ဝါယှေန်တာန်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၁၄)
အခိၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်အလုံဂၠးတိ ဒးပ္တဝ်ဒၟံၚ်မုက်ညးသ္ကအ်ဂှ် သွက်ဂွံစဵုဒၞါ နူပွမသ္ပအနိၚ်အပိုၚ် ပထဝဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ရုယှာ၊ ကြုက် ကေုာံ ဍုၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် နကဵုအမေရိကာန် ဒဒှ်ရကၠောန်သ္ပဒၟံၚ်ယျရောၚ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဘဏ္ဍာ ဟီုပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
ဝါယှေန်တာန်ဝွံ အခိၚ်ထပ်ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ် ဗွဝ်ဖျာတၟိ ကေုာံ ကၟိန်ဍုၚ်အဃောမတောတက်ဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မပါလုပ် သီုကဵုလၟေၚ်အဆက်ပရေၚ်ထံက်ပၚ်တံဂှ် သွက်ပရေၚ်သ္ဂောံပံၚ်စပ်အာ ကုသမဂ္ဂဥရဝ်ပ ကေုာံ ဍုၚ်အေန်ဒိုဝ်−ပသိဖေတ်(ခ်) တံလေဝ် ဂွံဇြိုဟ်နက်အာကီုဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဘဏ္ဍာ အမေရိကာန် ယဴ(လ်)လာန် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲအသေအဟာန် Bretton Woods Committe စပ်ကဵုကမ္မတဳသြန်လှုဲအမေရိကာန် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဂှ်ရ။
“နဒဒှ်ဂၠံၚ်ဍာန် သ္ပအနိၚ်အပိုၚ် ပထဝဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ရုယှာသွံတြးဒၟံၚ် လွဟ်လက်နက်ဂှ် ပိုယ်တံတီဒၟံၚ်ရ၊ တုဲပၠန် ဗီုကဵုကၟိန်ဍုၚ်ကြုက်တံဂှ်လေဝ် တၚ်ဍိုန်လျလအာတုပ်သာ်ဏံဂှ် ဒးကဵုအောန်စှ်ေသက်သာကၠေံအာဏောၚ်” သာ်ဝွံ ယဴ(လ်)လာန် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူၜက်ၜေတ်လဝ် ယူကရုၚ် ကေုာံ ဟိုတ်နူကၟာတ်ဆိုအ်ဗလဝ် ပွမပလံၚ်ပ္တိုန် ဇွောံမစၞစ၊ ဇြဟတ်ဓာတ်တံဂှ်တုဲ ရုယှာ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်ရောၚ် တၚ်ဒတူလိုၚ် ဝါယှေန်တာန်ဂှ်လေဝ် သကဵုမံက်ကၠးလဝ်ရ။
သီုကဵု ယဴ(လ်)လာန် မပါလုပ် သၞာဲဒဴပ္ဍဲကဵုဂကောံအုပ်ဓုပ် ဗိုၚ်ဒေန်တၞဟ်ဟ်တံဝွံလေဝ် ဒဒှ်ရ နွံပၟိက် သွက်ဂွံဖအောန်ဖျေံ ပွမဒးသ္ပပဓာန် ဗ္ဒဗ္ဒါဲဒၟံၚ် လ္တူပရေၚ်ထံက်ပၚ်ကြုက်ဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံခၠေဝ်ပလန် ကုပြဝ ဗေကျေန် မယုတ်သဝ် ပ္ဍဲလ္တူပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂၠးတိဂှ် ဒဒှ်ရနွံပၟိက်ဂှ်လေဝ် ထ္မံက်ပ္တိတ်ဟီုဂးကၠုၚ်လဝ်ရ။
ဝါယှေန်တာန်ဝွံ ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် သွက်သ္ဂောံဖအောန်ဖျေံ နူကမ္ပဏဳအမေရိကာန်တံ မ္ဒးဗ္ဒဗ္ဒါဲဒၟံၚ် လောန်န်ကာဲကာဲ လ္တူ semiconductors ထိုၚ်ဝါန် ကေုာံ နဲကွတ်ပညာတၞဟ်သ္အာၚ် မပ္တံကဵုကပေါတ်ဒကုတ်ပၟိက်ဇၞော် ဗာတ်ထရဳကွဳစက်ဓာတ်လလဳ မကၠောန်မပ္တိတ်နူ ကြုက်တံ ဒှ်တမ်ရ။
“ပွမဒက်မိတ်ဟီုဂှ် ဆၜိုတ်ကၟိန်ဍုၚ်ညိညဓဝ် ဟွံသေၚ်၊ ဣဏံဂှ် ဝါဒကဵုပရေၚ်စဵုဒၞါဝွံလေဝ် ဟွံမိက်သ္ဂးရ၊ ၜိုန်ရတၚ်ရန်တၟံ သ္ဂောံဂွံအရာဟွံတုပ်သၟဟ်တၞဟ်ခြာတံ နွံကီုလေဝ် ပရဲဖဵုသၠာဲဂတးဗၞိက်တံဂှ် ကလိဂွံဒၟံၚ်ဖိုအ်ရောၚ်” ညးဟီုဂးလဝ်ရ။
စပ်ကဵုမူဝါဒပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဗွဝ်ဖျာဟွံသေၚ်၊ အလေံအခိုက် ကေုာံ ပွမသ္ပအနိၚ်အပိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်ကြုက်တံဂှ်တုဲ ညးစၞးပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန် အမေရိကာန် Katherine Tai လေဝ် ပ္ဍဲဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံ ဒဒှ်ရညးဒှ်ဓဝိၚ်ဂွိၚ်ဂွါဲဂှ် ဟီုဂးလဝ်ကီုရ။
Ref: CNA