မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ(၉)
အခိၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် သွက်ဂွံဖအိုတ်ကၠေံ သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ကြပ်ပေၚ်(၄)သၞာံဂှ် သွက်ဂွံပ္တဝ်အာက္ဍိုပ် လ္တူဂၠံၚ်တရဴသဳကၠဳဂှ် ဂကောံဇြဟတ်လ္တူဍုၚ်လ္ၚဵုတံကဵု ဂကောံလ္ပာ်လက်ကရဴလ္ၚဵုတံမပါလုပ် ဂကောံဍုၚ်နာနာတံ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်ကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံဏံပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် ပ္ဍဲပေါဲသဳကၠဳ(ငွေဆောၚ်) ဂကောံဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မၞုံပ္ဍဲဍုၚ်တံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် ဒၞါဲစိုပ်တံဂှ် ဒေါံဒေၚ်တုဲ သွက်ဂွံသဳကၠဳအာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲတၚ်တုပ်စိုတ်တံဂှ် သွက်ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံအံၚ်ဇၞးဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ် အရီုဗၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံတုဲ သွက်ဂွံဖျေံစၟတ်အခိၚ်ပေါဲသဳကဳဳၠတံဂှ် နွံပၟိက်မံၚ်ရဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
အလဵုသဳဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံဖ္အိုတ်ကၠေံ ပွပကီုပရာပ်တံ လွာဲဂှ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၆)ဂှ် ပ္တိတ်တၚ်လလောၚ်တြးတုဲ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ် ဂကောံရပ်လွဟ်တံကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံရ။
တၚ်လလောၚ်တြးဂှ်တှ်ေ သမဂ္ဂဥရောပမပါလုပ် အလဵုသဳ အမေရိကာန်၊ သြစတြေလျ၊ ကနေဒါ၊ နယူဇြဳလာန်၊ နဝ်ဝေ၊ ကိုဝ်ရဳယျာ၊ ဇြွေတ်သလာန်၊ ဒဳမဝ်လက်(သ်)တေ ကေုာံ UKတံ ပံၚ်တောဲပါလုပ်မံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU ပဒိုဝ်သဝ်တဝ်နဳဂှ် ဟိုတ်နူကၠိုဟ်မံၚ် သဘဴကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံသီုဖအိုတ်ဂှ်ရ သ္ဇက်ဂွံသဳကဳၠဟွံမွဲရဂှ် ဟီုကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“ပ္ဍဲတၚ်သဳကၠဳပိုဲတံဂှ် ဗီုလဵုသ္ဂောံပြံၚ်သၠာဲအာ ဒပ်ပၞာန်ဏံရော။ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒးဒှ်ဒပ်ပၞာန် စဵုဒၞါကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံရောၚ်။ ဒးဒှ်ကၠုၚ် ဒပ်ပၞာန်ပရဝ်ဖက်ယှေန်နေဝ်မွဲရောၚ်။ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဒပ်ပၞာန် သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ကောန်အရာပ် စဵုဒၞါကဵုသၞဍုၚ်သ္အာၚ်တံဍာံဍာံမွဲမာန်ဂှ် ပိုဲတံသဳကၠဳတုဲ ပြံၚ်သၠာဲအာရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်ဒပ်၊သ္ကိုပ်ဒပ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ကဵု ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲတံဂှ် ပိုဲတံကော်ဘိက်ဒၟံၚ်ရ။ မိက်ဂွံသဳကၠဳကဵုဍေံတံကွေံကွေံရ။ ဒးဟီုသောၚ်ၚ်ဏောၚ်တှ်ေ သွက်ဂွံသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟွံမွဲလးလးရ။ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒးမံၚ်ညံၚ်သ္ဂောံတုပ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ရောၚ်။ မိက်သ္ဂောံဟီု ၜိုတ်ဏံရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
ပ္ဍဲတၚ်ပံၚ်တောဲလလောၚ်တြးဂှ်တှ်ေ ဂွိၚ်ဂွါဲတဴဒၟံၚ် လ္တူအခေါၚ်အရာမၞိဟ် သာတုဲပရေံကၠုၚ်မံၚ်တံကဵု လ္တူအကြေပ်ဂြတ်ပရေၚ်ဗ္စာရဏာပရေၚ်မၞိဟ်တံ ဗွဲမလောန်တုဲ ပွကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဆက်ပကမ်ပရာပ်ဍဵုဍိုက်ဒၟံၚ် လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်ဗၟာတံဂှ် သ္ဇက်ဂွံဒုၚ်တဲမာန်ဟွံမွဲရဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သွက်ဂွံပသောၚ်အာ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ဗၟာ ဗွဲမၜိုဟ်လလီုတုဲ ညံၚ်သ္ဂောံကလေၚ်စိုပ် လ္တူဂၠံၚ်တရဴ ဒဳမိုဝ်ကရေဇြဳဍာံဍာံတုဲ သွက်ဂွံဆက်ကၠောန်သ္ပအာ ပေါဲသဳကဳၠ မဒှ်အထံက်အပၚ် ပါလုပ်သီုညးဖအိုတ်မာန်တံဂှ် ဆက်ကဵုဇြဟတ်ထံက်ဂလာန်ရောၚ်ဂှ် အလဵုသဳဍုၚ်သ္အာၚ်တံ သ္ဂးရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ဗၟာတံ ဒံက်တာ သိုၚ်ကျဳဇြေန်သဵုဂှ် အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ ဟွံနူကဵုအပြံၚ်အလှာဲ ဟွံတုပ်ကဵုအခိၚ်စသီအဝဵုတံ နွံလဝ်ဂှ်ရ ဗီုပြၚ်ပ္တန်အဝဵု မွဲဂကောံကဵုမွဲဂကောံတံ ဟွံတုပ်ရပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ပ္ဍဲကာလပွိုၚ်(၄)သၞာံဏံ သၞောတ်ဗ္ၜတ်အုပ်ဓုပ်မာန်တံ၊ ဗွဲတၟေၚ် သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဒက်ပ္တန်အဝဵုတံဂှ် မွဲဂကောံကဵုမွဲဂကောံ ဟွံတုပ်ရပုဟ်။ လၟုဟ်ပ္ဍဲအကာဲအရာ လအ်အာပွိုၚ်(၄)သၞာံဏံဂှ် ပွပြံၚ်သၠာဲဟွံတုပ်သၟဟ်တံ နွံကၠုၚ်လဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ လ္ၚဵုတံဂှ် သဳကၠဳထေက်ရောၚ်ဂှ် စှ်ေစိုတ်ရ။ ဂကောံစှ်ေစိုတ်သဳကၠဳဂွံရဂှ် နွံကၠုၚ်ရ။ လ္ၚဵုတံဂှ် သဳကၠဳဟွံဂွံဏီပုဟ်။ ဂကောံစှ်ေစးဒၟံၚ် ဆလအ်မှလေဝ် ဟွံသဳကၠဳပုဟ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သွက်သ္ဂောံဒှ်ကၠုၚ်ပေါဲသဳကဳၠ ပါလုပ်သီုဖအိုတ်တံဂှ် အကာဲအရာဟွံမွဲဏီကီုလေဝ် တုဲတဴကဵု တၚ်သဳကဳၠ ဂကောံဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲ သွက်ဂွံသဳကၠဳတံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံအုပ်ဓလီုအာ ဂကောံသှ်ေဒၟံၚ်တၞဟ်ဟ်တံမာန်နွံမံၚ်ရဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ သ္ကဵုဒပ်ပၞာန်သရိုဟ်စှ်ေလဝ်တံမပါလုပ် ဟိုတ်နူမုက်ပၞာန်ရခေၚ် ဂွံမံၚ်စေဝ်လ္တူတံတုဲ ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံတံဂှ်တှ်ေ မွဲကရောံကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ်ကြုက်တံဂှ် သွက်ဂွံသဳကဳၠအာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲရဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် အခိၚ်ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵု ပွဒးကျဒၟံၚ်ပရေၚ်တံဂှ် သွက်ဂွံပသောၚ်ပြဿနာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နကဵုဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ကော်ဘိက်ဒၟံၚ် မွဲဏှမွဲဏှတုဲ ညံၚ်ဂကောံပၠန်ဂတးတံ သ္ဂောံဖျေံလွဟ်တုဲ ဂွံသဳကၠဳအာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် အာတ်မိက်ကၠုၚ်နူကဵုစေဝ်လ္တူတံရ။
သွက်ဏံဂှ် သွက်ဂွံထိၚ်ဒဝ်ရေၚ်တၠုၚ်အာ ပဋိပက္ခရပ်လွဟ်တံကဵု ပရေၚ်လစွံစိုတ်ဟွံတုပ်တံ ဗွဲမကိတ်ညဳကဵုသၞောဝ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲလိက်သဝဏ် တ္ၚဲဗၠးၜး ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၄)ဂှ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကျဒၟံၚ်ပၞာန်တံဂှ် ဟီုကၠုၚ်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံတုဲ အလဵုသဳဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ထံက်ဒၟံၚ်ဂ္လာန်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကျကၠုၚ်ပၞာန်တုဲ ကိစ္စပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် သွက်ဂွံသဳကၠဳအာနနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟီုကၠုၚ်ရ။ ဣဂှ်ဂှ် ညးတံ(အလဵုသဳဍုၚ်သ္အာၚ်) လုပ်ကၠုၚ်တုဲ ညးတံလေဝ် ထံက်ဂ္လာန်ဟီုဂးဒၟံၚ်ရ။ ဆ္ဂး မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ သာတုဲကၠောန်ကၠုၚ် ပွဗ္တိုက်ကကမ်ပရာပ်တံရ။ ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် ပိုဲတံဂှ် လ္ပာ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံကီု လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံကီု မုပေါဲသဳကဳၠမှ စိုတ်ဂွံသဳကၠဳဂှ် ဟွံမွဲရ။ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကျပၞာန်တုဲ ဟီုဒၟံၚ်အရေဝ်ဏံရ” သာ်ဝွံသ္ဂးရ။
အလဵုသဳဍုၚ်သ္အာၚ်ဂှ်တံဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ကုလသမဂ္ဂ သၞာံ ၂၀၂၂ စၟတ် (၂၆၆၉) သွက်ဂွံဒေါံဒေၚ်ထောံ ပဋိပက္ခတံ၊ သွက်ဂွံဖအောန်ထောံ ပရေၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တံကဵု သွက်ဂွံဗလးကဵု ညးရပ်လဝ် ဟွံဗဗွဲဓရ်တံသီုဖအိုတ်ဂှ် ထပ်ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။
ထံက်ဂ္လာန် ကုပွဂ္စာန်ပ္တိတ်ဇြဟတ် ဥက္ကဌအာဇြဳယာန်ကဵု ညးစၞးတၟေၚ်တံမပါလုပ် ညးစၞးတၟေၚ်စိုပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ သ္ကိုပ်ဝန်ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂတံရဂှ် ထပ်ဟီုလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ် ၜိုတ် ၃၂ တၟံကၠံဓရ်ရ အုပ်ဓလီုမာန်လဝ်ရဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် အလဵုသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ(၄)ဂှ်ရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – CJ