ၚုဟ်ကသိုန် မူဟိုတ် တိုန်ကၠုၚ်ရောဟီုဂှ် ပ္ဍဲကဵုသၟာဂူယာတံဂှ် ကပေါတ်အောန်ဒၟံၚ် ညိည၊ ဇြဟတ်သှ်ေသၟေဟ်အောန်၊ ဟိုတ်နူတံဏံတုဲ ၚုဟ်ကသိုန် တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲတဲသၟာဂူယာတံဂှ် ဗီုလဵုဂွံဟီုရောတှ်ေ သွံတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲတဲသၟာဂူယာတံဂှ် အခါရကလေၚ်ရာန်မ္ဂး ဇြဟတ်ကပေါတ်အပ္ဍဲတဲ အောန်ဒၟံၚ်တုဲ ညးတံဂှ် ထိၚ်တုဲ ဒးသွံဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ၚုဟ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ်ရ၊ ကပေါတ်ဂှ်တှ်ေ ဇြဟတ်လုပ်အောန်ဒၟံၚ် ဥပမာ ပ္ဍဲမတ်မလီုဂှ် မွဲတ္ၚဲ ကွဳစက်ကသိုန် လျိုၚ်ဗၞိက် ၜိုတ် (၃) ဠက် စအိုတ်မ္ဂး လုပ်ဂှ် ၜိုတ် (၂) ဠက်ရဟီုတှ်ေ ဣဏံဂှ် လ္တူနူနွံပၟိက်ဂှ် အောန်ဒၟံၚ်တုဲ ၚုဟ်တိုန်ကၠုၚ်အိုတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ်ဝွံ အပ္ဍဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ်မွဲသၞာံဘာ်ပြၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ကၠေၚ်စက် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဆကီု၊ ခရိတ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံ ဇၞော်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ကီုဂှ်ရ ၚုဟ်ဆက်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ်ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူခရိတ်ကပေါတ်တမ်ရိုဟ်တံ ကဵု ခရိတ်အိုတ်နာနာတံ က္ဍၚ်တိုန်တံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်တဵုရဂှ် အခက်အခုဲ နွံကၠုၚ်ရောၚ် သၟာဂူယာတဵုကသိုန်ဗ္ကေတ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“ဒးဟီု အခက်အခုဲတံမ္ဂး ၚုဟ်ကၠေၚ်တိုန်တုဲ ရဲစက်ထဲတိတံလေဝ် ခရိတ်စက်တိုန်ကီုရ၊ ခရိတ်စက်ထဲတိ က္ဍၚ်တုဲ ၚုဟ်ဝါဲဂှ်လေဝ် သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ နူၜိုတ် (၃) ဠက်မၞုံဂှ် သၞာံဏံ ဒးရာန်ကၠုၚ် (၁၂၀,၀၀၀) ရ၊ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟတံဟီုလေဝ် သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဒးရာန်လဝ် (၂၆,၀၀၀) ဂှ် သၞာံဏံ ဒးရာန်ကၠုၚ် (၅၆,၀၀၀) ရ၊ ၚုဟ်ဖျာတံဂှ် တိုန်ဒၟံၚ်ကဝက်ပြၚ်ရ၊ ၚုဟ်ကၠေၚ်ဂှ်လေဝ် တိုန်သွက်ဟီုဟွံမွဲရ၊ သၞာံတုဲကၠုၚ် တဵု (၁၀၀) တၟံကၠံမ္ဂး သၞာံဏံဂှ် ၜိုတ် (၅၀) တၟံကၠံရ တဵုမာန်၊ သွက်သၟာဂူယာတံ ဂွံတဵု ကသိုန်ဂှ် ဟွံလောဲစကွေံကွေံဏီပုဟ်၊ ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဗိုက်လ္တက်တံရဂှ် တၟာဂလှ်ေရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် သၟာဂူယာတဵုကသိုန်တံဝွံ ပ္ဍဲအရာတဵုကသိုန်ဗ္ကေတ်ဂှ် ခရိတ်အိုတ်ဇၞော်သၠုၚ်တုဲ ကျဟောံလဝ်ဂှ်ရ ဒးဖအောန်တဵုဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒၞါဲပေါဲဗ္တိုက် မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် ဒၟါနူအခက်အခုဲမ္ဒးအာကၠုၚ်တံတုဲ ဟွံတဵုလွဳအိုတ်ရဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ် တိုန်ကၠုၚ်တုဲ အပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ ပရေၚ်သွံရာန်ညိၚ်ဒၟံၚ်တုဲ မၞိဟ်ရာန်ပကောံပကေဝ် ဗီုကၠာတေံ စဵုကဵုဟွံမွဲ အောန်ကြဳကၠုၚ်ရဂှ် ရဲဖျာသွံပရး သွံဂကောံတံ ဟီုရ။
တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ကၠာတေံ အခိၚ်ၚုဟ်ကသိုန်ဗ္ကေတ်အပ္ဍဲဍုၚ်သၠုၚ်တိုန်ဂှ် ၜိုန်ရကေၚ်ပၠောပ်နၚ် ကသိုန်ဗ္ကေတ် မတိတ်နူဍုၚ်ကြုက်တေံကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူသြန်ယောန်ကြုက် သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ပွမပၠောပ်ပ္တိုန်တံ ဟွံမွဲရပုဟ်ဂှ် ဒေၚ်သွံရာန်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)