ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂျပါန် စၟဳစၟတ်ညာတ်ကေတ် ဂဗုတ်က္ဍိုက်ဓရိုက်ပလာပ်ပထုဲ ဆေၚ်ကဵုလိၚ် (၁၀၀) ဂဗုတ်ပြၚ်

တိုဝ်ကျိုဝ် – ဒဳဇြေန်ဗာ(၁၇)

ဒပ်ပၞာန်ဂျပါန်ဂှ် ဂိတုဒဳဇြေန်ဗာ တုဲကၠုၚ် စၟတ်တ္ၚဲ(၁၅) ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် စၟဳစၟတ်ဆဵုဂဗလဝ် ညးယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန် ကၠောန်သ္ပလဝ် ပရေၚ်ဍိုက်ဓရိုက်ပလာပ်ပထုဲ ဆေၚ်စပ်ကဵုလိၚ် မသုန်တၠတုဲ နုက်ပတိတ်ထောံလဝ်ညးတအ်ရ။

ဂွံဒုၚ်လဝ်တဲ တၚ်စောတ်စောဲ ဂဗုတ်ဍိုက်ဓရိုက်ဆေၚ်ကဵုလိၚ် ပံၚ်လၟိဟ် (၁၀၀) ဂဗုတ်ပြၚ်ဂှ်တုဲဂှ် အခိၚ်ကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်စၟဳစၟတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲဂှ် ဂဗုတ်ပရေၚ်ဍိုက်ဓရိုက်လိၚ် သ္ဂံၚ်တြေံမွဲတၠကီု သီုကဵုတၞဟ်သ္အာၚ်ပန်တၠတအ်ဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရမၞုံကဵုဒုဟ်ဒဏ်ရဂှ် ညးမၞုံတာလျိုၚ် နူဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်စဵုဒၞာဂမၠိုၚ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။

သ္ဂံၚ်ဗြဴမၞုံယၟု ရဳနာဂိုဝ်နွိုၚ် (Rina Gonoi  )ဂှ် ဒးဒုၚ်လဝ်ပရေၚ်က္ဍိုက်ဓရိုက် နူမၞိဟ်တြုံကၠောန်ကမၠောန်မွဲစွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တုဲ ဒးသၠးထောံလဝ် တာလျိုၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်ပၞာန်ရဂှ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ တေၚ်လဝ် ဇရေၚ်ဌာနဝန်ဇၞော် ပရေၚ်စဵုဒၞာရ။

ပၞောဝ်ကဵုကောန်ပၞာန် ဒးဒုၚ်ပ္တိတ်လဝ် နူကဵုဒပ်ပၞာန် မသုန်တၠတအ်ဂှ် မၞိဟ်ပန်တၠဂှ် ညးတအ် ဒုၚ်လဝ်ဝန် ပရေၚ်က္ဍိုက်ဓရိုက်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂိတုအံက်တဝ်ဗာဂှ် ကလေၚ်ဒုၚ်လဝ်ဂုဏ် နာဲဗြဴဂှ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုက္ဍိုက်ဓရိုက်လဝ် သှ်ေမံၚ်မွဲတၠဂှ်မ္ဂး ဟီုသ္ဂးလဝ် ဒဒှ်ရမၞိဟ်ပန်တၠဏံ ပလှ်ေရပ်လဝ်ညးရ။

ညးမၞုံကဆံၚ်ဌာနန္တရ သကိုပ်ဂဥုပ် ဂကောံသွာၚ်ပၞာန် မၞုံပ္ဍဲဖူကူယှဳမာဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဂွံကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠာဲစၟဳစၟတ်ထေက်ကြိုက်တုဲ ညးတေံဂှ် ဒးဒုၚ်ဗဒေါံဗျူလဝ် နူကဵုတာလျိုၚ် ပွိုၚ် တြဴဂိတုရ။

သ္ကိုပ်သ္ကဒပ်ပၞာန် ယိုဝ်ယှဳဟဳဒေဝ် ယိုဝ်ယှဳဒါ (Yoshihide Yoshida) ဂှ် ဒုန်လဝ်ဂုဏ် ဂိုဝ်နွိုၚ် ဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုထပ်တုဲ “ နကဵုသ္ကိုပ်သ္ကဂကောံဏံဂှ် တီကၠိုဟ်ကေတ် လတူပရေၚ်အောန်စိုတ်ကဵု ပရေၚ်ဂိသ္ကေဝ် ဂူနွိုၚ်တုဲ ဒးဒုၚ်စဒၟံၚ်သိုၚ် သ္ကာတ်တ်မြဟ်ဟ်ရ” ဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။

တုဲကၠုၚ် သၞာံ ၂၀၂၁ ပ္ဍဲဂိတုဩဝ်ဂေတ်ဂှ် မၞိဟ်တြုံ မကၠောန်ကမၠောန်မွဲစွံ ကဆံၚ်လတူတအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂၠမ်တိုက် မၞုံပ္ဍဲဗလးပ္ကတ်ပကေၚ်မွဲဂှ် ကောံဍိုက်လဝ်ခန္ဓကာယနာဲဗြဴဂှ် သ္ကုတ်သၟဝ်တုဲ မၞိဟ်တြုံကၠောန်ကမၠောန်မွဲစွံ သှ်ေၜိုတ် (၁၀) တၠပြၚ်ပၠန်ဂှ် မၞိဟ်မွဲလေဝ်ဟွံဗဒေါံ ကဵုပရေၚ်ပရော က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဂှ် Gonoi ဟီုလဝ်ရ။

“မၞိဟ်က္ဍိုက်ဓရိုက်ပန်တၠဂှ် ဒုဟ်ဒဏ်ဍေံတအ် ၜိုတ်လဵုဇြိုဟ်နက်ကီုလေဝ် သွက်ဂွံဒုၚ်ကေတ်တာလျိုၚ် ယျဵုယျဵုလ္ဂူလ္ဂူဂှ် စၟဳကေတ်လဝ်ရ”ဂှ် နဒဒှ်ကလေၚ်ပလန်တဲ ပ္ဍဲလတူပရေၚ်ရေၚ်တၠုၚ် ဌာနဝန်ဇၞော် ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် Gonoi ချူပတိုန်လဝ် ပ္ဍဲတွေတ်တာရ။

ပ္ဍဲကဵုဂိတုမေဂှ် စပ်ကဵုဂဗုတ်နာဲဗြဴဂှ်တုဲ သီရုပ်လဝ် ပရေၚ်စၟဳစၟတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲရ။ ဂိုဝ်နွိုၚ်ဂှ် နုက်တိတ်အာ နူကဵုဒပ်ပၞာန်တုဲ ကြဴနူဟီုဂးဓမံက်ပတိုန် ပရောဒဒှ်ညး ပ္ဍဲကဵုမဳဒဳယာပရေၚ်မၞိဟ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဩဝ်ဂေတ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မွဲကိုတ်ပြၚ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံကလေၚ်စၟဳစၟတ်ကဵုဂှ် ပတိုန်ဗစိုပ်လဝ် လိက်လၟေၚ်ဒုၚ်ဂုဏ် ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ ဇရေၚ်ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဂီုကၠီုရ။

ဆေၚ်စပ်ကဵု ပရောဒဒှ်ဏံတုဲ စပ်ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီု မၞိဟ်ဗြဴယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ်ပၞာန် ပ္ဍဲကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်မိမဂမၠိုၚ် ဒးဒှ်ဂဝိၚ်လေဝ် ဇၞော်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။

ဆေၚ်စပ်ကဵုဒပ်ပၞာန်တုဲ ပ္ဍဲဌာနဝန်ဇၞော် သီုကဵုပန်ဌာနဂှ် လိက်တေၚ် အပံၚ် ၁၄၁၄  စုမ် ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်ရဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော် လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ်ရ။

လိက်တေၚ် (၈၄) တၟံကၠံဂှ် ဂဗုတ်သုၚ်စောဲအာဏာ ပ္ကီုပရာပ်လိၚ် မၞုံ ၁၆၆ ဂဗုတ်ရဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။ ဗက်ကဵုဂကောံတုဲ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဂဗုတ်ပလာပ်ပထုဲပ္ကီုပရာပ်လိၚ် က္တဵုဒှ်လဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ဂဗုတ်ပံၚ် ၈၂၂ ဂဗုတ်နွံတုဲ၊ ပံၚ်ဂဗုတ်က္တဵုဒှ်လဝ်ပ္ဍဲဒပ်ဍာ် ၂၇၉ ဂဗုတ်၊ ပံၚ်ဂဗုတ်က္တဵုဒှ်လဝ်ပ္ဍဲဒပ်ကျာ စဵုကဵု ၂၀၃ ဂဗုတ်နွံဒၟံၚ်ရ။

နကဵုဂိုဝ်နွိုၚ်လေဝ် ပံက်ဟီုကၠုၚ်ဗီုဏံဂှ် ဒဒှ်ရမိက်ဂွံရီုဗၚ်ကဵု မၞိဟ်လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ရဒးဒုၚ်ပ္ကီုပရာပ် ဆေၚ်စပ်ကဵုလိၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဂံၚ်ဟီုပ္တိတ် ညံၚ်ညးဂမၠိုၚ်ဂွံတီ ဗီုညးရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။

Ref;CNA