မတ်မလီု၊ ဂျောန် ၁၂
ဒၟါနူပေါဲဗ္တိုက်ပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန်တံကဵု ဘဲဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် ၅ ဂိတုသၞာံဏံ အလုံဍုၚ်မွဲ ညးဒးဂြိပ်ဒဴထောံလသာဌာန်ဒၟံၚ်တံ နွံဒၟံၚ် ၅၆၂၀၀၀ ပြၚ်ရောၚ် စၟတ်သမ္တီ ဂကောံမၚ်ရံၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ဗၟာ BNI ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
အတိုၚ်စၟတ်သမ္တီ BNI လလောၚ်ပ္တိတ် လိက်တၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရိုၚ်လၟေၚ်သတ္တာဟတံဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲသၞာံဏံ အပ္ဍဲဂိတုဂျောန် သတ္တာဟပထမဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်အရာပ် ဒးဂြိပ်ဒဴထောံလသာသ္ၚိဌာန်တံ ဗ္ဒါဲ ၈၅၀၀ နွံဒၟံၚ်တုဲ လၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန်တံ သာဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
ပၞောဝ်ကဵုပရူဒဒှ်ဂမၠိုၚ် အပ္ဍဲပရူဒဒှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်အရာပ် ၇၀ ပြၚ် နူကွာန်ဗျာၚ်ဖျူ ဍုၚ်သေတ်တိုဲ တွဵုရးရခေၚ် ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂယိုၚ် နကဵုဂအုံဗွဝ်ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီ ဒးဂြိပ်ဒဴစ္ၜုဲစ္ၜော်ဒၟံၚ် ဒၞါဲဗၠးဘဲတံအိုတ်ရ။
ရးသက်ကိုၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မေန်ကေန်ဂှ်လေဝ် အပ္ဍဲဂိတုဂျောန် သတ္တာဟပထမဂှ် နူကဵုတရဴကျာကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟိုတ်နူထောံဂြာတ်လဝ်မခတိုဟ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသ နူကဵုကွာန်ပျေန်ကိုၚ်၊ ကွာန်မဒဝ် ကေုာံ ကွာန်ပွဳပွူဗ္ဒါဲဗ္ဒါဲတံ မသုန်လ္ၚီပြၚ် ဟွံဂံၚ်စဴဌာန်ဒၟံၚ်အိုတ်ဏီပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
နူစအခိၚ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု စဵုကဵုဂိတုမေ ၂၅၊ သၞာံဏံ အပ္ဍဲပွိုၚ် ၄၀ ဂိတု ညးဍုၚ်ကွာန်ပါဲဒဴဘဲပၞာန် အလုံဍုၚ်မွဲ ပိပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ် နွံကၠုၚ်တုဲ သၞာံ ၂၀၂၃ တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ဒှ်သၞာံလၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန်ဂၠိုၚ်အိုတ်မွဲရောၚ် စၟတ်သမ္တီ BNI ထ္မံက်ထ္ၜးဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ နူပၞာန်တဝ်စၞေဟ် ဇြဟတ်ပၠန်ဂတး မပြံၚ်လှာဲလဝ်ဗီုပြၚ်ပၞာန်ထ္ပက်ဂှ် ရံၚ်ကေတ်လၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန် ဒှ်ဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ်မ္ဂး ဗွိုၚ်ပၞာန်သၠဲလးကၠုၚ်ဗက် ပရေၚ်ဂီုကၠီုညးဍုၚ်ကွာန်တံကဵု ပရေၚ်ဂွံဂျိုၚ်တဴလမျီုတံဂှ်ဝွံ သာတုဲဒးဒုၚ်ဘပဠဒၟံၚ်ရောၚ် BNI သ္ဂးရ။
ဥူဖေတာန် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ်ဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်တုဲအာတုဲ ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန်တံ မိက်ဂွံစဴဌာန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပန်ပှော်ဒၟံၚ်တံ နွံဂှ်ရ ဟွံဂံၚ်ကလေၚ်လုပ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်တုဲ လၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန် မ္ဒးဂၠိုၚ်တိုန်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ဍာံဍာံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်တုဲအာတုဲ အာမံၚ်ဒၞါဲဇကုမ္ဂး ဒးမံၚ်ဂွံဏောၚ်။ လၟုဟ်ဂှ် ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ် ဗီုပၟိက်စိုတ် ဒပ်ပၞာန်လ္ပာ်တေံဟွံမွဲလေဝ် ပန်ပှော်ဒၟံၚ်ဍုၚ်၊ ကွာန် ဒၞါဲဗ္ဒါဲဗ္ဒါဲတံဂှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံဂံၚ်လုပ် ပ္ဍဲဍုၚ် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ရ။ ညးဒဒိုက်ပါဲဒဴဘဲပၞာန်တံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်တုဲမ္ဂး ရဲစဴတံဂှ် ဂၠိုၚ်ရ။ ဆ္ဂး ဟွံဂံၚ်စဴတုဲ လၟိဟ်ဂှ်တှ်ေ ဆက်ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
လၟေၚ်ဒဒှ် ဒးဂြိပ်ဒဴပါဲဒးလေတ် ထောံလသာသ္ၚိဌာန်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူကရောၚ်ပၞာန်သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲကွာန်တုဲ ပန်ပှော်ဗ္တိုက်ကဵု လွဟ်ဇၞော်တံကီု၊ ထောံမခတိုဟ် နကဵုတရဴကျာတံကီု မဒှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက် မက္တဵုဒှ်လဝ် အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ်တုဲ လၟေၚ်ဒဒှ်ဒးဂြိပ်ဒဴပါဲဒလေတ်လဝ်တံလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ် အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဂကောံမၚ်ရံၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ဗၟာ BNI လ္ၚတ်ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်ဂှ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် လၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဗက် ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ် ကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ်တုဲ ပရေၚ်ထံၚ်ပၚ်ရီုဗၚ်ဇွောံမ ကေုာံ ပရေၚ်ဆက်စၠောံတံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထပိုတ်လဝ်တုဲ ဒးဂယိုၚ်ဒၟံၚ်လမျီု နကဵုပရေၚ်ထံက်ပၚ် ညးတၠစေတနာဒေသတံရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဂကောံဇွောံမစၞစဂၠးတိ WFP ကဵု FAO ပံၚ်တောဲလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ဂိတုဂျောန် ၅ တေံဂှ်မ္ဂး လၟိဟ်ညးပါဲဒဴဘဲပၞာန် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အရိုဟ်တ္ၚဲကီုလေဝ် ကိစ္စကဵုအရီုဗၚ် ကေုာံ စၞစတံဂှ် ဒးဒုၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဒၟံၚ်တုဲ အပ္ဍဲသၞာံဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ဗၟာ စဵုကဵု ၁၃ ပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ် ဒးဂဗအာကဵု ဇွောံမစၞစဟွံရုမ်ဂပ်တံမာန်ရောၚ် ကဵုလဝ်သတိရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−CJ