တွဵုရးရခေၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာမေလံၚ်မိုဝ်ခါ ဇြဟတ်ပလီုဇၞော် လုပ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုမေ စၟတ်တ္ၚဲ (၁၄)ဂှ်တုဲ အလုံမွဲတွဵုရးရခေၚ်သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာသီုဖအိုတ် ပါလုပ် သီုဍုၚ်ဇၞော်သေတ်တွေ ဒးလီုလာ်ဆောံလေၚ်လဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ရုၚ်ပ္ညဳပ္ညပ်ဗ္စာရဏာပရေၚ်မၞိဟ် ကုလသမဂ္ဂ (OCHA) ဂှ်မ္ဂး ညးမံၚ်တန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးရခေၚ်ကဵု ဂၠံၚ်လဗိုတ်ကျာတတ်ကၠောံအာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာ လၟိဟ်မၞိဟ် ၅ ဒသမ ၄ ပြကောဋိကိုတ်ပြၚ် ဒးလဝ်ဘဲဒဏ် လဗိုတ်ကျာရဂှ် ချိၚ်ခယျကေတ်လဝ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ်ဏံမ္ဂး ပ္ဍဲလ္တူအခက်ခုဲညးဍုၚ်ကွာန် ဒးလဝ်ဘဲဒဏ် ပ္ဍဲတွဵုရးရခေၚ်ကီု၊ အရီုဗၚ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်တအ်ဂှ်ကီု၊ လညာတ် ပ္ဍဲလတူကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုဒၟံၚ်အရီုဗၚ်ကီုတအ်ဂှ် ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ် လဝ်ကဵု သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ် ဥူဖေတာန်ရ။
-ပ္ဍဲရခေၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာဇြဟတ်ဇၞော်လုပ်လဝ်တုဲ ညးဒေသတအ် ဒးဆဵုဂဗဒၟံၚ်ကဵု ပရေၚ်ဒးဇီုကပိုက်ဗွဲမဂၠိုၚ် သီုဘဲလမျီု ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ အခိၚ်ဆဵုဂဗကဵုဘဲသဘာဝဗီုဏံဂှ် ပရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ်အရီုဗၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု စိုပ်မံၚ်တရဴနွံရော။
ပိုဲတအ်ဂှ်တှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုရီုဗၚ်။ သုၚ်စောဲဗာတ်လဝ်ဂျေတ်ဂလိုၚ်လဵု။ အရီုဗၚ်ဍုၚ်နာနာ၊ အရီုဗၚ်တၠဒါန်ပုဂ္ဂလိကတအ်၊ တအ်ဏံဂှ် ဟွံတီလဝ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ပုဟ်။ ပ္ဍဲဗလးမုက်တိ နတဲဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်ဒၟံၚ်ဏီ။ စၞစသုၚ်၊ ကပေါတ်သိုၚ်ခၞံတအ် ပ္ဍဲဗလးမုက်တိဂှ် ၚုဟ်ဍၚ်လောန်ဒၟံၚ်ရ။ တုဲပၠန် ညးဍုၚ်ကွာန်ပါဲဘဲပၞာန်တအ် ရာန်စဟွံမာန်ရပုဟ်။ လှုဲလုပ်ညးတအ်လေဝ်ဟၟဲ၊ အခိၚ်သ္ၚိဟၟဲ၊ ဌာန်ဟၟဲဂှ် တအ်ဏံ ဍေံတအ်(ကံၚ်ဇြဳပၞာန်) ဒးရီုဗၚ်ကဵု သၞောတ်စှ်ေစှ်ေ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်ဏောၚ်။ ပရေၚ်ကၠးဖ္ဍး ဒးနွံဏောၚ်။ အခိၚ်လဗိုတ်ကျာလုပ်တုဲ မွဲၜါတ္ၚဲဏံ လ္ပာ်ဍေံတအ် ရီုဗၚ်ဒၟံၚ်ရ။ ဍေံတအ်ကံက်ကေတ်ဒၟံၚ်စရၚ်။ တၚ်စဳမာန်ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဒးလဝ်ဘဲဒဏ်ဍာ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု စိုပ်တရဴမာန်ရော။ ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုရီုဗၚ်မာန်ရော။ ဂလိုၚ်လဵုစဳဇန်ဖန်ဖက်မာန်ရော။ အရာဏံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ဒၟံၚ်ရ။ အရာတအ်အဏံဂှ် လဗိုတ်ကျာလုပ်တုဲ အကြာ မွဲၜါတ္ၚဲဂှ် ပိုဲဟွံဂွံဆဵုလဝ်ဏီရ။
-ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာတုဲ အကာဲအရာညးပါဲဘဲပၞာန်ရခေၚ် ဒးဇီုကပိုက်ဒးဂှ်လေဝ် ဟီုထ္ၜးကဵုညိ။
ဍေံတအ်စကာကဵု ကလေၚ်စဴကွာန် နွံရ။ သၟာဒဒိုက်ပါဲဘဲပၞာန်တအ်ဂှ် ဟွံမိက်စဴပုဟ်လေဝ်။ စံၚ်လဝ်ကွာန်၊ သ္ၚိဌာန်လီုလာ်အာလဝ်၊ ပ္ဍဲဂၠံၚ်အာဝါဗ္ၚဂှ် မာၚ်နွံဒၟံၚ်။ ဟွံဂီုကၠီုပုဟ်လေဝ်။ ၜိုန်ပြံၚ်အာမံၚ်လေဝ် ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ညးတအ် အခက်ခုဲနွံရ။ တုဲပၠန် ပေါဲဗတိုက်လေဝ် အခိၚ်ဟွံရုဲ ကလေၚ်ဒှ်မာန်မံၚ်။ လကြဴဒးကလေၚ်ဂြိပ်ကၠုၚ်မာန်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ ချပ်ဗီုဏံတုဲ သၟာဒဒိုက်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံမိက်အာပုဟ်။ ကဵုအခေါၚ်အရာတုဲ ကဵုသြန် ၄၊ ၅၊ ၆ ကိုတ်တုဲ စကာကဵုကလေၚ်စဴကွာန်ရ။ ယဝ်ရဟွံပြံၚ်စဴကွာန်တှ်ေ ဍေံတအ် ဟွံထံက်ပၚ်ကဵုပုဟ်လေဝ်။ ကရေပ်ဓရတ်ဗီုဏံတှ်ေ ညးလ္ၚဵုဂှ် ကလေၚ်စဴအာရ။ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံကေတ်ပုဟ်။ မံၚ်ထောံအတိုၚ်ဂှ်ရ။ သွက်မၞိဟ်တအ်ဂှ် ဂွံကလေၚ်စဴ သ္ၚိဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ပုဟ်။ တာဲသၠ သိုၚ်လဝ်ဂှ် အခိၚ်လဗိုတ်ကျာလုပ်ကၠုၚ်ဂှ်တှ်ေ ခရိုဟ်အာအိုတ်ရ။ မၞိဟ်တအ်ဂှ် ထပ်တုဲဒးဒုၚ်ဘဲဍာ်ရ။
-နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် စပ်ကဵုပရေၚ်လဗိုတ်ကျာလုပ်စိုပ်တုဲ ပရေၚ်ဒစးဒုၚ်စဵုဒၞာ သွက်တွဵုရးရခေၚ် ပရေၚ်ကၠးဖ္ဍး နွံဒၟံၚ်ကီုဟာ။
လုပ်စိုပ် ပ္ဍဲသ္ကုတ်သၟဝ်ကျာတွဵုရးရခေၚ် သေတ်တွေဏောၚ်ဟီုတုဲ တၠပညာစမ်ၜတ်ဗြဲကျာတအ်ကီု၊ ဂကောံတၠပညာ ကၟိန်ဍုၚ်နာနာကီု ဒၟာနူဒစးဒုၚ်ကဵုလဝ်သတိဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဗွဲတၟေၚ်တှ်ေ ကွာန်နွံကရပ်ၜဳ ပြံၚ်ကၠောံကၠုၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲကုန်သၠုၚ်မာန်ရ။ သွက်ဂွံပြံၚ်ကၠောံဗီုဏံဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂွံကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်ဒၟံၚ်။ ဍေံတအ်ပ္တိတ်လဝ် ဆၜိုတ်တၚ်လလောၚ်တြးဓဝ်ရ။ ပ္ဍဲဗလးတိဇေတ်တ် သွက်မၞိဟ်တအ်ဏံဂွံဂြိပ်၊ ကမၠောန်ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်၊ သွက်ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်၊ ပရေၚ်မံၚ်စံၚ်တအ်ဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်မုလေဝ် ကၠောန်သ္ပကဵုဟွံမာန်ပုဟ်။ UNA ရကၠောန်သ္ပကဵုလဝ်ညံၚ်ဂွံစိုပ်တရဴရ။ အခိၚ်လဗိုတ်ကျာဟောဲဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံကလေၚ်စဴကွာန် သၞောတ်စှ်ေစှ်ေဂှ် အကာဲအရာကၠောန်လဝ် နွံရ။ ပ္ဍဲသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာတွဵုရးရခေၚ်ဂှ်တှ်ေ ပြသၞာဒဵုကဆံၚ်ဏံ ဟၟဲပုဟ်။ ပွိုၚ်ဍုၚ် မွဲဗွိုၚ်သေတ်တွေ သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာဂှ်တှ်ေ ဒးဒုၚ်လဝ်ဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာ နွံရ။ ဗွဲတၟေၚ်တှ်ေ ပရေၚ်ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ကာတၟေၚ်ရ။ ပရေၚ်ကလေၚ်ပတန်ပတဴ၊ သ္ကုတ်လ္ပာ်ဂှ်တှ်ေ ဒးကၠောန် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ညံၚ်ဂွံကၠောန်ဗီုဏံလေဝ် လ္ပာ်အလဵုအသဳကီု၊ သီုကဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ယဝ်ရကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်သီုညးဖအိုတ်တှ်ေ ဂွံက္လေၚ်စိုပ်အတိုၚ်အကာဲအရာပကတိ ဍေံပြဟ်ညိဏောၚ်။ လၟုဟ်ဂှ်ပရေၚ်ရီုဗၚ်ဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်ဒၟံၚ်ဏီရ။
-ကိစ္စဒးကၠောန်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်ရခေၚ် ဒးလဝ်ဘဲဒဏ်လဗိုတ်ကျာ အဓိကဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုညိ။
စမြိုၚ်သိုၚ်လဝ်ခိုၚ်ၚ်လေဝ် ဒးခရိုဟ်စှ်ေလဝ် စဵုကဵု(၅၀)တၟံကၠံရ။ မုက်ဂၞန်မွဲဂှ် ပရေၚ်မံၚ်စံၚ်ညးတအ်ရ။ ညးတအ် ဒးပလေဝ်ပလေတ်သ္ၚိဌာန်ညးတအ်ရ။ ကွာန် ပ္ဍဲဗ္စပ်ၜဳလ္ၚဵုဂှ်တှ်ေ လီုလာ်အာဖအိုတ်ရ။ သွက်ဂွံကလေၚ်လုပ် ကမၠောန်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရပုဟ်။ ညံၚ်ကၟဳဗ္ဒၚ်ဂွံဒှ်အာ ဂီုဂီုကၠီုကၠီု၊ ကၠာနူဟွံဟွံဂွံ ကၠောန်ကမၠောန်ဏီဂှ် ဒးဆောံလေၚ်အာ တမ်ရိုဟ် နွံမံၚ်။ ဇာတအ်၊ သြောံမတအ် ကပေါတ်အရပ် စပ်လ္ၚဵုဂှ် ပါအာအိုတ်တုဲ စိုပ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်ညးသ္ကအ်ရ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံ ညံၚ်ညးတအ်ဂွံစိုပ်အာ သၟဝ်ကၟဳဗ္ဒၚ်ဂီုဂီုကၠီုကၠီုကဵု သွက်ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ညးတအ် သွက်ပရေၚ်လွဳလွတ်ဂဥုဲညးတအ် ကပေါတ်တအ်ဏံ ညံၚ်ဂွံစိုပ်ညးတအ်ပြဟ်ဟ် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်။ ဂွံရီုဗၚ်မာန် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်ရ။ ဣဏံဂှ် ဒှ်တၚ်နွံပၟိက် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ တၚ်နွံပၟိက် မရနုက်ကဵုဒုတိယဂှ် ပရေၚ်ကလေၚ်ပတန်ပတဴ၊ သွက်ဂွံကလေၚ်သိုၚ်ကဵုသ္ၚိဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညးတအ်ဆောံလေၚ်အာလဝ် နွံရ။ တိကၠအ်တအ်၊ ဝါဗ္ၚတအ်၊ ကမၠောန်လွဳလွတ်တအ် မပ္တံဗီုဏံ ကမၠောန်ညးတအ်ဒးဆောံ လေၚ်အာလဝ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ပတန်ပတဴမာန် အလဵုအသဳ ဒးရီုဗၚ်ကဵုဏောၚ်။ တၚ်နွံပၟိက်သှ်ေနူဂှ် သီုဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်စိုပ် ဒၞာဲမူလပကတိဂှ် ဝါတ်ဂါတ်ဒၟံၚ်။ ညံၚ်ဂွံစိုပ်အကာဲအရာဏံ နကဵုအလဵုအသဳကီု ကၟိန်ဍုၚ်နာနာတအ် သွက်ဂွံရီုဗၚ်ကဵု ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ ဒးကၠောန်သ္ပကဵု ကမၠောန်စဳဇန်ဖန်ဖက်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဏောၚ်။ လၟုဟ်ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် နွံဒၟံၚ်ဆကၟဳဗ္ဒၚ်ကဵု သွက်ပရေၚ်စသုၚ်ရ။
-အခိၚ်လဗိုတ်ကျာလုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲတွဵုရးရခေၚ်ဂှ် ဒေသလဵု ဒးလဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရော ဒေသလဵုသွက်ဂွံကလေၚ်ပတန်ပတဴ ဝါတ်ဂါတ်အိုတ်ရော။
ဒၞာဲလဗိုတ်ကျာတတ်အာဂှ်တှ်ေ သေတ်တွေ၊ ယျတေံတံၚ်၊ ပုဏ္ဏာကျောန်၊ ကျောက်တဝ်၊ မျောက်ဥူ၊ မံၚ်တဝ်၊ ပေါက်တဝ် ပ္ဍဲလ္ပာ်ဂှ်တှ်ေ သ္ၚိလီုသီုဖအိုတ်ရ၊ လီုလာ်အာ သီုမွဲကွာန်လေဝ် နွံရ။ ပ္ဍဲဒၞာဲတအ်ဂှ် ကဵုဖျုန်တုဲ ဒးကၠောန်ကဵုဏောၚ်။ ကံက်ကေတ်တၚ်ဂၞၚ် သၞောတ်စှ်ေစှ်ေတုဲ ဒးရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်ကဵုဏောၚ်။ ပရေၚ်မံၚ်စံၚ်လေဝ်။ စမြိုၚ်ညးတအ်လီုလာ်အာလဝ်၊ ကၟဳသၠကၞိဗ္ဒၚ်ခပေဝ်ညးတအ် ဒၞာဲညးဝါတ်ဂါတ် တအ်ဂှ် ကဵုဖျုန်တုဲ ဒးကၠောန်ကဵုဏောၚ်။ သြောံမတအ် ပါအာလဝ်နွံရ။ ဂၠုၚ်ကၠောန်စဒၟံၚ် အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲ၊ ဇာတအ် ကပေါတ်သုၚ်စောဲ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ကမၠောန်တအ်။ ဒးရီုဗၚ်ကဵု တၚ်နွံပၟိက်တအ်ဏောၚ်။ ဂုဏ်နူဒးလီုလာ်အာလဝ်ၜိုတ် ၉၀ တၟံကၠံဂှ်ရ ဂကောံကၟိန်ဍုၚ်နာနာကီု၊ CSO တအ်ကီု၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာကီု တာလျိုၚ်ဒးရီုဗၚ်နွံဒၟံၚ်ရ။ ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုစိုပ်တရဴအံၚ်ဇၞးရောဂှ် ဒးမၚ်ရံၚ်ကျောဝ်ရ။
-တ္ၚဲတုဲကၠုၚ်ဏံ နူလ္ပာ် NUG ဟိုတ်နူလဗိုတ်ကျာပ္ဍဲရခေၚ်တုဲ မၞိဟ်(၄၃၅)တၠ ဒးချိုတ်လဝ်ရဂှ်လေဝ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။ အကာဲအရာဗလးမုက်တိလၟုဟ်ဏံရော လၟိဟ်သွက်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန် နွံဒၟံၚ်ကီုဟာ။
သွက်ပရေၚ်ချိုတ်လဝ် ၄၀၀ ပြၚ်ဂှ် ပိုဲသ္ပဒ္တန် ဟွံမာန်ဏီပုဟ်။ အတိုၚ်အကာဲအရာဗလးမုက်တိဂှ်တှ်ေ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ် ညာတ်ကေတ်ရ။ ဗ္ၜတ်ဒဵုကဵုဂလိုၚ်ဂှ်လေဝ်။ ပ္ဍဲလ္တူဂှ် လ္တူ ၄၀၀ ဂှ်တှ်ေ အဲဟွံမိက်သဳကၠဳပုဟ်။ ဆ္ဂးဂှ် ၜိုတ်ကဝက် နွံတှ်ေ နွံမာန်ဏောၚ်။ လၟိဟ်ဟွံဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ကဵုစှ်ောတှ်ေ နွံဏောၚ်။ မံၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်သၟာဒဒိုက် သၞာံလအ်လရ။ သ္ၚိဌာန်ခိုၚ်ၚ်ကၠိုက်က်ဟၟဲပုဟ်။ အလဵုအသဳလေဝ် အာစိုပ်ဒၞာဲဂှ်တုဲ ဒစးဒုၚ်ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လဝ်ဂှ် ကၠောန်လဝ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံပြံၚ်မံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲကုန်သၠုၚ် ဍေံတအ်စန္ဒက်ကော်ကေတ်လဝ် ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂွံဒးချိုတ်လဝ် ဗွဝ်ကဵုဗွဝ်ဗီုလၟုဟ်ဏံရဂှ် ပိုဲတအ်သီုညးဖအိုတ် တော်ကေတ်လဝ်ရ။ ကဵုဒၞာဲကဵုဍေံတအ်တှ်ေ ကဵုလေဝ်။ နကဵုအရီုဗၚ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ မိက်ဂွံကဵုဒှ် ကဆံၚ်ကွာန် မံၚ်မာန်ရ။ ယဝ်ရသ္ပဗီုဂှ်တှ်ေ ဒဵုဂလိုၚ်ဏံ ပရေၚ်ဇီုကပိုက်ဒး နွံဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ။