မတ်မလီု၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၁၇)
ပေါဲရုဲမာဲကၠုၚ်စိုပ်ဂတဏံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု စဳဇန်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ဝွံ ဒှ်ဟိုတ်မဂ္စါန် သွက်ဂွံဗ္ဂေတ်လှန် ညးဂၠးတံကဵု သွက်သ္ဂောံကလိဂွံ ပၞော်တိတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆၜိုတ်ဏံဓဝ်ဂှ်ရ ပဵုနူကဵုကဆံၚ် လီဠာန်ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံ ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
အခိၚ်ပေါဲဗ္တိုက် အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ၊ ဂကောံဒပ်စဵုဒၞါဒေသတံ သာသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ညံၚ်သ္ဂောံကလိဂွံ ပၞော်တိတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဂ္စါန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲမွဲ ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲသၞာံကၠုၚ်စိုပ် ၂၀၂၃ ဏံမာန် ပ္ဍဲကဵုဌာန်ဒေသတိဍာ်ၜိုဟ်သြိုဟ်တံဂှ် ကံက်စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်တံ၊ ခၞံပကောံစရၚ်မာဲတံ ကေုာံ သွက်ဂွံစၟတ် ဒၞါဲရုၚ်မာဲတံဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာ မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ဗီုလၟုဟ်ဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပလေဝ်ပလေတ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဟီုဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ကလုတ်တမာန် နူကဵုဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်တံဂှ် ဂွံဆဵုကၠုၚ် အကြေပ်ဂြတ်တံဂှ်ရ ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲလီဠာန်တုဲ ဒှ်အရာဂ္စါန် သွက်ဂွံသုၚ်စောဲ နဒဒှ်ပၞော်တိတ်ရဂှ် ညးအုပ်ကာ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်ဗွိုၚ်မၞိဟ်တၟိ ဒဝ်နှေန်န်မှိုဲ ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
“စပ်ကဵု ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်တုဲ နူကဵုဗော်ဗွိုၚ်မၞိဟ်တၟိ ပိုယ်တံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် တၚ်လလောၚ်ပ္တိတ်လစွံစိုတ် နူကဵုပြဟ်ဟ်တေံ တုဲတုဲရ၊ တၚ်မွဲဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဍေံတံ အခေါၚ်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဟွံမွဲပုဟ်၊ မူဟိုတ်ရောတှ်ေ ဍေံတံဂှ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ဒှ်မၞိဟ်အခေါၚ်ဂွံကၠောနပေါဲရုဲမာဲ ဟွံမွဲတံရ။ မွဲပၠန်ဂှ်တှ်ေ ဍေံတံ ဂ္စါန်ကၠုၚ်သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ကလုတ်တမာန် ဇၟာပ်ပ်လ္ပာ်တံဂှ် ဂွံဆဵုကၠုၚ် အကြေပ်ဂြတ်ဂှ်ရ ကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲတံတုဲ သုၚ်စောဲ နဒဒှ်ပၞော်တိတ်ရ” ဂှ် ညးအုပ်ကာ နူဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ် ဗွိုၚ်မၞိဟ်တၟိ ဒဝ်နှေန်န်မှိုဲ ဟီုရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ် ဍုၚ်သ္အာၚ်တံကီု၊ ဂကောံဗော်သွးအပ္ဍဲဍုၚ်တံကီု၊ ညးဍုၚ်ကွာန်မှာဇန် အလုံသီုဖအိုတ်တံလေဝ် သွက်ဂွံဘိုၚ်ဒစဵုဒစးကဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်ရောၚ် ဟီုရ။
ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ် ဥူထောန်အံၚ်ကျဝ်ဂှ်လေဝ် ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ဝွံ အခိၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒှ်ဒၟံၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် ဂ္စါန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲဗၠးၜး ဗဗွဲဓဝ်မွဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဟာဟီုဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်သ္ဇက်ဒးပ္တိတ်သၟာန်ရောၚ် သ္ဂးရ။
“ပရူပရာညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဇီုကပိုက်ချိုတ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပရိုၚ်လၟေၚ်တ္ၚဲတံဂှ် ပိုယ်တံ စိုတ်ဟွံမိပ် ဗွဲမလောန်ရ၊ မွဲပၠန်ဂှ် စနူကဵုတွဵုရးရခေၚ်ပိုယ်တံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်တံ သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ရ၊ အေဂှ်တှ်ေ နကဵုကောန်အရာပ်ပိုယ်တံ အခိၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်ဒၟံၚ် ကဆံၚ်ဏံဂှ် ဗီုလဵုကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲရောဟီုဂှ် ပိုယ်တံချပ်ဟွံဂွံပုဟ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ်ဂှ် နွံရ၊ ပေါဲရုဲမာဲဒှ်မာန် ဒှ်ဟွံမာန်ဟီုဂှ် အခိၚ်လဵု ကၠောန်ဗဒှ်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံလလောၚ်တြးလဝ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ကီုလေဝ် ပိုယ်တံဂှ်တှ်ေ အခိၚ်က္တံၚ်က္တဴ ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂၠိုၚ် နွံဒၟံၚ်ကဆံၚ်ဏံဂှ် နကဵုပေါဲရုဲမာဲ မအံၚ်ဇၞး ဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ်မွဲ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဟာဟီုဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဒးချပ်ဝါတ်ကွေံကွေံရ” ဂှ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ် ဥူထောန်အံၚ်ကျဝ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဂှ် ဗော် NLD မဂွံလဝ်ဇၞး စဵုကဵုပံက်အလဵုအသဳမာန်ဂှ် ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်ဝွံ သ္ပအာစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် တုဲကၠုၚ် ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၈) တေံ လလောၚ်တြးလဝ် လစွံစိုတ်ရ။
ဆ္ဂး ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံထံက်ဂလာန်ကီုလေဝ် နကဵုတၚ်ဒတူလိုၚ်ဇကုတံတုဲ ဗော်မလုပ်စိုပ် ပြိုၚ်ပ္ကာန်တံဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
“ဟီုလဝ် ကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ရ၊ ဒှ်ကၠောန် ဟွံဒှ်ကၠောန်ဂှ် ညးမွဲမှ ဟီုဟွံမာန်ပုဟ်၊ အေဂှ်တှ်ေ တၚ်စၟတ်သွက်ဂွံဟီုဂှ် မုမှ ဟွံမွဲစအှ်ေပုဟ်၊ ဒှ်ကၠောန်ဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ပိုယ်တံ ဒတူလိုၚ်လဝ် နကဵုဗော်မွဲဟီုတှ်ေ ပိုယ်တံဂှ် ဂွံပလီုထောံဗော်ဂှ် ဟွံဒှ်ပုဟ်၊ ဒှ်ဗော် ဒတူလိုၚ်လဝ် သွက်ကောန်ဂကူကရေၚ်တံဂှ်ရ ဒးစိုတ်ဍေံတံ၊ ဟွံဒးစိုတ်ဍေံတံဂှ် မွဲလ္ပာ်ရ၊ ဆ္ဂး ပိုယ်တံဂှ်တှ်ေ သွက်ဂကူဇကု ဂွံဒတူလိုၚ်ဂှ် ဒှ်ကၠောန်မ္ဂး ပြိုၚ်အာဏောၚ် ထေၚ်” သာ်ဝွံ ညးတာလျိုၚ် ဗော်ညးဍုၚ်ကွာန်ကရေၚ်မွဲတၠ ဒဝ်နာတ်ခေန်ဨဥူ သ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကၠုၚ်စိုပ် သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ဒ္ဂေတ်ဗက်သၞောတ်သ္ပစၞး ခလပ်ဆ (PR) တုဲ ကၠောန်ဗဒှ် ပေါဲရုဲမာဲ ဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ်မွဲတုဲ လှဲပြံၚ်ကဵုအဝဵု ကုဗော်မဂွံဇၞးဂှ်ရောၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်ဂွံဂွံဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဌာန်ဒေသ မထိၚ်ဒက်လဝ်တိဍာ်တံမာန်တံဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်တံနွံရ။
အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ် ကၠုၚ်စိုပ်သၞာံ ၂၀၂၃ ဂှ်ဝွံ စၟတ်လဝ် နဒဒှ်သၞာံ မကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ကုပရေၚ်ပၠန်ဂတးတုဲ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလီုညံၚ်ဂွံလီု ပလီုအာရောၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)